Tiếp tục chương trình phiên họp giữa hai đợt của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, sáng 16/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp.
Trình bày Báo cáo tóm tắt về một số nội dung lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và phương án thông qua dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan, Thường trực Ủy ban Kinh tế báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về 14 nội dung còn 2 phương án.
Về phương án thông qua dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trên cơ sở ý kiến thảo luận tại Hội trường ngày 3/11 vừa qua, các quy định tại dự thảo Luật đã được tiếp tục hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, ý kiến của đại biểu Quốc hội về các nội dung chính sách lớn có nhiều ý kiến hoặc cách thiết kế chính sách khác nhau, còn chưa tập trung, khó xác định xu hướng, chưa thống nhất về nhiều vấn đề phức tạp. Một số chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu.
Tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường cho thấy có 5/22 ý kiến đề nghị thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ 6. Trong khi đó có 6/22 ý kiến nhận định rõ tính chất cần thiết sớm thông qua dự thảo Luật nhưng phải bảo đảm chất lượng. 11/22 ý kiến đề nghị rà soát kỹ lưỡng, dành thêm thời gian tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật một cách thấu đáo nhất, cân nhắc cẩn trọng việc thông qua dự án Luật khi còn quá nhiều ý kiến khác trong trong dự thảo Luật; đề nghị chưa thông qua dự án Luật tại kỳ họp này.
Tham gia ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết liên quan đến đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số, hiện chỉ còn một hoặc hai ý kiến băn khoăn có nên quy định thẳng, áp dụng khoản 2 Điều 14 Hiến pháp cho phép đối với trường hợp đã giao đất lần hai thì cấm chuyển nhượng.
Luật Đất đai (sửa đổi): Nhiều chính sách chưa có phương án tối ưu
“Nếu quy định như vậy thì hơi cứng, bởi sẽ có một số trường hợp thực sự có nhu cầu khi không còn ở đó mà muốn chuyển đi nơi khác, chắc phải cho phép chuyển nhượng đất. Do đó, nên nghiên cứu thêm để quy định đầy đủ và chặt chẽ hơn, hạn chế tối đa những trường hợp chuyển nhượng như hiện nay; không cấm một cách tuyệt đối, vì như vậy không phù hợp với thực tiễn," Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh.
Liên quan đến loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật thống nhất cao với phương án bao gồm đất ở, đất khác không phải đất ở, đất nông nghiệp và phi nông nghiệp và nhận chuyển tiền sử dụng đất ở thông qua thỏa thuận để thực hiện dự án nhà ở thương mại. Còn những trường hợp khác sẽ thu hồi để đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án sử dụng đất. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng nếu thống nhất cao được vấn đề này, không nên nêu hai phương án để báo cáo Quốc hội.
Về vấn đề đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng “nếu để tiếp tục xảy ra tình trạng chuyển nhượng, mua bán, sẽ khó khăn cho sinh kế đồng bào." Do đó, việc chuyển nhượng đất của đồng bào dân tộc đã cấp lần 2 cần có chế tài phù hợp để đảm bảo quỹ đất sản xuất công bằng, bình đẳng, ổn định sinh kế cho đồng bào.
Về trường hợp thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở kinh doanh thương mại, Phó Thủ tướng cho rằng nhắc đến vấn đề nhà thương mại, dự án hỗn hợp kinh doanh thương mại mà lại thu hồi đất thì trái với quy định. Đây chủ yếu là những dự án nằm trong tiêu chí nhà nước thu hồi. Những dự án này nhà nước sẽ có hình thức đấu thầu, đấu giá.
“Do đó, cách đặt vấn đề phải rõ hơn để làm sao cho người đọc và nhân dân không hiểu sai. Trên thực tế không mâu thuẫn trong việc thỏa thuận và nhà nước thu hồi, cần phải tiếp thu để làm rõ hơn trong quy định của luật, rõ chính sách," Phó Thủ tướng nói.
Cho ý kiến về Quỹ phát triển đất, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng không nên đưa vào quy định tại dự thảo Luật bởi sẽ liên quan đến Luật Đầu tư Công. Chính phủ đang trình phương án 2 là quỹ phát triển đất của địa phương là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh thành lập để tiếp nhận và ứng vốn phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư…
“Nếu quy định theo hướng này sẽ trái với Luật Đầu tư công hiện hành. Vì theo Luật này, công tác giải phóng mặt bằng đã được ghi trong vốn đầu tư và tổ chức thực hiện vốn theo quy định về giải ngân, do đó phải thận trọng," Phó Chủ tịch Quốc hội nêu.
Phát biểu kết luận tại phiên họp về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc, trách nhiệm của Ủy ban Kinh tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường trong phối hợp hiệu quả trong việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.
Chủ tịch Quốc hội yêu cầu các cơ quan tiếp tục tiếp thu nghiêm túc, giải trình đầy đủ các ý kiến góp ý của các cơ quan liên quan để hoàn thiện dự thảo luật, trong đó có ý kiến góp ý của Ban Kinh tế Trung ương về việc khắc phục tình trạng đất lãng phí, đất suy thoái; những hành vi bị nghiêm cấm; quyền chung của người sử dụng đất; điều tra đánh giá đất đai; bảo vệ cải tạo phục hồi đất…
“Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật quan trọng, hệ trọng cần ưu tiên chất lượng lên hàng đầu," Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh./.