Tiến sĩ Padmanabhan Anandan là nhà khoa học về thị giác máy tính và trí tuệ nhân tạo (AI) của Hoa Kỳ. Ông là nhà sáng lập của AI Matters Advisors LLC và hiện là Chủ tịch Hội đồng điều hành của Telangana AI Mission (T-AIM) Graphic. Ông hiện là Thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture.
Trong chuỗi sự kiện Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2023, ông đã có những chia sẻ về sự phát triển của AI.
AI không thể thay thế con người
- Ông nghĩ AI đã giúp thay đổi thế giới như thế nào?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: Đây là một câu hỏi rộng. Nhưng theo tôi là mọi khía cạnh của cuộc sống ngày nay đều được AI chạm đến, từ mua sắm, thuê một chiếc ôtô, giao dịch ngân hàng... đều có thể sử dụng AI.
Ngày càng có nhiều phương pháp điều trị và chẩn đoán y tế được thực hiện bằng AI. Các doanh nghiệp vận hành trên nền tảng AI. Vì vậy, AI đã trở thành một phần của mọi khía cạnh của cuộc sống. Nó đang thay đổi cách chúng ta làm mọi việc chỉ đơn giản bằng cách làm cho những gì chúng ta làm trở nên khác biệt và có thể tốt hơn và hiệu quả hơn.
- Đó có phải là tác động tích cực không, thưa ông?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: Điều đó tùy thuộc vào chúng ta. AI là một công cụ, giống như mọi thứ khác. Việc chúng ta sử dụng nó cho tác động tích cực hay tiêu cực là tùy thuộc vào chúng ta.
- Trí tuệ nhân tạo phát triển sẽ tạo ra những thách thức và tiềm ẩn những nguy cơ. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: Bạn biết đấy, tôi có thể chỉ ra ba cách khác nhau về những tác động tiêu cực. Điều đầu tiên tôi đã đề cập, đó là nó cho phép mọi người lan truyền thông tin sai lệch. Chúng ta có thể tạo ra tin tức giả, chúng ta có thể tạo ra những hình ảnh, video giả mạo nhưng mà trông thật như thể điều gì đó đã xảy ra trong khi nó không hề xảy ra. Và nó sẽ bị những người xấu sử dụng để làm những việc xấu.
Cách thứ hai mà AI thực sự có thể tạo ra tác động tiêu cực hơi khác một chút. Việc tiếp cận các giải pháp AI thường sẽ đến với những người có nhiều tiền hơn, nhiều nguồn lực hơn ở tầng lớp thượng lưu. Khi đó, những người không có bất kỳ công nghệ nào khác rất có thể sẽ bị bỏ lại phía sau. Vì vậy, rất có thể nhiều nguồn lực và giải pháp sẽ đến tay những người giàu có. Vì vậy, nó có thể phân chia và phân cực xã hội về mặt kinh tế.
Và thứ ba, tôi nghĩ là chúng ta chưa điều chỉnh cách AI sẽ thay đổi lực lượng lao động và cuộc sống của chúng ta. Vì vậy, bạn biết đấy, có một câu hỏi lớn là chúng ta sẽ thích ứng như thế nào với thực tế là AI có thể tự động hóa rất nhiều công việc. Và đây là một thách thức. Nhiều việc làm mới sẽ được tạo ra, nhưng chúng ta phải ứng phó với nó.
- Có người cảnh báo là AI sẽ là mối đe dọa lớn nhất cho xã hội con người, ông nghĩ sao về điều này?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: Bản thân AI không phải là mối đe dọa đối với con người. Bởi vì nó giống như bất kỳ công nghệ nào khác, nó là một công cụ, nó có một lượng kiến thức đáng kinh ngạc, học hỏi từ những gì chúng ta làm và có thể áp dụng nó và làm cho nó tốt hơn.
Ví dụ như trong nghiên cứu khoa học, AI thực sự đang có những tiến bộ vượt bậc. Nhưng nó có thể bị người ta lợi dụng để làm điều xấu. Nó có thể được vũ khí hóa như bất kỳ công cụ nào khác.
Vì vậy, mối đe dọa mà tôi không nghĩ đến từ chính AI dù thực tế nó có thể là một vũ khí rất mạnh. Nó có thể là vũ khí mạnh hơn vũ khí hạt nhân vì nó là vũ khí thông tin. Và nó sẽ bị kẻ xấu lợi dụng để làm việc xấu.
- Liệu rằng con người trong tương lai có thể bị hoàn toàn thay thế bởi AI không thưa ông?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: AI sẽ không thể thay thế con người bởi vì rõ ràng AI không thể trở thành bộ não của con người. Chúng là những thực thể khác với con người. Chúng là những công cụ được con người thiết kế ra.
Có một điểm nữa rất khác biệt mà AI sẽ không bao giờ có thể thay thế được con người đó là: Con người luôn luôn có tham vọng, có kỳ vọng và AI chỉ là một hệ thống máy móc và chúng không có tham vọng, kỳ vọng giống như con người. Còn về bản thân AI, chúng không thể trở thành một mối đe dọa vì chúng được thiết kế để phục vụ con người.
3 bước tiếp cận để phát triển AI tại Việt Nam
- Để khai thác, phát triển hiệu quả AI phục vụ kinh tế thì dữ liệu vẫn là yếu tố quan trọng. Ông có lời khuyên gì để Việt Nam có thể khai thác hiệu quả công nghệ AI trong phát triển?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: Một trong những thách thức mà chúng ta gặp phải trong việc sử dụng AI để mang lại lợi ích cho xã hội đó là chúng ta phải có một nguồn dữ liệu có sẵn.
Vậy thì điểm quan trọng đầu tiên là chúng ta cần phải có những hạ tầng để chia sẻ dữ liệu. Yếu tố mấu chốt ở đây là chúng ta sẽ cần phải thu thập dữ liệu, tổng hợp dữ liệu, tinh chỉnh dữ liệu, làm sạch để chúng ta có thể sử dụng một cách hiệu quả dữ liệu đó. Câu chuyện này không chỉ cần sự vào cuộc của khu vực tư nhân, mà còn cần sự vào cuộc hết sức quyết liệt của cả Chính phủ để đảm bảo cho chúng ta có đủ đầu tư vào các cơ sở hạ tầng để giúp chia sẻ lợi ích AI mang lại trong cộng đồng.
Phát triển trí tuệ nhân tạo: Kiểm soát, sàng lọc để sử dụng an toàn
Theo Tiến sỹ Bùi Hải Hưng công nghệ càng phát triển, sự ảnh hưởng của nó đối với xã hội càng lớn. Câu hỏi quan trọng đặt ra là làm thế nào để các công nghệ này được sử dụng vào mục đích vì con người.
- Với tốc độ phát triển của AI hiện nay thì theo ông nhìn nhận với các nước phát triển như Việt Nam, hướng tiếp cận như thế nào là phù hợp?
Tiến sĩ Padmanabhan Anandan: Sẽ có 3 bước chính cần phải thực hiện. Thứ nhất, chúng ta phải có một Hạ tầng Số bền vững.
Thứ hai, đó là chúng ta cần phải có một hệ sinh thái toàn diện và thật sôi động; trong đó các doanh nghiệp, các công ty khởi nghiệp có được một môi trường thuận lợi để có thể phát triển ý tưởng đột phá về công nghệ, những đổi mới sáng tạo có thể dẫn đầu.
Bước thứ ba, liên quan đến lĩnh vực về chăm sóc sức khỏe, y tế công cộng. Khi mà chúng ta có một hạ tầng như vậy về dữ liệu thì chúng ta phải có tập huấn và đào tạo cho đội ngũ y, bác sĩ, đội ngũ y tá, điều dưỡng. Họ có thể sử dụng những hạ tầng về công nghệ đó để có thể mang lại chất lượng tốt hơn trong dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân. Tôi nghĩ đó là ba bước quan trọng mà một đất nước như Việt Nam cần thực hiện.
- Xin cảm ơn ông!
