Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Thương vụ Việt Nam tại Canada vừa đưa ra cảnh báo về tình trạng lừa đảo xuất khẩu qua việc một số cá nhân tự tiếp cận hồ sơ đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp lớn Canada và dùng vỏ bọc này để lừa đảo doanh nghiệp Việt Nam.
Do đó, doanh nghiệp Việt Nam cần cảnh giác trước những chiêu thức lừa đảo xuất khẩu hàng hóa vào thị trường này.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, các hình thức lừa đảo phổ biến là: gọi điện trực tiếp, email (đuôi email miễn phí như Gmail, Hotmail…) hoặc thông qua các ứng dụng Whatsapp, Viber để gửi hồ sơ đăng ký kinh doanh, thậm chí gửi cả chứng nhận ngân hàng (tài khoản, số dư); chứng nhận nộp thuế… để xác nhận uy tín; sau đó trao đổi đặt hàng, gửi hợp đồng (thường yêu cầu giá CIF), đóng dấu đầy đủ.
Đáng lưu ý, khi doanh nghiệp Việt Nam đề nghị chuyển tiền đặt cọc, đối tượng sẽ yêu cầu một số loại chứng nhận (thường là không tồn tại), thậm chí gửi bản mẫu chứng nhận này cho doanh nghiệp Việt Nam.
Các đối tượng lừa đảo xuất khẩu khẳng định đây là yêu cầu bắt buộc phải thực hiện của Chính phủ Canada hoặc chính quyền phủ, tỉnh, bang trước khi chuyển tiền. Sau đó, các đối tượng sẽ giới thiệu một luật sư hoặc người môi giới để hỗ trợ hoặc thay mặt doanh nghiệp Việt Nam làm chứng nhận này tại cơ quan công quyền Canada.
[Cảnh báo lừa đảo xuất khẩu nông sản sang thị trường UAE]
Cùng đó, các “luật sư-broker” này có thể chủ động liên lạc, nêu mức phí hoặc đối tượng lừa đảo tự nêu mức phí và nói đây là mức phí đặc biệt do doanh nghiệp mình đã thoả thuận cho doanh nghiệp xuất khẩu của các nước.
Các luật sư-broker (cũng dùng email miễn phí) sẽ cho số tài khoản để chuyển phí, thường khoảng $1000CAD/chứng nhận (giá làm nhanh trong 3 ngày).
Khi doanh nghiệp Việt Nam nghi ngờ và đề nghị trừ thẳng khoản phí này vào giá trị giao dịch của hợp đồng, thậm chí để tăng độ tin cậy, có đối tượng còn chấp nhận ký hợp đồng giá FOB, xử lý tranh chấp tại Việt Nam theo pháp luật Việt Nam, thanh toán trước 50% và thanh toán nốt khi có giấy tờ chứng nhận hàng đã xếp lên tàu; chấp nhận gửi thư ưng thuận của ngân hàng (BCL) hoặc thư tín dụng dự phòng (SBLC).
Có vụ việc, đối tượng ở Canada sau khi làm giả BCL, SBLC, còn cung cấp số điện thoại của ngân hàng để doanh nghiệp Việt Nam kiểm tra.
Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết thêm ngoài quá trình tự xác minh và phối hợp với các doanh nghiệp để cảnh báo và ngăn chặn, Thương vụ Việt Nam đã liên lạc với Đại sứ quán Canada tại Việt Nam (bộ phận thương mại) và Bộ An ninh nội địa để đề nghị hỗ trợ kiểm chứng thông tin và phối hợp cảnh báo các ngân hàng, doanh nghiệp có uy tín của Canada về hành vi mạo danh; làm con dấu giả để lừa đảo này.
Vì vậy, đại diện Thương vụ Việt Nam tại Canada khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý, khi doanh nghiệp Canada nhập khẩu đề nghị bên xuất khẩu tự đứng ra làm các chứng chỉ của Canada và coi đây là yêu cầu bắt buộc của giao dịch, hầu hết đều là lừa đảo.
Bởi doanh nghiệp nhập khẩu thường sẽ đứng ra thực hiện các thủ tục của sở tại. Các chứng chỉ như Canadian Anti-Terrorist Clearance Certificate, Canadian Food Inspection Agency, Canada Border Services Agency… đều không có thật.
Ngoài ra, còn có một số vụ việc tranh chấp thanh toán liên quan đến chất lượng như một số doanh nghiệp Canada nhập hàng theo cơ chế thanh toán LC trả chậm. Sau khi hàng được giao đầy đủ, đúng số lượng, chất lượng theo hợp đồng, bên nhập hàng dỡ hàng, tự thuê kiểm định không theo thoả thuận thuê bên thứ ba kiểm định và không chấp nhận kiểm tra ngẫu nhiên mẫu qua video call; cố ý không thanh toán phần chậm trả.
Có vụ việc khác, không biết bằng cách gì, doanh nghiệp nhập khẩu đã lấy được chứng từ và lấy hàng, trong khi ngân hàng thu hộ không phản hồi các điện SWIFT.
Nói cách khác, ngân hàng thu hộ không thực hiện đúng trách nhiệm của ngân hàng thu hộ và để cho người "mua" nhận hàng mà không thanh toán, cho thấy lỗ hổng của hình thức thanh toán DP.
Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết số liệu theo dõi tại địa bàn từ nguồn của Cơ quan thống kê Canada cho thấy kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Canada ngày càng chậm lại trong tháng 5 (3,2%) so với mức 24,8% trong tháng 2; 16,6% so với tháng 3; 4,3% trong tháng 4. Sự sụt giảm xuất khẩu của Việt Nam sang địa bàn cũng phù hợp với xu hướng giảm nhập khẩu của Canada.
Nghiên cứu số liệu sở tại từ 2018-2022 cho thấy, từ sau khi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực, xuất khẩu của Việt Nam trong hầu hết các lĩnh vực mặt hàng nông sản và thực phẩm chế biến đều tăng (trừ sản phẩm trái cây và hạt).
Trong lĩnh vực hàng tiêu dùng, nhiều sản phẩm của khu vực công nghiệp nội địa có mức tăng vượt bậc, chứng minh tác động tích cực của CPTPP đến xuất khẩu của Việt Nam sang địa bàn. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng ưu đãi thuế quan CPTPP của Việt Nam vẫn còn chưa khai thác hết tiềm năng mà Hiệp định này mang lại.
Theo số liệu nước sở tại, trong năm 2022, khoảng 81% hàng hóa xuất khẩu Việt Nam sang Canada vẫn sử dụng ưu đãi thuế quan MFN và khoảng dưới 1% vẫn sử dụng ưu đãi thuế quan GPT; chỉ có 18% sử dụng ưu đãi thuế quan CPTPP.
Lý do là hoặc các doanh nghiệp của Việt Nam chưa quan tâm đến việc sử dụng ưu đãi thuế quan CPTPP; hoặc do các sản phẩm của Việt Nam chưa đủ điều kiện về xuất xứ, hàm lượng khu vực (thường là đối với sản phẩm dệt may vì CPTPP yêu cầu xuất xứ từ sợi trở đi).
Ngoài ra, trong nhiều lĩnh vực mặt hàng, các doanh nghiệp xuất khẩu và nhập khẩu vẫn chưa biết cách tận dụng và khai thác nguyên tắc xuất xứ cộng gộp trong sản xuất, trong chiến lược mua nguyên liệu đầu vào để đảm bảo hàm lượng CPTPP trong xuất xứ để được hưởng ưu đãi thuế quan.
Đây có thể coi là hạn chế đáng tiếc nhất, cản trở tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường này./.
