Quan hệ hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ đã đạt được mức tăng trưởng rất ấn tượng trong những năm qua nhưng cũng đang đối diện nhiều thách thức.
Cơ quan nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp hai bên cần tích cực trao đổi, hợp tác để đưa quan hệ đối tác hướng đến sự cân bằng, bền vững.
Trên đây là nội dung được các diễn giả đề cập tại Diễn dàn Thương mại Việt Nam-Hoa Kỳ thường niên năm 2022 với chủ đề “Thay đổi-Thách thức-Thích ứng” do Bộ Công Thương phối hợp với Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam và Hội đồng Kinh doanh ASEAN-Hoa Kỳ tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 17/11.
Tăng trưởng ấn tượng
Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương, cho biết trong thời gian qua, quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đạt tốc độ phát triển hết sức ấn tượng.
Chính sách xuyên suốt của Việt Nam luôn coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu.
[Việt Nam và Hoa Kỳ thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện]
Các hoạt động hợp tác giữa hai bên ngày càng đi vào chiều sâu trên tất cả các trụ cột, trong đó trụ cột kinh tế-thương mại-đầu tư tiếp tục đóng vai trò là động lực trung tâm thúc đẩy quan hệ hai nước.
Trong quá trình phát triển đó, cộng đồng doanh nghiệp hai nước đã đóng vai trò hết sức quan trọng.
Cụ thể, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã tăng khoảng 248 lần, từ 450 triệu USD năm 1995 lên gần 113 tỷ USD năm 2021, bất chấp đại dịch COVID-19 kéo dài và diễn biến phức tạp khiến chuỗi cung ứng bị đứt gãy.
Hoa Kỳ trở thành đối tác thương mại thứ hai, có kim ngạch thương mại vượt mốc 100 tỷ USD với Việt Nam.
Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong nhiều năm qua, trong khi Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Hoa Kỳ.
Về đầu tư, nhiều năm qua, Hoa Kỳ luôn là một trong những đối tác có đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, với gần 1.150 dự án đang hoạt động, tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 10,3 tỷ USD, xếp thứ 11/141 nền kinh tế có đầu tư tại Việt Nam.
Ông Đỗ Thắng Hải cũng nhấn mạnh Bộ Công Thương luôn coi hợp tác giữa các bộ, ngành, chính quyền các bang là trọng tâm quan trọng để thúc đẩy hợp tác sâu rộng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, góp phần thực hiện các mục tiêu, cam kết của lãnh đạo cấp cao hai nước.
Trong những năm qua, việc gia tăng sự hợp tác, gắn kết ở cấp bang như với Oregon, Tây Virginia, Maryland, Virginia, California... đã giúp xác lập các khung khổ hợp tác toàn diện, thuận lợi hóa các hoạt động trao đổi thương mại và đầu tư trong các lĩnh vực xuất nhập khẩu, thương mại, công nghiệp và năng lượng; tăng cường chia sẻ thông tin về các cơ hội kinh doanh tiềm năng, hỗ trợ các dự án cũng như hoạt động của các doanh nghiệp hai nước.
Giai đoạn 2020-2022, mặc dù đại dịch và xung đột thương mại, địa chính trị diễn biến gay gắt, nhưng Hoa Kỳ vẫn duy trì vị thế là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam tiếp tục vươn lên, trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của Hoa Kỳ.
Thành công này đạt được là nhờ Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp hai nước đã nỗ lực phối hợp, tập trung giải quyết kịp thời và hiệu quả những vấn đề thương mại ưu tiên.
Cùng quan điểm, bà Pamela Phan, Phó Trợ lý Bộ trưởng phụ trách khu vực châu Á, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đánh giá quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, trong đó trụ cột kinh tế-thương mại đóng vai trò trung tâm.
Cả khu vực công và tư của Hoa Kỳ đều sẵn sàng tăng cường hợp tác với Việt Nam trong các sáng kiến mới, các lĩnh vực tiềm năng và phù hợp với xu hướng phát triển bền vững hiện nay như kinh tế số, năng lượng sạch, chống biến đổi khí hậu, y tế, giáo dục, dịch vụ tài chính...
Hướng tới cân bằng-bền vững
Ông Đỗ Thắng Hải cho rằng dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong quan hệ kinh tế, thương mại song phương với Hoa Kỳ, những thách thức đặt ra với Việt Nam cũng không hề đơn giản. Đó là việc gia tăng tần suất các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ đối với hàng hóa của Việt Nam.
Đến nay, Hoa kỳ chưa công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường, dẫn đến việc phải sử dụng nước thứ 3 để đánh giá mức độ thiệt hại, gây thiệt thòi rất lớn cho Việt Nam trong các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại.
Theo ông Đỗ Thắng Hải, Việt Nam đang nỗ lực đón đầu xu thế lớn về chuyển đổi số để bứt phá, thu hẹp khoảng cách phát triển. Trong số đó, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện dựa trên ba trụ cột chính là: Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Đồng thời, Việt Nam cũng đang nỗ lực chủ động, tích cực tham gia vào mạng lưới sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt là việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đáp ứng yêu cầu cấp thiết mang tính toàn cầu hiện nay.
Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục là một điểm đến đáng tin cậy của các doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp Hoa Kỳ trong nỗ lực đảm bảo chuỗi “cung ứng sạch và ổn định” trong một thế giới nhiều biến động.
“Bộ Công Thương kỳ vọng thời gian tới, bên cạnh các lĩnh vực hợp tác truyền thống, Việt Nam-Hoa Kỳ sẽ tích cực trao đổi về cách thích ứng với bối cảnh xu hướng dịch chuyển của chuỗi cung ứng toàn cầu; những định hướng chính sách mới của Hoa Kỳ, những lĩnh vực tiềm năng và cơ hội thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại song phương với Việt Nam... Từ đó, góp phần tạo động lực cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước xây dựng chiến lược tiếp cận, mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thúc đẩy hoạt động trao đổi thương mại và đầu tư giữa hai nước theo hướng cân bằng và bền vững,” ông Đỗ Thắng Hải chia sẻ.
Bà Susan Burns, Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh, khẳng định Việt Nam đã trở thành một mắt xích chủ chốt trong chuỗi cung ứng, đóng vai trò quan trọng thiết yếu đối với nền kinh tế Hoa Kỳ, ngoài các liên kết chuỗi truyền thống như thiết bị điện tử, bông, gỗ, nông sản... hai nước còn nhiều cơ hội để mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực mới như năng lượng sạch, cơ sở hạ tầng, chăm sóc sức khoẻ và đặc biệt là kinh tế số.
Theo bà Susan Burns, Hoa Kỳ mong muốn Việt Nam tận dụng sự đổi mới và công nghệ của Hoa Kỳ để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, từ các giải pháp lưới điện thông minh đến công nghệ lưu trữ năng lượng và hydro sạch.
Điều này sẽ tạo ra những cơ hội mới đáng kể cho thương mại trong những năm tới.
Về cơ sở hạ tầng, Chính phủ Việt Nam đang nhạy bén khi đầu tư hàng tỷ USD để nâng cấp đường xá, cảng biển và sân bay.
Điều này tạo ra những cơ hội to lớn cho các công ty Hoa Kỳ muốn mang lại các nguồn đầu tư, thiết bị và dịch vụ chất lượng cao cho Việt Nam để hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển lâu dài của đất nước.
Hoa Kỳ và Việt Nam cũng có mối quan hệ đối tác lâu dài hàng thập kỷ về y tế công cộng.
Hoa Kỳ nhận thấy tiềm năng to lớn ở Việt Nam đối với các sản phẩm và dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, từ dược phẩm tiên tiến đến các thiết bị y tế cứu sinh và các công nghệ mới như y tế kỹ thuật số.
Nhấn mạnh cơ hội hợp tác trong kinh tế số, bà Susan Burns cho biết Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ các khung chính sách hợp lý cho phép đổi mới kỹ thuật số, đồng thời quản lý các rủi ro mới do công nghệ mang lại.
Với các khung chính sách phù hợp được áp dụng, thương mại song phương của Việt Nam-Hoa Kỳ về hàng hóa và dịch vụ kỹ thuật số có thể phát triển lên một tầm cao mới.
Ở góc độ địa phương, bà Phan Thị Thắng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Hoa Kỳ là một trong những đối tác trọng điểm, chiến lược của Thành phố Hồ Chí Minh; đồng thời, mong muốn tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ trong các lĩnh vực và hai bên có lợi thế và nhu cầu bổ sung cho nhau như logistics, xuất nhập khẩu, phát triển kinh tế số, kinh tế chia sẻ và kinh tế tuần hoàn, đô thị thông minh, xây dựng trung tâm tài chính quốc tế...
Ngoài ra, Hoa Kỳ cũng là một trong những thị trường nhập khẩu nông lâm thủy sản lớn của Việt Nam. Vì vậy, Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất các cơ quan Hoa Kỳ xem xét, hỗ trợ nghiên cứu tiền khả thi việc thành lập Trung tâm chiếu xạ hàng hóa xuất khẩu và hỗ trợ về kỹ thuật, chuyên môn, nhân sự để thành phố và các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Cửu Long phát huy tối đa nguồn lực về nông nghiệp, cung cấp những sản phẩm nông sản đa dạng, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng cho người tiêu dùng Hoa Kỳ, thúc đẩy giao thương giữa hai nước./.