Ngày 12/3, tại Hà Nội, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam) phối hợp với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Cục Tài nguyên nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (Bộ Tài nguyên và Môi trường, Lào) và Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) tổ chức khởi động dự án “Tăng cường an ninh nguồn nước và môi trường cho các lưu vực sông Mã và sông Nuen-Cả và các vùng ven biển liên quan tại Việt Nam và Lào.”
Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Ngô Mạnh Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước cho biết, Luật Tài nguyên nước được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 27/11/2023, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 thay thế Luật Tài nguyên nước năm 2012 có nhiều nội dung về công tác đảm bảo an ninh nguồn nước, thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới.
Dự án “Thúc đẩy an ninh nguồn nước và môi trường cho các lưu vực sông xuyên biên giới sông Mã, sông Neun, sông Cả và vùng ven biển liên quan” phù hợp với định hướng và tầm nhìn của Chính phủ Việt Nam trong phát triển tài nguyên nước bền vững.
Mục tiêu tổng thể của dự án là giúp Việt Nam và Lào quản lý tài nguyên nước ngọt và sức khỏe hệ sinh thái ở các lưu vực sông xuyên biên giới sông Mã và sông Neun-Cả và các vùng ven biển bằng cách tạo ra môi trường thuận lợi cho hoạt động hợp tác xuyên biên giới.
Theo Tiến sỹ Inthavy Akkharath, Cục trưởng Cục Tài nguyên nước (Lào), dự án này phù hợp với các ưu tiên quốc gia và đáp ứng yêu cầu của Luật Tài nguyên nước 2023 về quản lý nguồn tài nguyên nước.
Chính phủ Việt Nam và Lào ủng hộ mạnh mẽ dự án này và sẽ hợp tác chặt chẽ với Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc và các đối tác tại hai nước để giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu cũng như cải thiện việc quản lý tài nguyên thiên nhiên tại hai lưu vực sông.
Dự án được triển khai với 5 kết quả dự kiến gồm đạt được sự đồng thuận giữa các quốc gia về các vấn đề xuyên biên giới chính; tăng cường an ninh nguồn nước, đảm bảo bền vững môi trường và khả năng dự báo ở lưu vực và khu vực ven biển; tăng cường các hoạt động hợp tác chung; đảo ngược xu hướng thoái hóa đất ở hai lưu vực; nâng cao năng lực của các cơ quan quốc gia có liên quan và chia sẻ kinh nghiệm.
Ông Rémi Nono Womdim, Trưởng đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc tại Việt Nam cho biết, những nỗ lực của dự án nhằm tăng cường an ninh nguồn nước và môi trường ở lưu vực sông Mã và Neun-Cả phù hợp chặt chẽ với Khung chiến lược 2022-2031 của FAO, thúc đẩy "bốn điểm tốt hơn" là sản xuất tốt hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn và cuộc sống tốt hơn. Bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hợp tác xuyên biên giới đối với các nguồn tài nguyên nước, dự án góp phần tạo nên hệ sinh thái lành mạnh hơn và là nền tảng cho hệ thống lương thực bền vững, cải thiện sinh kế và tương lai tốt đẹp hơn cho cộng đồng ở Việt Nam và Lào.
Sông Mã và Neun-Cả là hai con sông xuyên biên giới liền kề có kích thước tương tự, đặc điểm giống nhau và có những thách thức về quản lý nước và môi trường tương tự.
Những thách thức chính bao gồm việc sử dụng nguồn nước và biến đổi khí hậu đã làm thay đổi đáng kể đặc điểm dòng chảy trên các sông chính và phụ lưu ở cả hai lưu vực; nạn phá rừng và những thay đổi về độ che phủ rừng ảnh hưởng đến dòng chảy và lượng trầm tích; mở rộng diện tích đất nông nghiệp; gia tăng lượng nước khai thác do tăng trưởng dân số và phát triển kinh tế nhanh, ảnh hưởng đến dòng chảy môi trường và xả lũ khẩn cấp từ các con đập trong các đợt lũ lụt cực đoan gây ra tình trạng lũ lụt.
Tại Hội thảo khởi động dự án, các nhà khoa học, nhà quản lý, các đối tác quốc tế cùng nhau trao đổi các nội dung, thông tin liên quan tới hoạt động của dự án. Từ đó đưa ra ý tưởng và đóng góp ý kiến cho việc thực hiện dự án cũng như kế hoạch trong tương lai nhằm thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới, xây dựng khuôn khổ quản lý lưu vực sông phù hợp, tăng cường an ninh nguồn nước, môi trường và bình đẳng giới./.