Tỉnh Thừa Thiên-Huế vừa điều chỉnh chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng. Theo đó, giai đoạn từ 2015-2020 tỉnh Thừa Thiên-Huế sẽ tập trung hỗ trợ để bảo vệ, trùng tu, tôn tạo từ 25-40 nhà vườn Huế đặc trưng, thay vì 150 nhà vườn theo Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân tỉnh về chính sách bảo vệ nhà vườn Huế giai đoạn 2006-2010.
Trước đây, chính sách bảo vệ nhà vườn Huế giai đoạn 2006-2010 chậm được triển khai do số lượng nhà vườn được đề xuất bảo tồn quá lớn (150 nhà), vượt quá khả năng cân đối ngân sách tỉnh; trong khi, các chính sách hỗ trợ về thuế sử dụng đất không được áp dụng cơ chế đặc thù như miễn thuế đất nên các chủ nhà vườn có diện tích lớn gặp nhiều khó khăn.
Cụ thể từ 2006 đến nay, thành phố Huế chỉ mới phê duyệt hỗ trợ tu bổ, tôn tạo nhà chính cho 6 nhà vườn nhưng chỉ 2 nhà được triển khai; 4 nhà còn lại chưa thực hiện do chủ nhà không đủ vốn đối ứng. Từ thời điểm đó đến nay cũng chỉ có khoảng 700 triệu đồng được giải ngân.
Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế lần này tập trung kinh phí trùng tu cho nhà loại 1 tối đa không quá 700 triệu đồng/ngôi nhà; nhà loại 2 không quá 500 triệu đồng và nhà loại 3 không quá 400 triệu đồng/ ngôi nhà.
Các nhà vườn trong diện bảo tồn đảm bảo các yếu tố như diện tích vườn phải lớn hơn 600m2, có kiến trúc, mỹ thuật của nhà đặc trưng Huế (như nhà rường 1 gian 2 chái, 3 gian 2 chái, các cấu kiện chạm trổ công phu).
Hầu hết các nhà vườn trên đều được xây dựng trước năm 1945 nay đã xuống cấp theo thời gian do ảnh hưởng của thiên tai, thời tiết khắc nghiệt.
Riêng tiền thuế sử dụng đất phi nông nghiệp ở nhà vườn, theo Ban Kinh tế và Ngân sách Hội đồng Nhân dân tỉnh Thừa Thiên-Huế, tỉnh cần trích ngân sách để hỗ trợ 100% tiền thuế này với phần diện tích đất tối đa không quá 5.000m2 cho các nhà vườn tham gia chính sách bảo tồn.
Theo ông Phan Tiến Dũng, Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Thừa Thiên-Huế, cùng với thay đổi chính sách bảo tồn nhà vườn Huế, tỉnh Thừa Thiên-Huế cần có hình thức khen thưởng các chủ nhà vườn có ý thức bảo vệ các giá trị truyền thống văn hóa nhà vườn để vừa khuyến khích bảo tồn, vừa phát triển du lịch nhà vườn, góp phần bảo tồn nét đặc trưng của văn hóa Huế.
Nhà vườn là nét văn hoá đặc trưng của thành phố Huế. Tuy nhiên, nhà vườn Huế đang đứng trước nguy cơ bị thu hẹp do đô thị hóa diễn ra nhanh, lối sống đô thị thay đổi dẫn đến đất vườn bị phân chia, chuyển nhượng, phát sinh cải tạo xây dựng nhà, có nơi bị xé lẻ để bán...
Đây là những nguyên nhân cơ bản làm cho nhiều nhà vườn (cả nhà kiến trúc cổ và vườn) xuống cấp, phá vỡ cảnh quan nhà vườn truyền thống của Huế./.