Thừa Thiên-Huế là một trong số ít những địa phương có rất nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch tâm linh, một loại hình du lịch hấp dẫn, đem lại giá trị kinh tế và có tác động tích cực đến môi trường, làm phong phú thêm đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, góp phần củng cố an sinh xã hội.
Thời gian qua, chính sách của Đảng và Nhà nước về vấn đề tôn giáo và tín ngưỡng đã có tác động tích cực, mạnh mẽ đến hoạt động ở các lĩnh vực này. Đây chính là chỗ dựa vững chắc để phát triển loại hình du lịch tâm linh một cách có hiệu quả; những điểm đến tâm linh vẫn không ngừng được xây dựng, phát triển và hội đủ điều kiện cần thiết để trở thành những địa điểm du lịch hấp dẫn, mời gọi, không chỉ giúp cho Thừa Thiên-Huế phát triển bền vững ngành du lịch, mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội nói chung.
Các điểm đến cho loại hình du lịch này ở Thừa Thiên-Huế đều được hình thành một cách tự nhiên, do sự tích hợp lâu dài của quá trình phát triển lịch sử, của đời sống kinh tế-xã hội, tín ngưỡng và tôn giáo; tạo nên giá trị cốt lõi (giá trị tâm linh) của điểm đến.
Trước hết, Thừa Thiên-Huế là vùng đất có tới 55 vạn tín đồ Phật giáo; với hơn 100 ngôi chùa, niệm phật đường; trong đó có nhiều Tổ đình như Từ Đàm, Thiên Mụ hết sức khang trang và bề thế.
Từ sau khi được UNESCO công nhận là di sản Thế giới, chùa Thiên Mụ đã được đầu tư dự án bảo tồn, tu bổ với tổng vốn đầu tư 27 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước, với nhiều hạng mục được trùng tu, trong đó có hai hạng mục chính là tháp Phước Duyên và điện Đại Hùng.
Ngoài những công trình kiến trúc như tháp Phước Duyên, điện Đại Hùng, điện Địa Tạng, điện Quan Âm... cùng bia đá, chuông đồng, chùa Thiên Mụ ngày nay còn là nơi có nhiều cổ vật quý giá không chỉ về mặt lịch sử mà còn cả về nghệ thuật, luôn thu hút đông khách du lịch, là điểm đến không thể thiếu trong hành trình đến Huế của du khách.
Hàng năm, lễ hội Điện Huệ Nam (còn gọi Lễ hội Điện Hòn Chén) được tổ chức vào tháng Ba và tháng Bảy âm lịch tại ngôi điện nằm trên núi Ngọc Trản bên bờ sông Hương, thuộc xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, nơi thờ Thiên Y A Na Thánh Mẫu.
Đây là lễ hội dân gian truyền thống được phục hồi theo các tập tục truyền thống đậm màu sắc văn hóa dân gian địa phương, mang yếu tố văn hóa tâm linh, đề cao đạo hiếu, đạo làm người.
Lễ hội bắt đầu từ việc rước Thánh Mẫu đi từ điện Huệ Nam tới đình làng Hải Cát trên những chiếc thuyền được ghép lại thành bè, với long kiệu Thánh Mẫu và hòm sắc vua phong cùng các khí tự như tán, tàn, cờ, quạt, đội hầu bóng, những người phục dịch và khách hành hương.
Từ đình làng, lễ cung nghinh Thánh Mẫu (từ đình làng Hải Cát) hồi loan về điện, và sau đó diễn ra lễ phóng sanh, phóng đăng..., sôi động trong tiếng nhạc của phường hát văn và phường bát âm với sự tham dự của đông đảo bà con địa phương và du khách. Lễ hội thu hút hàng vạn người dân và du khách thập phương mỗi khi mở hội.
Từ năm 2008, tại Thừa Thiên-Huế còn hình thành thêm Trung tâm văn hóa Huyền Trân, tạo thành điểm du lịch văn hóa tâm linh hấp dẫn.
Hàng năm, tỉnh Thừa Thiên-Huế lấy ngày 9 tháng Giêng âm lịch (tức ngày 3/2) để tổ chức Lễ hội đền Huyền Trân. Cùng với ý nghĩa tri ân người có công mở nước, tạo lập vùng đất Thuận Hóa-Phú Xuân cách đây 700 năm trước, Lễ hội đền Huyền Trân cũng là dịp quảng bá sản phẩm du lịch mới của tỉnh Thừa Thiên-Huế.
Ngoài lễ hội tổ chức hoành tráng, hấp dẫn từ đầu năm, từ khi đưa vào hoạt động đến nay, mỗi ngày Trung tâm văn hóa Huyền Trân thu hút hàng ngàn lượt khách đến vãn cảnh và thắp hương tưởng niệm vị công chúa đã có công mở mang bờ cõi nước Việt.
Trung tâm văn hóa Huyền Trân được xây dựng nằm cách thành phố Huế 7km về phía Tây, tại vùng núi Ngũ Phong thuộc xã Thủy An trên khuôn viên rộng 28 ha, có đồi núi thoai thoải, rừng thông xung quanh, bốn mặt là đồi núi trùng điệp.
Không gian thâm nghiêm, kỳ vĩ, phù hợp với những công trình văn hóa mang tính tâm linh, về nguồn.
Công trình bao gồm đền thờ và tượng đồng bà Huyền Trân công chúa, tháp chuông Hòa Bình, hệ thống đường đạo, công viên. Bên trong đền thờ Huyền Trân có pho tượng Công chúa Huyền Trân ngồi trên ngai được đúc bằng đồng. Tượng cao 2,37m, do các nghệ nhân đúc đồng nổi tiếng của phường Đúc, thành phố Huế cẩn tác.
Phía sau là đền thờ đức vua Trần Nhân Tông - vị vua có công lớn trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước, có pho tượng nhà vua bằng đồng đỏ nguyên chất, cao 3m, nặng 2 tấn được đúc theo phiên bản lấy từ đền thờ các vua Trần tại Nam Định.
Đến với Trung tâm văn hóa Huyền Trân, trong tiếng nhã nhạc dập dìu, tiếng chuông vọng ngân vang, du khách sau khi thắp hương cầu nguyện công chúa Huyền Trân và các bậc công thần khai quốc, có thể thả bước dưới những tán thông già, ngắm nhìn tượng ni sư Hương Tràng, cầu nguyện trước tượng Di Lặc và chiêm ngưỡng tháp chuông Hòa Bình sau khi chinh phục 246 bậc cấp lên đỉnh núi Ngũ Phong.
Ở độ cao 108 mét, tháp chuông Hòa Bình với quả chuông đồng nguyên chất nặng 1,6 tấn, cao 2,16 mét, tiếng chuông ngân vang lan tỏa trong thinh không để cầu nguyện cho sự an lành của mỗi con người.
Chuông Hòa Bình khắc 8 chữ "Thế giới-Hòa Bình-Nhân loại-Hạnh phúc" cùng hình ảnh tượng trưng của bốn chùa Giác Lâm (Thành phố Hồ Chí Minh), Thiên Mụ (Huế), Diên Hựu (Hà Nội) và chùa Trúc Lâm Yên Tử (Quảng Ninh).
Tất cả đã tạo nên một không gian rất đặc biệt, hướng du khách về với cội nguồn, về với lịch sử hào hùng của dân tộc và chiêm bái, tri ân người có công mở cõi.
Trong mấy năm qua, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã đề cập nhiều đến vấn đề phát triển du lịch tâm linh ở Huế và khẳng định du lịch tâm linh là một xu thế tất yếu trong tương lai cần phải được khai thác tốt hơn. Tuy nhiên, tỉnh cần khai thác tốt các giá trị văn hóa tâm linh, tạo ra sự khác biệt, làm tăng thêm tính hấp dẫn cho xứ cố đô.
Một số chùa ở Huế bước đầu đã có sự hợp tác với các đơn vị lữ hành hình thành một số tour du lịch để cho du khách tu tập, học thiền ở lại chùa, khám phá ẩm thực chay..., tạo thành một hướng đi thích hợp, đáp ứng tâm lý, nhu cầu của du khách.../.
