Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi tổng kết ngành tài chính sáng 8/1. (Ảnh: Bộ Tài chính) Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thẳng thắn chỉ ra tình trạng, chính sách thuế hiện tại luôn được giải thích theo hướng có lợi cho cơ quan quản lý trong khi doanh nghiệp, người dân kêu có khi cũng bị áp đặt là vi phạm. Thậm chí, một bộ phận cán bộ trong ngành theo Thủ tướng là “nhũng nhiễu, thờ ơ với sự sống còn của doanh nghiệp.”
Quyền của cơ quan quản lý quá lớn
Nói điều này trong buổi tổng kết ngành tài chính sáng 8/1, Thủ tướng Chính phủ nêu lên việc, chính sách tài chính, đặc biệt là chính sách thuế thay đổi nhanh.
Theo Thủ tướng, thực tế có doanh nghiệp cố tình vi phạm quy định nhưng cũng có nhiều đơn vị bị oan sai vì chính sách thay đổi quá nhanh. Điều này theo người đứng đầu Chính phủ là lỗi của cơ quan Nhà nước.
“Những thay đổi nhanh chứng tỏ việc xây dựng chính sách của ta chưa theo kịp sự phát triển của đời sống kinh tế, xã hội, chưa đánh giá tác động, thiếu sâu sắc, thiếu lắng nghe,” Thủ tướng nói.
Từ đó, Thủ tướng Chính phủ đề nghị chính sách thuế nói riêng và chính sách tài chính nói chung phải theo kịp sự phát triển của đất nước, phải ổn định trong 5-10 năm. Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính và các bộ liên quan lưu ý khi thẩm tra các dự án luật để đảm bảo điều này.
Cũng liên quan tới chính sách thuế, Thủ tướng Chính phủ cũng nhắc tới thực tế, hiện có tư duy theo quan điểm lợi cho cơ quan quản lý mà chưa hướng tới bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế. Quyền của cơ quan quản lý theo Thủ tướng là rất lớn như cấp mã số thuế, kiểm tra, thanh tra, phong tỏa tài khoản, đình chỉ hóa đơn hay chuyển cơ quan điều tra.
“Quyền của cơ quan Nhà nước quá lớn nhưng quyền của người nộp thuế mà chủ yếu là doanh nghiệp, người dân thì rất ít,” Thủ tướng lên tiếng.
Thậm chí, theo Thủ tướng, chính sách thuế luôn được giải thích theo hướng có lợi cho cơ quan quản lý Nhà nước trong khi doanh nghiệp, người dân có kêu cũng bị áp đặt là vi phạm. “Quyền lợi của người nộp thuế rất ít được quan tâm,” người đứng đầu Chính phủ bày tỏ.
Ở hướng khác, Thủ tướng Chính phủ nhắc tới vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm là tham nhũng, tiêu cực trong ngành. Thủ tướng điểm lại một vài vụ việc trong thời gian qua như vụ mất 213 container hay cán bộ trong ngành tại An Giang tiếp tay doanh nghiệp gian lận hàng trăm tỷ đồng tiền thuế giá trị gia tăng. Thủ tướng cũng dẫn khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, chi phí bôi trơn trong thanh tra, kiểm tra vẫn lớn với doanh nghiệp.
“Một bộ phận cán bộ nhũng nhiễu, thờ ơ với sự sống còn của doanh nghiệp,” Thủ tướng nói.
Thủ tướng cũng không quên nhắc tới cơ chế quản lý hóa đơn giá trị gia tăng hiện còn bất cập. Người đứng đầu Chính phủ nhắc tới nhiều vụ việc cơ quan công an đã khởi tố doanh nghiệp mua bán hóa đơn tại Hải Phòng, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thời gian với thiệt hại lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Việc thiếu cơ sở kiểm soát theo Thủ tướng đã khiến méo mó môi trường kinh doanh.
Cũng nói về vấn đề này, tại hội nghị, ông Trần Văn Miên, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Đà Nẵng bày tỏ, thực tế, các doanh nghiệp, nhà hàng, cửa hàng trốn thuế bằng cách không xuất hóa đơn. Ông Miên đề nghị cho Đà Nẵng trong năm nay thực hiện hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế để chống thất thu thuế. Ông cũng cho rằng, cùng với hóa đơn điện tử, cần xử phạt nghiêm và công bố công khai các đơn vị không xuất hóa đơn.
Ảnh chỉ có tính minh họa. (Nguồn: TTXVN) Có tư duy coi trọng việc tăng thuế suất
Đánh giá về việc quản lý ngân sách, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ ra: Bài toán cân đối ngân sách chưa vững, chưa khoa học. Vấn đề theo Thủ tướng xảy ra trong một vài năm gần đây là, thu ngân sách năm nào cũng vượt dự toán nhưng địa phương thì đủng đỉnh còn Trung ương thì “vắt giò lên cổ.”
Thậm chí, theo Thủ tướng, đây là vấn đề khiến cơ quan quản lý lo lắng khi phải tới “phút 90,” thu ngân sách Trung ương mới có thể nói là đảm bảo.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, ngân sách Trung ương là chủ lực và điều này đã được quy định trong luật nhưng việc cân đối thì hiện “ta vẫn chưa làm được.”
Thủ tướng cũng nhắc tới hình ảnh lãnh đạo các cục thuế và các đơn vị khác trong ngành tài chính cuối năm phải đi đốc thu. Thậm chí, Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đã phải tổ chức các cuộc họp về vấn đề này. Thủ tướng đặt ra câu hỏi: Năm nay ta khắc phục vấn đề này như thế nào?
Cũng về thu ngân sách, vấn đề khác theo Thủ tướng là “thu ngân sách vẫn có tư duy coi trọng tăng thuế suất hơn là mở rộng cơ sở thuế.”
Thủ tướng cho rằng, hiện tại, xã hội đã xuất hiện nhiều lĩnh vực mới, liên kết toàn cầu như thương mại điện tử, trò chơi trực tuyến, Uber, Grab. Đây là những “mỏ vàng” mở rộng cơ sở thuế nhưng theo Thủ tướng Chính phủ: “ta chậm nghiên cứu kinh nghiệm nên lúng túng trong hoạch định để quản lý.”
Ngoài ra, chính sách thuế được Thủ tướng nhận định là chưa theo kịp và tương thích với các nước nên với các hoạt động ngoài Việt Nam như chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng cổ phần,… Việt Nam thường không thu được thuế.
“Chính sách chưa theo kịp nên nhường quyền đánh thuế cho người khác,” Thủ tướng nói.
Ở hướng ngược lại, về chi ngân sách, Thủ tướng đánh giá, đây là vấn đề vẫn còn “khập khiễng.” Cụ thể, chi thường xuyên vẫn tăng lên trong khi chi đầu tư phát triển có tăng nhưng chưa tương xứng.
Với các địa phương, Thủ tướng tính toán, hiện có 16 địa phương tự cân đối được ngân sách và có điều tiết về Trung ương. Tuy nhiên, điều Thủ tướng muốn nói là, với một số địa phương quá khó khăn như Bắc Kạn, Hậu Giang chưa thể cân đối ngân sách ngay được nhưng với những tỉnh khác có điều kiện tốt hơn thì sao.
Thủ tướng bày tỏ mong muốn các tỉnh tái cơ cấu, tìm giá trị gia tăng, phát triển sản xuất kinh doanh để có thêm nhiều doan nghiệp, thêm nguồn thu.
Tiếp thu những ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng khẳng định sẽ kiên quyết chống tiêu cực trong toàn ngành tài chính, đặc biệt là lĩnh vực thuế, hải quan.
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng hứa với Thủ tướng Chính phủ sẽ quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng bằng các giải pháp cụ thể./.
