Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. (Nguồn: Kyodo/TTXVN) Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 3/5 đã công bố một kế hoạch nhằm tìm kiếm sự thay đổi đầu tiên đối với bản Hiến pháp sau Chiến tranh thế giới thứ 2 của nước này, theo đó kỳ vọng Hiến pháp sửa đổi sẽ có hiệu lực vào năm 2020. Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Abe nêu khung thời gian cụ thể sửa đổi hiến pháp.
Trong một thông điệp bằng video gửi đến một sự kiện kỷ niệm 70 năm Hiến pháp có hiệu lực, Thủ tướng Abe đề xuất nêu rõ sự tồn tại của Các lực lượng phòng vệ Nhật Bản (SDF) trong Hiến pháp.
Trong Hiến pháp hiện hành của Nhật Bản không có bất kỳ lời lẽ nào đề cập đến SDF. Thủ tướng Abe nhấn mạnh: "Bằng việc làm rõ vị thế của SDF trong bản Hiến pháp trong thời đại của chúng ta, sẽ không còn có lý do để tranh cãi rằng SDF có thể vi hiến."
Đặc biệt, Thủ tướng Abe đề xuất bỏ hai đoạn trong Điều 9 của Hiến pháp, trong đó có đoạn "Thành thật mong muốn một nền hòa bình quốc tế dựa trên chính nghĩa và trật tự, người dân Nhật Bản vĩnh viễn từ bỏ chiến tranh như một quyền chủ quyền của đất nước cũng như đe dọa hoặc sử dụng vũ lực như những phương tiện để giải quyết các tranh chấp quốc tế."
Một đoạn khác nêu rõ: "Các lực lượng trên bộ, trên biển và trên không quân cũng như các tiềm lực chiến tranh khác sẽ không bao giờ được duy trì. Quyền tham chiến của đất nước sẽ không được công nhận."
Chính phủ Nhật Bản cho rằng Điều 9 trong Hiến pháp không cấm nước này duy trì khả năng tự phòng vệ, và vì vậy cho phép Nhật Bản có lực lượng phòng vệ.
Hiện việc xem xét lại Điều 9 trong Hiến pháp đang gây tranh cãi trong dư luận Nhật Bản. Theo một cuộc thăm dò dư luận gần đây do hãng tin Kyodo thực hiện, 49% số người được hỏi ủng hộ việc sửa đổi Điều 9 trong Hiến pháp, so với 47% phản đối.
[Thủ tướng Nhật Bản kêu gọi cải cách hiến pháp trong năm 2017]
Về sự cần thiết xem xét lại toàn bộ Hiến pháp trong tương lai, 60% người được hỏi cho rằng điều này là "cần thiết" hoặc "phần nào đó cần thiết" trong khi số người ủng hộ duy trì Hiến pháp hiện hành là 37%.
Cũng trong đoạn video trên, Thủ tướng Abe nêu rõ mong muốn năm 2020 - năm Nhật Bản đăng cai Đại hội thể thao thế giới Olympic 2020 và Đại hội thể thao người khuyết tật thế giới Paralympic 2020 ở Tokyo, sẽ là năm Hiến pháp mới có hiệu lực. Ông cho biết các nghị sĩ sẽ sớm bắt đầu các cuộc thảo luận cụ thể nhằm đưa ra một kế hoạch bắt đầu sửa đổi Hiến pháp. Trong số các vấn đề có thể được sửa đổi, Thủ tướng Abe cho rằng giáo dục là một vấn đề vô cùng quan trọng, do đó, cần thảo luận nhiều hơn về việc miễn học phí công.
Trước đó, trong buổi họp của các nghị sỹ liên đảng ủng hộ cải cách Hiến pháp tại thủ đô Tokyo hôm 1/5, Thủ tướng Abe khẳng định năm nay là thời điểm thích hợp để thực hiện "một bước đi lịch sử" hướng tới cải cách Hiến pháp. Ông cho rằng tình hình an ninh đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hiện nay là một trong những nhân tố dẫn đến việc sửa đổi lần đầu tiên đối với Hiến pháp hòa bình của Nhật Bản, đồng thời những người coi Hiến pháp hiện hành là văn bản không thể sửa đổi giờ chỉ còn nhóm thiểu số.
Kể từ khi được ban hành năm 1947 đến nay, Hiến pháp hòa bình của Nhật Bản chưa từng được sửa đổi. Theo quy định, để thực hiện đề xuất sửa đổi Hiến pháp và kêu gọi trưng cầu ý dân, cần sự chấp thuận của 2/3 số nghị sỹ ở cả hai viện.
Hiện liên minh cầm quyền của Thủ tướng Abe và các đảng đối lập ủng hộ sửa đổi Hiến pháp đã có được 2/3 sự ủng hộ, song có khả năng họ sẽ tìm kiếm sự đồng thuận từ phe còn lại trong Quốc hội do sự nhạy cảm của người dân đối với Hiến pháp./.
