Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 và các hội nghị cấp cao liên quan, theo lời mời của Thủ tướng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thongloun Sisoulith.
Trong 3 ngày từ 6-8/9, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có chương trình làm việc khẩn trương với 35 hội nghị, cuộc họp, đối thoại đa phương và song phương; trong đó có 11 Hội nghị Cấp cao ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác (gồm Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 28-29; các Hội nghị Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Ấn Độ, Mỹ và Liên hợp quốc, Cấp cao ASEAN+3, Cấp cao Đông Á và Cấp cao Mekong-Nhật Bản), dự cuộc đối thoại lần đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo ASEAN với Đại diện Hội đồng Liên nghị viện ASEAN; Đối thoại với đại diện giới trẻ ASEAN; Đối thoại với Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN (ABAC)...
Bên lề các hội nghị, Thủ tướng có 10 cuộc hội kiến, tiếp xúc, gặp gỡ lãnh đạo nước chủ nhà cũng như các quốc gia ASEAN và đối tác, nguyên thủ các nước, các tổ chức quốc tế lớn như Hoa Kỳ, Thái Lan, Tổng Thư ký Liên hợp quốc, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Nhật Bản, Australia, New Zealand, Myanmar, Philippines...
Sau khi kết thúc các hoạt động dự Hội nghị Cấp cao ASEAN 28-29 và các hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng đã đến thăm một số đồng chí nguyên Lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước Lào.
Phát biểu tại các hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh những trọng tâm, ưu tiên trong thực hiện Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch triển khai trên từng trụ cột, lĩnh vực hợp tác.
Về chính trị-an ninh, ASEAN cần đẩy mạnh các hoạt động xây dựng lòng tin, các biện pháp ngoại giao phòng ngừa, phát huy các quy tắc và chuẩn mực ứng xử của ASEAN; đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, gìn giữ hòa bình, an ninh, ngăn ngừa nguy cơ xung đột ở khu vực; hợp tác ứng phó với những thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là khủng bố, bắt cóc con tin và an ninh mạng.
Về kinh tế, tập trung thực hiện các biện pháp tạo thuận lợi thúc đẩy thương mại, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; phát triển doanh nghiệp; từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển. Tăng cường hợp tác khu vực về giám sát tài chính-tiền tệ, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô.
Về văn hóa-xã hội, đẩy mạnh trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân, tăng cường hợp tác về bảo đảm an sinh xã hội, phát triển nguồn nhân lực, nhất là lao động lành nghề, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu.
Việc thực hiện Tầm nhìn ASEAN 2025 cần gắn với Chương trình nghị sự 2030 phát triển bền vững của Liên hợp quốc, cam kết COP-21 về ứng phó với biến đổi khí hậu và phải được lồng ghép vào các kế hoạch phát triển quốc gia của mỗi nước thành viên.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định nâng cao năng lực và tính tự cường của ASEAN là nhân tố quan trọng cho thành công của ASEAN. Cần tăng cường các cơ chế điều phối, giám sát và bảo đảm thực thi hiệu quả các thỏa thuận; đổi mới hoạt động của các diễn đàn, nhất là các diễn đàn, cơ chế an ninh khu vực do ASEAN giữ vai trò trọng tâm; tăng cường năng lực Ủy ban các Đại diện thường trực tại ASEAN (CPR), Ban Thư ký ASEAN.
Phát huy các giá trị và nguyên tắc cơ bản của ASEAN. Mỗi nước thành viên đều có lợi ích và trách nhiệm trong việc tăng cường đoàn kết và thống nhất; kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích của ASEAN. Tăng cường tham vấn, xây dựng lập trường và tiếng nói chung về những vấn đề khu vực có ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh và phát triển của ASEAN.
Trước những khó khăn, thách thức mà các nước trong khu vực và trên toàn cầu đang phải đối diện, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác nội khối ASEAN và hợp tác với các đối tác, nhất là về thương mại, đầu tư, phát triển kinh tế-xã hội; thực hiện hiệu quả các kế hoạch kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển; ứng phó biến đổi khí hậu; an ninh nguồn nước; chống khủng bố, bạo lực cực đoan... ASEAN cần tiếp tục nỗ lực phát huy vai trò tích cực trong xử lý vấn đề Biển Đông đang diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường.
Nhắc lại mục tiêu hàng đầu của Hiến chương ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 là phải duy trì hòa bình, an ninh và ổn định của khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông trước hết là trách nhiệm của các quốc gia liên quan. Việc duy trì hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông và tạo điều kiện thuận lợi cho giải quyết tranh chấp là lợi ích và trách nhiệm chung của tất cả các nước, khu vực và cộng đồng quốc tế.
Thúc đẩy các bên tự kiềm chế, không tiến hành các hành động làm phức tạp thêm tình hình, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không quân sự hóa, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, nghiêm chỉnh thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đàm phán thực chất Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh ASEAN và Trung Quốc đạt thỏa thuận về áp dụng Bộ quy tắc về tránh va chạm bất ngờ trên biển (CUES) ở Biển Đông, lập đường dây nóng giữa các Bộ Ngoại giao về các tình huống khẩn cấp trên biển; đề nghị các bên có cam kết cụ thể và tích cực hơn, nhất là hoàn tất COC ngay trong năm 2017, nhân dịp kỷ niệm 15 năm ký DOC (2002) và 50 năm thành lập ASEAN.
Thủ tướng cũng chia sẻ quan điểm về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm; bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp và sự gia tăng căng thẳng gần đây ở Bán đảo Triều Tiên, khẳng định lập trường nhất quán ủng hộ phi hạt nhân hóa, giải quyết bất đồng bằng các biện pháp hòa bình, kêu gọi các bên liên quan thực hiện kiềm chế và nghiêm túc tuân thủ các Nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Tại Hội nghị Cấp cao Đông Á lần này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh lợi ích chung và ưu tiên hàng đầu là duy trì môi trường hòa bình, ổn định để tập trung phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực. Cần tạo dựng và tăng cường lòng tin giữa các nước; xây dựng nền tảng trật tự khu vực thuận lợi cho hòa bình, ổn định, hợp tác phát triển; tăng cường vai trò của các thể chế đa phương và khu vực; ủng hộ đưa “hợp tác biển” thành lĩnh vực ưu tiên mới của EAS. Việt Nam hoan nghênh việc thông qua các thỏa thuận: Tăng cường ứng phó với khủng hoảng di cư và buôn bán người, Thúc đẩy hợp tác phát triển cơ sở hạ tầng ở Đông Á.
Tại các cuộc gặp, tiếp xúc song phương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trao đổi với nhiều nhà Lãnh đạo ASEAN và các nước về các biện pháp cụ thể thúc đẩy các quan hệ đối tác chiến lược, đối tác hợp tác toàn diện, nhất là kinh tế, thương mại, đầu tư; trong đó có việc tiếp tục ưu tiên nguồn vốn đầu tư trực tiếp FDI, vốn ODA ưu đãi, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và chuyển giao công nghệ phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam trong thời gian tới.
Với chủ đề “Đưa tầm nhìn thành hiện thực vì một Cộng đồng ASEAN năng động”, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 và các hội nghị cấp cao liên quan tại Lào đã thành công tốt đẹp, đạt nhiều kết quả tích cực; thông qua nhiều văn kiện, thống nhất nhiều thỏa thuận hợp tác, qua đó thúc đẩy ASEAN liên kết chặt chẽ hơn, hoạt động hiệu quả hơn, củng cố đoàn kết, thống nhất và đề cao được vai trò trung tâm của ASEAN; đẩy mạnh quan hệ toàn diện và thực chất giữa ASEAN với các đối tác.
Thành công tại diễn đàn và các cuộc tiếp xúc đa phương, song phương rất có ý nghĩa khi các Hội nghị Cấp cao lần này là dịp duy nhất trong năm để lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác gặp gỡ, trao đổi sau khi Cộng đồng ASEAN chính thức hình thành ngày 31/12/2015.
Tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 và các hội nghị cấp cao liên quan với các hoạt động ngoại giao đa phương dầy đặc, đan xen với các cuộc hội kiến, gặp gỡ, tiếp xúc song phương, một lần nữa minh chứng Việt Nam luôn là thành viên chủ động, tích cực, cộng đồng trách nhiệm với ASEAN và các đối tác trong ứng phó với các thách thức khu vực và toàn cầu, góp phần tăng cường sự hiểu biết, củng cố tin cậy chính trị và lòng tin chiến lược, thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam với các quốc gia trên thế giới./.