Thủ tướng David Cameron. (Nguồn: AFP/TTXVN) Ngày 16/9, Thủ tướng nước này David Cameron đồng thời là lãnh đạo đảng Bảo thủ cầm quyền đã ký bản cam kết chung với thủ lĩnh Công đảng đối lập Ed Miliband và lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (LibDem) đồng thời là Phó Thủ tướng Nick Clegg về việc nâng cao mức chi tiêu công tính trên đầu người và trao thêm quyền tự chủ cho Nghị viện Scotland.
Đây được coi là những nỗ lực vào phút chót của Thủ tướng Cameron cũng như các nhà lãnh đạo Anh nhằm thuyết phục cử tri vùng Scotland nói "không" trong cuộc trưng cầu ý dân về độc lập cho vùng này, dự kiến diễn ra ngày 18/9.
Ba nhà lãnh đạo cam kết duy trì cách thức phân bổ ngân sách sao cho chi tiêu công tính trên đầu người ở Scotland cao hơn ở xứ Anh (England).
Bên cạnh đó, Nghị viện Scotland dự kiến cũng được trao thêm quyền tự chủ nếu vùng này tiếp tục ở lại trong Liên hiệp Vương quốc Anh. Theo cam kết này, Nghị viện Scotland có thể được coi là "quốc hội thường trực" - một thay đổi so với quy chế hiện nay vốn phụ thuộc nhiều vào Quốc hội Vương quốc Anh.
Những cam kết mới nhất được đưa ra vào phút chót cho thấy các nhà lãnh đạo ba chính đảng chủ chốt tại Anh thực sự rất quan ngại về nguy cơ Scotland sẽ tuyên bố độc lập và tách khỏi liên hiệp sau cuộc trưng cầu ý dân tới đây. Hồi tháng Tám vừa qua, ba nhà lãnh đạo cũng từng có một cam kết chung nhằm thúc đẩy tiến trình trao thêm quyền cho Scotland nếu xứ này tiếp tục ở lại liên hiệp. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, họ chưa đề cập đến việc phân bổ ngân sách cũng như chi tiêu công.
Theo đánh giá của giới quan sát, cam kết về ngân sách và chi tiêu công có thể giúp lôi kéo đối tượng cử tri còn lưỡng lự về quyết định "có" hay "không" với độc lập. Tuy nhiên, nó cũng sẽ "đổ thêm dầu vào lửa," khiến các nghị sỹ đảng Bảo thủ tại Hạ viện Anh thêm tức giận và tăng cường công kích ông Cameron. Họ chỉ trích rằng Thủ tướng Cameron đã đi quá xa bằng nhiều hứa hẹn trao thêm quyền tự chủ cho Scotland.
Trong khi đó, những người ủng hộ nền độc lập của Scotland tỏ ra hoài nghi về cam kết mới mà các nhà lãnh đạo Anh đưa ra. Thủ hiến Scotland Alex Salmond lên tiếng bác bỏ cam kết này và cho rằng nó không thể ngăn người dân Scotland chớp thời cơ lớn để tuyên bố độc lập, tách khỏi Anh.
Theo kết quả ba cuộc thăm dò công bố tối 16/9, tỷ lệ người được thăm dò ủng hộ Scoland tăng lên trong ba tuần cuối trước ngày trưng cầu ý dân nhưng phe nói "không" vẫn dẫn điểm với tỷ lệ sít sao 52/48, không kể những người có quan điểm dứt khoát.
Những người ủng hộ phe nói "không" ngoài vùng Scotland tuyên bố ngày 17/9 là "Ngày Thống nhất," kêu gọi tổ chức các cuộc tụ tập ở trung tâm các thành phố Belfast (Bắc Ireland), London và Machester vào đêm trước ngày Scotland tổ chức trưng cầu ý dân về độc lập. Trong khi đó, ngày 16/9, hàng trăm người đã tụ tập tại thành phố Glasgow để bày tỏ ủng hộ phe đòi độc lập./.
