Dây chuyền lắp ráp xe Mazda của Công ty Cổ phần ôtô Trường Hải trong Khu Kinh tế mở Chu Lai (Quảng Nam). (Ảnh: Danh Lam/TTXVN) Chiều 2/12, trả lời báo giới tại buổi Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định, ngành công nghiệp ôtô đối với bất cứ quốc gia nào, nhất là với đất nước 100 triệu dân như Việt Nam là rất quan trọng, nội dung này được Thủ tướng nhấn mạnh nhiều lần, vấn đề là làm thế nào để giá thành ôtô giảm đi.
Thứ trưởng Bộ Công Thương thừa nhận một thực tế là giá thành ôtô của Việt Nam đang cao so với các nước. Nguyên nhân là do dung lượng thị trường của chúng ta còn nhỏ khi ngành công nghiệp ôtô của Việt Nam chưa đủ các điều kiện về thị trường cũng như yếu tố khác để phát triển, trong khi đó lại phải chịu sự cạnh tranh rất khốc liệt của các đối thủ như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, kể cả các nước trong khu vực ASEAN.
Chúng ta phát triển sau các nước trong khi đã hội nhập rất sâu rộng vào nền kinh tế thế giới và ký kết rất nhiều hiệp định thương mại tự do, phải cam kết thực hiện nên dư địa để can thiệp bằng chính sách vào phát triển công nghiệp, trong đó có ngành công nghiệp ôtô phải tuân thủ các cam kết quốc tế.
Bên cạnh đó, hiện nay Việt Nam chưa có nhiều doanh nghiệp có tầm cỡ khu vực và thế giới trong lĩnh vực công nghiệp ôtô - không có đầu tàu để kéo ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển.
Một yếu tố khác là tập quán kinh doanh của các doanh nghiệp nước ngoài là thường sử dụng các doanh nghiệp đã sản xuất của chính quốc gia họ về công nghiệp hỗ trợ, vì vậy việc kết nối giữa doanh nghiệp đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp nội địa còn rất hạn chế và điều đó cản trở sản xuất trong nước.
“Chúng ta đang rất thiếu vật liệu cơ bản để sản xuất trong ngành công nghiệp ôtô, kể cả ngành công nghiệp hỗ trợ. Các nguyên, vật liệu phục vụ sản xuất của ngành ôtô như thép chế tạo, nhựa, cao su, chất dẻo chủ yếu phải nhập khẩu, giá thành cao nên sản phẩm ôtô giá cũng cao,” Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải lý giải.
[Ôtô trong nước vẫn “yếu thế” so với hàng ôtô nhập khẩu]
Thứ trưởng cũng cho biết, lãnh đạo Chính phủ và các cấp, các ngành đều quan tâm đến lĩnh vực này và khẳng định sẽ duy trì, phát triển ngành sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước để tạo thị trường cho ngành công nghiệp ôtô phát triển, trong đó có ngành công nghiệp hỗ trợ cho ngành ôtô.
Về giải pháp, theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, phải bảo vệ, tạo dựng và phát triển thị trường cho ngành ôtô trong nước thông qua các hàng rào kỹ thuật phù hợp với cam kết quốc tế; có chính sách kích cầu tiêu dùng ô tô thông qua việc quy hoạch hợp lý hệ thống hạ tầng giao thông, khuyến khích tín dụng để tiêu dùng sản phẩm ôtô; nắm bắt, đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến thuế, phí nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh, thu hẹp khoảng cách về chi phí sản xuất giữa ôtô trong nước và ôtô nhập khẩu từ khu vực.
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng cho rằng cần khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư phát triển ngành công nghiệp ôtô, trong đó chú trọng đầu tư vào công tác nghiên cứu, phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành này.
Cùng với đó, có các cơ chế, chính sách thu hút đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia đầu tư các dự án có quy mô lớn tại Việt Nam, tập trung vào những thương hiệu và dòng xe chưa có tại khu vực ASEAN nhằm tạo điều kiện để các doanh nghiệp trong nước tham gia sâu vào chuỗi sản xuất ôtô đa quốc gia, hướng tới thị trường xuất khẩu trong khu vực...
Về chính sách thuế đối với ôtô, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai Thông tin thêm, từ ngày 1/1/2018, thực hiện các hiệp định về thuế quan, cụ thể là Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), thuế nhập khẩu ôtô về 0%. Như vậy, việc cạnh tranh giữa ôtô sản xuất trong nước và ôtô nhập khẩu là hết sức gay gắt. Đối với các thị trường khác không có hiệp định thương mại tự do thì thuế nhập khẩu ôtô tùy theo từng chủng loại là 10-70%.
Chính phủ rất quan tâm và đã có nhiều chỉ đạo để khi thực hiện các hiệp định thương mại, ngành sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước vẫn có thể cạnh tranh được. Dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 125/2017/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 122/2016/NĐ-CP về Biểu thuế xuất nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch, có hiệu lực từ ngày 1/1/2018; riêng điều khoản chính sách đối với ôtô, chương trình ưu đãi thuế 5 năm đối với ôtô có hiệu lực từ tháng 11/2017.
Gần 2 năm thực hiện, chương trình đã đạt kết quả tốt, được các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp đánh giá cao. Chương trình ưu đãi quy định các linh kiện, phụ tùng sản xuất ôtô trong nước chưa sản xuất được, khi nhập khẩu vào Việt Nam được hưởng thuế suất 0%, thuế nhập khẩu 0%.
Hiện Bộ Tài chính đang dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 125, dự kiến trình Chính phủ trong tháng 12/2019, riêng chính sách với ôtô sẽ sửa theo hướng tạo thuận lợi hơn nữa, bổ sung nội dung phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ đối với ôtô, quy định thuế suất 0% đối với nguyên liệu, vật tư để sản xuất linh kiện, phụ tùng ôtô; ưu đãi hơn cho doanh nghiệp phụ trợ để sản xuất linh kiện, phụ tùng ôtô./.
