Trái với quan điểm cho rằng phụ nữ và trẻ em gái có thể tự bảo vệ mình bằng cách hạn chế giao du với người lạ, số liệu thống kê cho thấy 73% thủ phạm bạo lực tình dục là người quen của nạn nhân, trong đó 10% là cha đẻ hoặc cha dượng.
Đây là thông tin được đưa ra tại hội nghị quốc gia về tình dục, sức khỏe và Xã hội lần thứ 3 do Viện Nghiên cứu và Phát triển xã hội tổ chức trong hai ngày 29,30/11 tại Hà Nội. Hội nghị có chủ đề: “Nạn nhân hay tội nhân: Các rào cản về văn hóa và thể chất trong việc giải quyết bạo lực tình dục ở Việt Nam”.
Khảo sát gần đây cho thấy, thủ phạm của bạo lực tình dục gồm cả những người được cho là đáng tin cậy như người cao niên, người có uy tín, giáo viên, những người nổi tiếng hay cả những người trong hệ thống thực thi pháp luật. Ngoài ra, phần lớn các vụ bạo lực tình dục cũng xảy ra ở những địa điểm thường được coi là an toàn như trường học, công sở hay chính trong nhà của nạn nhân.
Trong bài phát biểu khai mạc hội nghị, bà Khuất Thu Hồng,Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội đã nhấn mạnh: “Bạo lực tình dục là tội ác nghiêm trọng chống lại phụ nữ và trẻ em. Nó chà đạp quyền cơ bản nhất của con người là được sống an toàn và được tôn trọng nhân phẩm. Bạo lực tình dục có thể xảy ra với bất kỳ phụ nữ và trẻ em nào chứ không chỉ với những phụ nữ trẻ, ăn mặc gợi cảm hoặc có cử chỉ hớ hênh như nhiều người vẫn lầm tưởng”.
Bạo lực tình dục dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khoẻ thể chất, tinh thần và cả tài chính cho nạn nhân. Nhiều nạn nhân và gia đình đã phải vật lộn với việc thay đổi sinh kế do phải chuyển nơi sinh sống để tránh bị kỳ thị. Thậm chí, không ít người đã phải tìm đến cái chết để thoát khỏi ám ảnh và bế tắc sau khi bị bạo hành tình dục.
Tại hội nghị, bà Astrid Bant, Trưởng Đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng: “Bạo lực tình dục không dễ xác định, đặc biệt bạo lực tình dục trong các mối quan hệ tình cảm gần gũi thậm chí còn khó được báo cáo hơn vì nó được che giấu bởi các khuôn mẫu giới và văn hóa. Nam giới thường nghĩ rằng họ có ‘quyền’ kiểm soát thân thể và tình dục của người phụ nữ.”
Bà Astrid Bant khẳng định “Bạo lực tình dục xuất phát từ quan niệm của nam giới và trẻ em trai về phụ nữ và trẻ em gái. Đã đến lúc chúng ta phải làm việc cùng nhau để tấn công lại các định kiến giới và các thái độ ưu ái nam giới phổ biến cho dù chúng đã được dung dưỡng qua nhiều thế hệ. Chúng ta phải thay đổi các cấu trúc quyền lực để đảm bảo rằng có sự bình đẳng thực sự giữa phụ nữ và nam giới.”
Hội nghị có 3 phiên toàn thể và 9 phiên thảo luận song song đề cập tới chủ đề bạo lực tình dục từ nhiều góc độ đa dạng, đi sâu vào nhiều nhóm chủ đề như nạn nhân của bạo lực tình dục (trẻ em, vị thành niên, người đồng tính, song tính và chuyển giới), địa điểm của bạo lực tình dục (trong gia đình, tại nơi làm việc, tại địa điểm công cộng), giáo dục giới tính và tình dục trong trường học, bạo lực tình dục và phòng chống HIV hay các sáng kiến và mô hình phòng ngừa bạo lực tình dục.../.
Trong số 322 vụ bạo lực tình dục được đưa tin trên báo từ 2011-2016 có 21,2% nạn nhân dưới 10 tuổi, trong đó có những em bé chỉ mới 2 tuổi, 60% nạn nhân từ 11-25 tuổi, gần 5% nạn nhân trên 40 tuổi, trong đó có những cụ bà đã 85-86 tuổi. 32% là các vụ bạo lực kép: Nạn nhân bị cưỡng hiếp, cướp tài sản, bị hành hung, thậm chí bị giết và 3,5% là các vụ cưỡng hiếp tập thể.