Trước nhiều vụ việc người dân bị các đối tượng mạo danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án, người quen lãnh đạo cấp cao để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trong thời gian qua, chiều 7/12, Trung tướng Tô Ân Xô - Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Công an, cho biết người dân cần đề cao cảnh giác khi nhận các cuộc gọi đến bằng số điện thoại cố định, người gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan Nhà nước, đặc biệt là lực lượng công an để thông báo, yêu cầu điều tra vụ án qua điện thoại.
Bộ Công an cũng sẽ tiếp tục tham mưu Chính phủ chỉ đạo các đơn vị, địa phương tăng cường thực hiện các biện pháp phòng, ngừa đấu tranh với tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Chỉ thị số 21/CT-TTg ngày 25/5/2020 nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị vào công tác phòng ngừa, đấu tranh loại tội phạm này.
Theo Trung tướng Tô Ân Xô, tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn diễn biến phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau, nhất là sử dụng công nghệ cao để gây án, gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự và đời sống nhân dân.
Thủ đoạn giả danh người có chức vụ, quyền hạn để lừa đảo, nhất là giả danh cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án… vẫn tiếp tục xảy ra mặc dù các cơ quan chức năng đã nhiều lần thông báo phương thức thủ đoạn của loại tội phạm này trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Một số phương thức, thủ đoạn các đối tượng thường sử dụng là: sử dụng các dịch vụ có chức năng giả mạo đầu số, giả mạo số điện thoại, mạo danh cán bộ của cơ quan chức năng trong các cơ quan thực thi pháp luật như công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện cho người dân để gây sức ép, làm người dân hoang mang, sau đó yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản do các đối tượng này cung cấp để chiếm đoạt.
Các đối tượng sử dụng nhiều kịch bản khác nhau như giả làm nhân viên bưu điện gọi điện thông báo nhận bưu phẩm; nhân viên viễn thông gọi điện thông báo nợ cước; nhân viên điện lực gọi điện thông báo nợ cước, dọa cắt điện; cảnh sát giao thông gọi điện thông báo phạt nguội, gây tai nạn bỏ trốn… liên hệ với nạn nhân để khai thác thông tin cá nhân.
Sau đó, chúng sử dụng các thông tin đó làm giả các lệnh bắt, khởi tố của cơ quan công an để đe dọa nạn nhân (thường thông báo nạn nhân liên quan đến các đường dây buôn bán ma túy xuyên quốc gia, rửa tiền), yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản do chúng cung cấp để phục vụ công tác điều tra, sau đó chiếm đoạt hoặc yêu cầu nạn nhân tự đăng ký 1 tài khoản ngân hàng, chuyển tiền vào tài khoản đó, sau đó cung cấp tài khoản, mật khẩu, mã OTP cho các đối tượng, sau đó chúng rút tiền trong tài khoản để chiếm đoạt.
Phương thức, thủ đoạn khác mà các đối tượng cũng thường sử dụng là giả danh là người quen của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các cơ quan phụ trách các lĩnh vực trọng yếu để lừa đảo.
[Đối tượng giả danh đại tá công an lừa đảo chiếm đoạt gần 20 tỷ đồng]
Đặc điểm chung của các đối tượng này giả danh là người quen của lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo các cơ quan phụ trách các lĩnh vực trọng yếu, cung cấp ảnh chụp, video của bản thân với các lãnh đạo (nhiều sản phẩm đã được cắt ghép, chỉnh sửa bằng công nghệ cao) để tạo niềm tin. Sau đó, chúng hứa hẹn có thể chạy án, xin việc, xin dự án…, nhận tiền của nạn nhân nhưng không thực hiện, lấy nhiều lý do để không trả lại tiền, thậm chí bỏ trốn.
Các đối tượng giả danh ngân hàng thông qua việc mời chào, cung cấp các khoản vay online từ ngân hàng. Chúng thường tiếp cận với nạn nhân bằng cách gọi điện thoại, gửi tin nhắn, email, qua các ứng dụng nhắn tin miễn phí sau đó, hướng dẫn nạn nhân làm thủ tục vay hoặc mở thẻ tín dụng qua trang web giả mạo ngân hàng; gửi các văn bản giả “xác nhận phê duyệt khoản vay” cho nạn nhân để tạo niềm tin và yêu cầu nạn nhân nộp tiền lệ phí hoặc tiền trả góp đợt đầu vào tài khoản chỉ định, rồi chiếm đoạt.
Các đối tượng giả danh cơ quan, tổ chức thông báo “trúng thưởng may mắn” như giả danh nhân viên của trung tâm mua sắm, đài truyền hình, công ty xổ số... gọi điện hoặc nhắn tin cho nạn nhân thông báo họ may mắn nhận được phần thưởng có giá trị cao của một chương trình nào đó.
Để nhận được phần thưởng này, nạn nhân phải mua 1 sản phẩm của đối tượng có giá trị cao hơn giá trị ngoài thị trường hoặc mua chuyển trước cho đối tượng một số tiền đóng thuế để nhận thưởng, sau đó chiếm đoạt.
Để phòng tránh, không bị “sập bẫy” các đối tượng lừa đảo, theo Trung tướng Tô Ân Xô, người dân cần đề cao cảnh giác khi nhận các cuộc gọi đến bằng số điện thoại cố định, người gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan Nhà nước, đặc biệt là lực lượng công an để thông báo, yêu cầu điều tra vụ án qua điện thoại; không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, địa chỉ nhà ở… cho bất kỳ đối tượng nào khi chưa rõ nhân thân và lai lịch của người đó, đặc biệt không nghe lời của các đối tượng chuyển tiền vào các tài khoản được chỉ định.
Lực lượng chức năng, nhất là lực lượng công an, viện kiểm sát, tòa án nếu làm việc với người dân sẽ có giấy mời, giấy triệu tập gửi cho người đó và làm việc trực tiếp tại các trụ sở cơ quan, không làm việc online qua mạng.
Người dân cần thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, quyền riêng tư trên các tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội; không cho mượn, thuê các giấy tờ cá nhân liên quan, không nhận chuyển khoản ngân hàng hoặc nhận tiền chuyển khoản của các ngân hàng cho người không quen biết.
Đối với các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua không gian mạng, nhất là loại chuyển tiền qua Internet banking, Mobile banking, tùy theo từng vụ án cụ thể, việc thu hồi tài sản bị chiếm đoạt sẽ rất khó khăn. Do đó, trường hợp nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tàn sản thì kịp thời thông báo cơ quan công an nơi gần nhất để tiếp nhận và hướng dẫn giải quyết, Trung tướng Tô Ân Xô khuyến cáo.
Theo Trung tướng Tô Ân Xô, thời gian tới, để tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm này, Bộ Công an sẽ tiếp tục tham mưu Chính phủ chỉ đạo các đơn vị, địa phương tăng cường thực hiện các biện pháp phòng, ngừa đấu tranh với tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Chỉ thị số 21/CT-TTg ngày 25/5/2020 nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị vào công tác phòng ngừa, đấu tranh loại tội phạm này; đồng thời, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng công an trong tham mưu cho cấp ủy, chính quyền chỉ đạo, phối hợp các ngành, các cấp, các lực lượng tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, phòng ngừa hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Bộ Công an cũng chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ trong ngành công an tập trung lực lượng, chủ động rà soát, nắm tình hình, lên danh sách các đối tượng hình sự, các băng nhóm có biểu hiện hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản; làm tốt công tác tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ, kịp thời phát hiện, đấu tranh, xử lý các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Lực lượng công an tăng cường công tác phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài để nâng cao hiệu quả trong phòng ngừa, xử lý hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản; nâng cao hiệu quả hoạt động hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm nói chung và phòng ngừa, xử lý hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản nói riêng, nhất là chia sẻ thông tin, phối hợp xác minh, thu thập tài liệu chứng cứ, đấu tranh, bắt giữ và chuyển giao đối tượng gây án, thu hồi tài sản bị chiếm đoạt./.