Ngày 18/9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh sau bão Yagi. Trong đó, VCCI đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo việc chi Quỹ phòng, chống thiên tai để cứu trợ, khắc phục hậu quả của bão số 3 từ kết dư quỹ gần 2.000 tỷ đồng.
Để cùng cấp thêm thông tin về Quỹ Phòng, chống thiên tai, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết quỹ phòng, chống thiên tai được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Phòng, chống thiên tai và Nghị định 78/2021/NĐ-CP. Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ bao gồm Quỹ phòng, chống thiên tai trung ương do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý và Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý.
Kết dư quỹ là 2.263 tỷ đồng
Trong những năm qua, Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh đã mang lại hiệu quả tích cực, như: tăng cường nguồn lực cho công tác phòng, chống thiên tai để các địa phương chủ động trong công tác xây dựng kế hoạch, phương án, tuyên truyền, đào tạo; tiếp nhận các nguồn viện trợ thuận lợi hơn, đặc biệt là khi có tình huống thiên tai xảy ra trên diện rộng; đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao năng lực chống chịu trước thiên tai, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
Nghị định 78-2021 có quy định thành lập quỹ phòng chống thiên tai trung ương với mục đích xem xét điều chuyển một quỹ còn tồn nhiều ở các tỉnh, thành phố về quỹ trung ương và căn cứ trên tình hình thiên tai thực tế thì Thủ tướng xem xét quyết định điều chuyển.
Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai kiểm tra tại Quảng Ninh
Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo đánh giá cao công tác ứng phó bão số 2 của tỉnh Quảng Ninh, sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền, ban, ngành, lực lượng Biên phòng, Bộ đội, Công an.
Theo Nghị định 78/2021/NĐ-CP, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cơ quan Chính phủ được giao) đã thành lập Quỹ phòng chống thiên tai trung ương, tuy nhiên do vướng mắc về mô hình hoạt động quỹ trung ương nên đến nay vẫn chưa hoạt động được. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã báo cáo vàđang xây dựng dự thảo và trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 78/2021/NĐ-CP vào quý 4/2024.
Hiện nay, nguồn thu của quỹ cấp tỉnh bao gồm: Hỗ trợ, đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài; đóng góp bắt buộc của tổ chức kinh tế trong nước và nước ngoài trên địa bàn (tối thiểu 500.000 đồng, tối đa 100 triệu đồng); điều tiết từ quỹ trung ương và giữa các quỹ cấp tỉnh; hu lãi từ tài khoản tiền gửi; tồn dư quỹ cấp tỉnh cuối năm trước được chuyển sang năm sau…
Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, toàn bộ nguồn thu quỹ trong năm (bao gồm cả lãi từ tài khoản tiền gửi) sẽ chi cho các nội dung hỗ trợ các hoạt động phòng, chống thiên tai trên địa bàn của tỉnh/thành phố, ưu tiên cho các hoạt động: Hỗ trợ cho các hoạt động ứng phó thiên tai; Cứu trợ, hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai; Hỗ trợ các hoạt động phòng ngừa.
Tồn dư quỹ cấp tỉnh là số tiền quỹ thu được từ khi thành lập, hàng năm nếu chi không hết được chuyển sang các năm sau để sử dụng tiếp.
Quỹ Phòng, chống thiên tai cấp tỉnh được thành lập và hoạt động từ năm 2014. Tính đến 20/9/2024, 63/63 tỉnh, thành phố thu được 5.925 tỷ đồng, chi 3.686 tỷ đồng, kết dư quỹ 2.263 tỷ đồng.
Các tỉnh chủ động trong sử dụng quỹ
Hiện nay, sau khi bị thiệt hại do bão số 3 năm 2024 gây ra, một số địa phương dự kiến sử dụng Quỹ phòng, chống thiên tai để khắc phục hậu quả, cụ thể: Lào Cai: 5 tỷ đồng, Hải Phòng 50 tỷ đồng, Điện Biên 3 tỷ đồng, Yên Bái 13 tỷ đồng, Thái Nguyên 10 tỷ đồng, các tỉnh khác đang tổng hợp thiệt hại, rà soát và đề xuất sử dụng Quỹ.
Lãnh đạo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cho biết theo quy định về nguồn tài chính, nội dung chi của quỹ, nếu tỉnh nào trong năm ít có thiệt hại về thiên tai thì sẽ không phải sử dụng nhiều đến quỹ phòng, chống thiên tai của tỉnh dẫn đến việc tồn dư quỹ sẽ nhiều, nhưng khi thiên tai bất ngờ xảy ra, gây thiệt hại lớn cho địa phương thì việc sử dụng quỹ phòng chống thiên tai cho các hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai thực sự cần thiết và ý nghĩa.
Như vậy, việc tồn quỹ cuối năm nhiều hay ít phụ thuộc vào tình hình thiên tai hàng năm tại địa phương.
Bên cạnh đó, các tỉnh còn tồn dư quỹ có thể tạm ứng hoặc hỗ trợ các tỉnh khác theo quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Theo thông tin từ một số địa phương, một số , phố đã sử dụng Quỹ Phòng, chống thiên tai của tỉnh mình để hỗ trợ thiệt hại cho địa phương khác. Thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Dầu Tiếng – Phước Hòa khoảng 7,5 tỷ (năm 2017 2,5 tỷ, năm 2021 5 tỷ) và dự kiến năm 2024 sẽ hỗ trợ 6 tỷ.
Thành phố Đà Nẵng hỗ trợ cho các tỉnh bị thiệt hại do thiên tai (Hà Giang, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, Nghệ An, Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Đình, Phú Yên, Sơn La, Yên Bái, Thanh Hóa, Khánh Hòa) khoảng 49,9 tỷ. Ngoài ra, Lào Cai quyết định tạm ứng Quỹ Phòng, chống thiên tai cấp tỉnh để hỗ trợ tỉnh Lai Châu khắc phục thiệt hại thiên tai 4 tỷ năm 2019./.
