Thời gian qua, tại tỉnh Lào Cai có khá nhiều thông tin khác nhau về hoạt động thăm dò đất hiếm của Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An trên địa bàn xã Sơn Hải, huyện Bảo Thắng.
Một số phương tiện truyền thông đại chúng đã có thông tin dù chỉ được cấp phép thăm dò nhưng thực tế Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An (doanh nghiệp Khánh An) đã đi vào khai thác, có sản phẩm, có khu lọc và đã mang sản phẩm đi bán.
Theo phản ánh của hộ ông Vũ Xuân Khánh ở thôn Cánh Địa, xã Sơn Hải, huyện Bảo Thắng, từ khi doanh nghiệp Khánh An về đây thăm dò có vận chuyển hóa chất và xây dựng bể chứa trên đỉnh đồi thì xảy ra hiện tượng nước sinh hoạt có màu vàng vẩn đục.
Gia đình ông đã có đơn thư gửi đến chính quyền sở tại nhiều lần vì lo ngại ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng phóng xạ.
Trước những thông tin của báo chí và phản ánh của người dân, ông Hoàng Chí Hiền, Người Phát ngôn của Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai đã thông tin cho biết, Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An được Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép thực hiện thăm dò khai thác khoáng sản quặng đất hiếm khu vực Bến Đền, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai, theo giấy phép thăm dò số 206/GP-BTNMT ngày 23/01/2018 (thời gian thăm dò 48 tháng).
Tháng 8/2018, Công ty đã phối hợp với tư vấn thi công là Viện Khoa học trái đất và Môi trường và đơn vị giám sát là Liên đoàn Địa chất Tây Bắc tổ chức thực hiện đề án.
Đến nay, doanh nghiệp này đã thỏa thuận thuê của một số hộ gia đình, cá nhân diện tích 81.439 m2 để thăm dò, đặt hệ thống bể, hệ thống đường ống, trạm bơm…
Khối lượng nước được sử dụng trung bình khoảng 80 m3/ngày đêm, nguồn nước được lấy từ suối Trát trên địa bàn.
Tinh quặng đất hiếm sau khi được bóc tách khỏi bể dung dịch. (Ảnh: Quốc Khánh/TTXVN) Ông Vũ Đình Thủy, Trưởng phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai cho biết thêm, trước phản ánh của người dân xã Sơn Hà, huyện Bảo Thắng, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã có văn bản xin ý kiến Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam.
Ngày 12/9/2019, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã có văn bản trả lời số 2378/ĐCKS-CSPC, trong đó nêu rõ: “Đây là giai đoạn thăm dò, do đó công tác bảo vệ môi trường và bảo vệ khoáng sản trong quá trình thăm dò là một hạng mục của Đề án và phải được Công ty thực hiện nghiêm túc. Đồng thời, việc thi công Đề án thăm dò của Công ty chịu sự giám sát trực tiếp của Liên đoàn Địa chất Tây Bắc.”
Ngày 28/8/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai đã phối hợp xã Sơn Hải, huyện Bảo Thắng, kiểm tra thực tế hoạt động thăm dò đất hiếm của doanh nghiệp Khánh An, trong đó lấy một số mẫu nước để phân tích.
Kết quả kiểm tra, phân tích cho thấy Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An đã thực hiện thăm dò phù hợp với phương án, đề cương thăm dò theo ý kiến tham gia của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam.
Người Phát ngôn của Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai cũng khẳng định, Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An đang tiến hành hoạt động thăm dò đất hiếm cơ bản tuân thủ các quy định của pháp luật, chưa phát hiện ảnh hưởng đến môi trường.
Hóa chất sử dụng và phân bón (công thức hóa học là NH4S04, NH4CL) được bảo quản che bạt không làm ảnh hưởng đến môi trường (phủ bạt kín tránh nắng, mưa tác động làm phân hủy), chưa phát hiện việc khai thác trong quá trình thăm dò.
Cơ quan chức năng và chính quyền địa phương đã yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện đăng ký tạm trú, tạm vắng đối với số lượng người làm việc theo đúng quy định, nhất là người nước ngoài phải có giấy phép của cơ quan chức năng.
Ngoài ra, qua kiểm tra, cơ quan chức năng cũng phát hiện doanh nghiệp Khánh An chưa có giấy phép khai thác tài nguyên nước theo quy định.
Hiện nay, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai đang tiếp tục kiểm tra, theo dõi thường xuyên hoạt động thăm dò của Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An trên địa bàn huyện Bảo Thắng; yêu cầu Công ty thực hiện đảm bảo đúng nội dung đề án, đề cương thăm dò đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và đảm bảo môi trường trong khu vực.
Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai cũng đã có văn bản chỉ đạo Sở Tài Nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan và địa phương tiếp tục theo dõi hoạt động thăm dò của Công ty Cổ phần Công nghiệp Khánh An trên địa bàn huyện Bảo Thắng để kịp thời phát hiện và xử lý nếu có sai phạm./.
