Tác giả Triệu Đại (TTXVN) được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2000 cho bộ ảnh về Điên Biên Phủ, trong đó có ảnh Toàn bộ tập đoàn cứ điểm của địch ở Điện Biên Phủ đã bị quân ta tiêu diệt hoàn toàn, lá cờ Quyết chiến - Quyết thắng tung bay trên nóc hầm (7/5/1954). (Ảnh: Triệu Đại/TTXVN) Trong số hàng triệu bức ảnh mà phóng viên Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) ghi lại, đã có nhiều tác phẩm được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước cùng nhiều giải thưởng cao quý khác, trở thành những bức ảnh kinh điển về lịch sử hào hùng của dân tộc.
Đó không chỉ là ghi nhận của Đảng, Nhà nước và Nhân dân với những cống hiến to lớn của đội ngũ những người làm báo TTXVN, mà còn là sự khẳng định vị thế, uy tín của Cơ quan thông tấn quốc gia trong làng báo chí cách mạng Việt.
Ghi lại khoảnh khắc tiêu biểu, chân thực từ chiến trường
Trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phóng viên TTXVN đã có mặt ở mọi nơi, mọi lúc, ghi lại bằng hình ảnh những khoảnh khắc tiêu biểu và chân thực nhất về sự chiến đấu dũng cảm, hào hùng của quân và dân ta.
Ngay từ đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, từ Hà Nội đến Việt Bắc, ở Sài Gòn hay bưng biền, đâu đâu cũng có mặt phóng viên TTXVN. Những lúc địch đánh vào căn cứ, anh chị em vừa phải chiến đấu bảo vệ căn cứ, vừa phải truyền tin, ảnh về Tổng xã.
Có những thông tin mà phóng viên phải ngồi viết ngay dưới hầm công sự khi quân địch vẫn đang nã súng bên ngoài.
Tác phẩm ảnh Đánh chiếm cứ điểm 365 của nhà báo Lương Nghĩa Dũng (TTXVN) trong Cụm 5 tác phẩm ảnh Những khoảnh khắc để lại được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt V – năm 2017. (Ảnh: Lương Nghĩa Dũng/TTXVN) Phóng viên thông tấn còn tỏa đi các địa bàn, các vùng địch hậu, mở rộng các đường liên lạc với các khu kháng chiến trong cả nước, bảo đảm thu-phát tin đầy đủ, nhanh chóng và kịp thời những sự kiện quan trọng trong nước và thế giới; xông pha vào những địa bàn nóng bỏng, gian khổ nhất, từ Hàm Rồng (Thanh Hóa), ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) đến Quảng Bình, miền đất lửa Vĩnh Linh, đường mòn Hồ Chí Minh… để ghi lại hình ảnh chiến đấu dũng cảm, hào hùng của quân và dân ta.
Mỗi phóng viên vì vậy ngoài túi phim và máy ảnh còn phải luôn mang theo bên mình vũ khí như: súng, đạn, lựu đạn... Tuy tác nghiệp trong điều kiện vô cùng khó khăn, gian khổ nhưng cũng nhờ thế mà họ mới phản ánh kịp thời, chân thực cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước của dân tộc. Và nhiều tấm ảnh, bản tin của TTXVN đã trở thành những nhân chứng lịch sử.
[Tự hào truyền thống vẻ vang 75 năm Thông tấn xã Việt Nam]
Không chỉ thực hiện công tác nghiệp vụ sản xuất tin, ảnh phóng viên thông tấn còn tích cực tham gia phục vụ cách mạng với các công việc như: tải gạo, tiếp lương thực, đào hầm tránh bom, tăng gia sản xuất, vận động nhân dân trong vùng ủng hộ cách mạng...
Do đó, mỗi phóng viên thông tấn khi xuống đơn vị cũng được coi là một người lính, vừa làm nhiệm vụ nhà báo, vừa là chiến sỹ. Tuy cuộc sống gian khổ nhưng các phóng viên luôn lạc quan, tích cực. Bởi mỗi người đều mang trong mình ngọn lửa yêu nghề, yêu ngành cháy bỏng, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Chẳng những phải đối mặt với hiểm nguy ngoài mặt trận, phóng viên thông tấn còn phải đối mặt với với đói rét, bệnh tật. Có người hy sinh vì thú dữ, hy sinh vì sốt rét ác tính, lại có người người hy sinh khi đang vận chuyển máy móc, điện đài…
Những tác phẩm kinh điển để đời
Trong số hàng triệu bức ảnh mà phóng viên TTXVN ghi lại, đã có nhiều tác phẩm được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học-nghệ thuật cùng nhiều giải thưởng cao quý khác, trở thành những bức ảnh kinh điển về lịch sử hào hùng của dân tộc.
Tác phẩm Bác bắt nhịp bài ca Kết đoàn của tác giả Lâm Hồng Long (TTXVN) được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I - năm 1996. (Ảnh: Lâm Hồng Long/TTXVN) Trong đó, tiêu biểu nhất phải kể đến 2 Giải thưởng Hồ Chí Minh (giải thưởng cao quý nhất dành cho những tác phẩm nghệ thuật xuất sắc, có giá trị cao về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật) được trao cho nhà báo, nghệ sỹ nhiếp ảnh Lâm Hồng Long với tác phẩm “Bác bắt nhịp bài ca kết đoàn” và “Mẹ con ngày gặp mặt” (năm 1996) và nhà báo, liệt sỹ Lương Nghĩa Dũng với bộ ảnh “Những khoảnh khắc để lại” (năm 2017).
Hai tác phẩm của nhà báo Lâm Hồng Long không hề có khói lửa, nhưng lại thể hiện một cách sâu sắc tinh thần đoàn kết và hình ảnh tiêu biểu cho cuộc đấu tranh thắng lợi của dân tộc.
Tác phẩm “Bác bắt nhịp bài ca kết đoàn” của nghệ sỹ nhiếp ảnh Lâm Hồng Long chụp ngày 3/9/1960, trong đêm Dạ hội nhân dân thủ đô mừng thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III. Bức ảnh có bố cục chặt chẽ, vừa có tính khái quát cao vừa có những chi tiết sinh động, làm nổi bật chân dung vị lãnh tụ vĩ đại mà vô cùng giản dị, ung dung tự tại.
Bác không chỉ là người chỉ huy dàn nhạc giao hưởng năm ấy mà còn là người nhạc trưởng vĩ đại của cả dân tộc Việt Nam. Bức ảnh đã trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết toàn dân tộc.
Tác phẩm thứ 2 của tác giả Lâm Hồng Long có tên “Mẹ con ngày gặp lại,” chụp ngày 6/5/1975 tại Rạch Dừa, Vũng Tàu, ghi lại khoảnh khắc người mẹ gặp lại con trai (tử tù từ Côn Đảo) trở về sau ngày miền Nam được giải phóng.
Bức ảnh đã trở thành biểu tượng của ngày thống nhất đất nước. Những giọt nước mắt của người mẹ già và người con trai tưởng đã phải chết, nhờ giải phóng mà trở về đã gây xúc động và ấn tượng sâu sắc cho người xem.
Trong lần trao giải thưởng năm 2017, Giải thưởng Hồ Chí Minh về nhiếp ảnh được trao cho cố nhà báo, liệt sỹ Lương Nghĩa Dũng với bộ ảnh “Những khoảnh khắc để lại,” gồm 5 tác phẩm “Lửa vây máy bay Mỹ,” “Nữ pháo binh Ngư Thủy,” “Đưa xe tăng vào trận địa,” “Xốc tới” và “Đánh chiếm cứ điểm 365.”
Qua 5 bức ảnh, nhưng người xem thấy được tinh thần quyết chiến quyết thắng của dân tộc ta, đặc biệt là các chiến sỹ ngoài mặt trận. Đây là những khoảnh khắc bi tráng, khốc liệt, nóng hổi và rợn người trên các chiến trường, và cũng là những hình ảnh cho thấy sự dũng cảm, nhạy bén của nhà báo, dám lăn xả vào cuộc chiến, bám sát mục tiêu để ghi lại những hình ảnh chân thực trong chiến tranh, mà quên đi bom đạn đang bủa vây quanh mình.
Bên cạnh giải thưởng trên, tác giả Lương Nghĩa Dũng còn được trao Giải thưởng nhà nước năm 2007 cho tác phẩm “Đấu pháo ở Dốc Miếu.”
Theo nghệ sỹ nhiếp ảnh Chu Chí Thành - nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam, hai tác giả được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật là thành công lớn của các nhà báo, nghệ sỹ nhiếp ảnh TTXVN, cũng là thành công của TTXVN.
Các phóng viên đã luôn bám sát sự thật, người thật, việc thật, vào những thời điểm nóng bỏng nhất của lịch sử để cho ra đời những tác phẩm có giá trị, tiêu biểu cho đất nước, con người Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Những tác phẩm nhiếp ảnh quý giá của các nhà báo đã trở thành những tài liệu lịch sử, những bằng chứng lịch sử quý giá của dân tộc.
Bên cạnh Giải thưởng Hồ Chí Minh, nhiều phóng viên, nhiếp ảnh TTXVN đã được trao Giải thưởng Nhà nước. Đó là nhiếp ảnh gia Lâm Tấn Tài - người luôn quý trọng từng giây phút, sẵn sàng hy sinh, cống hiến hết mình vì nhiệm vụ được giao.
Bởi tình yêu và sự tận tụy trong công việc, nhiều tác phẩm nhiếp ảnh của ông đã ghi lại khoảnh khắc lịch sử đầy hào hùng của dân tộc, như các tác phẩm “Công binh mở đường Trường Sơn cho xe qua,” “Vượt Trường Sơn,” “Biệt động Sài Gòn,” “Hiệp định Paris 1973, Mỹ rút quân,” “Thần tốc tiến về Sài Gòn,” 5 tác phẩm này của ông đã được trao Giải thưởng Nhà nước năm 2017.
Đó là nhà nhiếp ảnh Hứa Thanh Kiểm (Hứa Kiểm) - cả cuộc đời cầm máy ảnh gắn bó với lớp lớp thanh niên xông pha ra trận. Bộ ảnh “Đường 20 Quyết thắng” của ông được trao Giải thưởng Nhà nước năm 2017. Bộ ảnh đã khiến người xem rất ngạc nhiên và cảm phục tuổi trẻ Việt Nam thời chiến, dũng cảm kiên cường. Đồng thời họ cũng cảm phục người cầm máy đã có mặt tại nơi ác liệt đó ghi lại một cách trung thực, chính xác, sinh động những con người, những chiến công phi thường đó.
Tác phẩm ảnh Cua chữ A, một trọng điểm trong cụm liên hoàn ATP của nhà báo Hứa KIểm (TTXVN) trong bộ ảnh Đường 20 Quyết Thắng được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật, lĩnh vực Nhiếp ảnh lần thứ 5. (Ảnh: Hứa Kiểm/TTXVN) Nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành với bộ ảnh “Từ ngục tối thắng lợi trở về” - đặc tả những khoảnh khắc cao trào nhất của niềm vui, cảm xúc vỡ òa của những người tù cách mạng khi được trở về với quê hương, gia đình, đồng đội…
Nhà nhiếp ảnh Lê Minh Trường với tác phẩm “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” - một bức ảnh báo chí, cũng là một bức ảnh nghệ thuật - gây xúc động mạnh mẽ, thể hiện niềm tin của Việt Nam quyết tâm thực hiện lời căn dặn của Bác: “Dù đốt cháy cả Trường Sơn vẫn giành cho được độc lập!”
Nhà báo, nghệ sỹ, chiến sỹ Hoàng Văn Sắc với các tác phẩm: “Đường ra tiền tuyến,” “Tiểu đội 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc.” Đây là 2 trong hàng ngàn tấm ảnh mà nhà báo Văn Sắc đã chụp trong những năm 1965-1968 ở tuyến lửa khu IV cũ.
Với tinh thần dũng cảm, lòng say mê nghề nghiệp và lao động miệt mài, anh đã ghi được những tấm ảnh rất tiêu biểu, rất sống động trên tuyến lửa Nghệ-Tĩnh, Quảng Bình, Vĩnh Linh.
Tác giả Dương Thanh Phong với các tác phẩm: “Niềm hạnh phúc trong khắc nghiệt của chiến tranh,” “Khiêng nhà về làng cũ,” “Du kích đội rơm ngụy trang tiếp cận địch,” “Binh lính Sài Gòn hốt hoảng trút bỏ quân trang quân dụng tháo chạy trong ngày 30/4/1975.”
Trưởng thành trong lửa đạn, sống chết cùng quân dân, Dương Thanh Phong là tác giả của hàng trăm tấm ảnh quý giá, cũng là tấm gương sáng về sự dũng cảm, vượt mọi gian khó để hoàn thành nhiệm vụ.
Chiến tranh đã lùi xa nhưng ký ức về những tháng ngày bám cung đường lửa, hiến dâng tuổi thanh xuân cho cuộc trường chinh từ Bắc vào Nam, từ quê hương tới đất bạn Lào, Campuchia để rồi có mặt tại Dinh Độc Lập trưa 30/4/1975 vẫn vẹn nguyên trong tâm thức những cựu phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Việt Nam.
Đó là những năm tháng họ đã sống, chiến đấu như những người lính; đồng thời đưa tin, bài viết, chụp ảnh phản ánh cuộc sống, chiến đấu của quân đội Việt Nam, những khoảnh khắc lịch sử khi Tổ quốc thống nhất, non sông thu về một mối, những cuộc gặp gỡ xúc động sau bao năm chia cách, những nụ cười rạng rỡ của người chiến thắng trong cuộc chiến tranh chính nghĩa vì hòa bình, độc lập, tự do của dân tộc./.
| Danh sách tác giả và tác phẩm được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật của TTXVN Giải thưởng Hồ Chí Minh 1. Tác giả Lâm Hồng Long với tác phẩm “Bác bắt nhịp bài ca kết đoàn” và “Mẹ con ngày gặp mặt,” giải thưởng năm 1996. 2. Tác giả Lương Nghĩa Dũng với bộ ảnh “Những khoảnh khắc để lại” gồm “Lửa vây máy bay Mỹ,” “Nữ pháo binh Ngư Thủy,” “Đưa xe tăng vào trận địa,” “Xốc tới” và “Đánh chiếm cứ điểm 365,” giải thưởng năm 2017. Giải thưởng nhà nước 1. Tác giả Văn Bảo với tác phẩm “Từ ‘thần sấm’ xuống xe trâu,” giải thưởng năm 2007. 2. Tác giả Vũ Đình Hồng với hai tác phẩm: “Bác Hồ thăm đơn vị pháo cao xạ bảo vệ Thủ đô đang trực chiến,” “Bác Hồ với các anh hùng chiến sỹ thi đua các lực lượng vũ trang quân giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc,” giải thưởng năm 2007. 3. Tác giả Võ An Khánh với các tác phẩm: “Phóng lựu đạn vào đồn địch, một phát minh độc đáo của chiến tranh nhân dân,” “Hàng vạn nhân dân 3 xã Trần Thới, Phú Mỹ, Tân Hưng Đông biểu tình tuần hành ủng hộ bản tuyên bố 8 điểm với thiện chí hoà bình của đoàn đại biểu tại hội đàm Paris,” “Trạm Quân y dã chiến,” giải thưởng năm 2007. 4. Tác giả Lương Nghĩa Dũng với tác phẩm “Đấu pháo ở Dốc Miếu,” giải thưởng năm 2007. 5. Tác giả Vũ Tạo với tác phẩm “Hiên ngang,” giải thưởng năm 2007. 6. Tác giả Trần Bỉnh Khuôl với các tác phẩm: “Tấn công đồn Cái Keo, huyện Đầm Dơi, Cà Mau,” “Du kích Cà Mau kéo pháo để tấn công và chiếm cứ điểm Cái Keo của Quân Nam Việt Nam 1965,” giải thưởng năm 2007. 7. Tác giả Dương Thanh Phong với các tác phẩm: “Niềm hạnh phúc trong khắc nghiệt của chiến tranh,” “Khiêng nhà về làng cũ,” “Du kích đội rơm ngụy trang tiếp cận địch,” “Binh lính Sài Gòn hốt hoảng trút bỏ quân trang quân dụng tháo chạy trong ngày 30/4/1975,” giải thưởng năm 2007. 8. Tác giả Hoàng Văn Sắc với các tác phẩm: “Đường ra tiền tuyến,” “Tiểu đội 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc,” giải thưởng năm 2007. 9. Tác giả Lê Minh Trường với tác phẩm “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước,” giải thưởng năm 2007. 10. Tác giả Đinh Ngọc Thông với tác phẩm “Chiến sỹ ở mặt trận Điện Biên Phủ đọc thư nhà dưới chiến hào,” giải thưởng năm 2007. 11. Tác giả Chu Chí Thành với bộ ảnh “Từ ngục tối thắng lợi trở về” gồm 4 bức ảnh: “Nghẹn ngào đón mừng chiến sỹ thắng lợi trở về,” “Hạnh phúc của những người chiến thắng,” “Thoát khỏi ngục tù,” “Những bước đi đầu tiên trên vùng giải phóng,” giải thưởng năm 2012. 12. Tác giả Hứa Kiểm với bộ ảnh “Đường 20 - Quyết thắng” gồm 5 bức: “Lễ tuyên thệ quyết tâm vượt cung đường lửa của những chiến sỹ lái xe,”“Công binh vượt lầy,” “Chiến sỹ Lê Văn Bạch, giáo viên xung phong vào chiến trường, lái xe vượt Đường 20 - Quyết thắng,” “Mở đường tại ngầm Tà Lê sau trận bom của máy bay B52 Mỹ,” “Xe qua cua chữ A - một trọng điểm ác liệt trong cụm liên hoàn ATP,” giải thưởng năm 2017. 13. Tác giả Lâm Tấn Tài với 5 bức ảnh: “Công binh mở đường Trường Sơn cho xe qua,” “Vượt Trường Sơn,” “Biệt động Sài Gòn,” “Hiệp định Paris 1973, Mỹ rút quân,” “Thần tốc tiến về Sài Gòn,” giải thưởng năm 2017. |
![[Mega Story] TTXVN - đơn vị 3 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng](https://imagev3.vietnamplus.vn/480x320/Uploaded/2024/fsmsy/2020_09_02/ttxvnttxgpava_1.jpg.webp)
