Ngày 27/10, hàng loạt những vấn đề xung quanh câu chuyện thoái vốn của các Tập đoàn, Tổng công ty đã được đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) trao đổi với phóng viên bên lề Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII.
- Ông nhận định thế nào về quá trình thoái vốn của các doanh nghiệp thời gian qua?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Việc thoái vốn cũng cần đặt trong bối cảnh tùy vào tình hình kinh tế vĩ mô, tùy thuộc vào tình hình thị trường tài chính. Khi thị trường tài chính phục hồi thì việc thoái vốn mới thuận lợi, dễ dàng. Điểm nữa, trong quy định ràng buộc đối với vấn đề thoái vốn, ví dụ thoái vốn với giá nào, dưới mệnh giá nào cũng cần được đặt ra.
Hiện nay, Nhà nước đã cho thoái vốn dưới mệnh giá, như vậy bản thân quy định, thể chế Nhà nước cần phải hỗ trợ cụ thể cho vấn đề này nên thời gian qua Nhà nước cũng đã tháo gỡ dần những vướng mắc trên. Do vậy, quá trình thoái vốn của các Tập đoàn, Tổng công ty đã tăng lên trong những tháng gần đây. Hy vọng trong thời gian tới sẽ tăng lên và hoàn thành.
Tuy nhiên, từ nay đến cuối năm, Chính phủ sẽ rà soát lại các đơn vị nào chưa thực hiện thoái vốn cũng như cổ phần hóa thì các đơn vị đó cũng phải bị xử lý trách nhiệm.
- Có ý kiến cho rằng quá trình thoái vốn diễn ra chậm, theo ông thoái vốn chậm do doanh nghiệp hay do cơ chế chính sách?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Tôi cho rằng do cả hai. Do bản thân các Tập đoàn, Tổng công ty cũng không muốn thoái vốn. Khi doanh nghiệp thoái vốn hay cổ phần hóa thì doanh nghiệp phải tính đến phương án sử dụng nguồn vốn đó như thế nào? Ví dụ Vinamilk đang sinh lời, nếu bây giờ thoái vốn thì đem vốn đó đi đâu, hiệu quả có tương thích không?
Trong bối cảnh hiện nay, nguồn thu ngân sách rất căng thẳng, chúng ta phải tính đến hiệu quả kinh tế đạt được và phải có phương án sử dụng nguồn vốn đó. Như vậy, đối với nguồn vốn cổ phần hóa hay thoái vốn thì Chính phủ cần phải xây dựng phương án sử dụng nguồn vốn này một cách hiệu quả. Lúc đó mới thấy việc thoái vốn đó là cần thiết và cấp bách.
Đặt trong bối cảnh hội nhập, chúng ta cũng phải giải quyết bài toán nữa về mặt xã hội. Thoái vốn những doanh nghiệp nào, ai sẽ "nhảy" vào đó, đương nhiên doanh nghiệp Nhà nước thoái vốn, còn lại là doanh nghiệp tư nhân. Liệu thành phần kinh tế tư nhân hiện nay chúng ta đã hỗ trợ đủ lực để có thể thay thế vị trí doanh nghiệp Nhà nước hay chưa? Đó cũng là vấn đề chúng ta cần tính đến, hay là chúng ta phải nhường lại cho doanh nghiệp nước ngoài.
Rõ ràng, nhà đầu tư nước ngoài hiện nay ngày càng đầu tư mạnh vào Việt Nam. Vì vậy, chúng ta cần có cơ chế giám sát để tránh các nhà đầu tư nước ngoài "nhảy vào" thâu tóm.
Dĩ nhiên, tôi ủng hộ việc cổ phần hóa, thoái vốn, nhưng cần phải có lộ trình và có kế hoạch hết sức chi tiết, đảm bảo tính hiệu quả về mặt kinh tế và đảm bảo an toàn về mặt xã hội.
- Theo ông, chúng ta cần có những giải pháp cụ thể gì để minh bạch quá trình thoái vốn và tránh tình trạng nguồn vốn có thể bị thâu tóm một cách không lành mạnh?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Khi thoái vốn, các doanh nghiệp phải đảm bảo tính minh bạch, phải đấu giá. Nếu đầu tư nước ngoài thì yên tâm, chứ đầu tư gián tiếp tôi e ngại rằng sẽ bị đẩy giá lên, xong sau đó họ "tháo chạy". Như vậy, sẽ làm cho thị trường tài chính chao đảo.
Trong thời gian tới, nguồn ngoại tệ sẽ đổ vào ồ ạt, nhưng chúng ta cần chuẩn bị một quỹ dự trữ ngoại tệ dành riêng đối với việc đầu tư gián tiếp này. Đồng thời, cần quản lý quỹ thị trường ngoại tệ đó như thế nào để khi các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài “rút ra” thì thị trường trong nước sẽ kịp thời đáp ứng, tránh những “cú sốc” mà các loại hình đầu tư gián tiếp này gây ra, đảm bảo ổn định cho thị trường.
Do đó, từ bây giờ chúng ta cần phải tháo gỡ rào cản về thủ tục hành chính và cần tách bạch được cơ quan đại diện vốn Nhà nước với cơ quan quản lý Nhà nước. Chúng ta phải tháo gỡ được vấn đề người đại diện này phải toàn quyền quyết định về hoạt động sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp và chịu trách nhiệm trước những quyết định của mình. Nếu như cái gì cũng chờ cơ quan quản lý Nhà nước xem xét quyết định, điều này sẽ làm chậm quyết định của doanh nghiệp.
Chúng ta làm sao phải quản lý được nguồn vốn một cách tập trung. Cơ chế quản lý nguồn vốn đó cần phải công khai, thậm chí cần tăng cường các quy định, chế tài giám sát để quản lý nguồn vốn đó.
- Xin cảm ơn ông !