Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Mặc dù thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2018 giảm về điểm số, nhưng quy mô và thanh khoản thị trường vẫn giữ được mức tăng trưởng ổn định, bền vững.
Việc tập trung phát triển khu vực kinh tế tư nhân, cải cách mạnh mẽ môi trường kinh doanh và quyết tâm tạo ra những bước tiến rõ nét về thúc đẩy cổ phần hóa và thoái vốn trong năm 2019 sẽ mang lại những cơ hội phát triển mới cho thị trường chứng khoán trong thời gian tới.
Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Trần Văn Dũng đã có cuộc trao đổi với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam xung quanh những nội dung này.
- Ông đánh giá thế nào về quy mô của thị trường trái phiếu và cổ phiếu hiện nay ?
Ông Trần Văn Dũng: Năm 2018, kinh tế Việt Nam nói chung và thị trường chứng khoán Việt Nam nói riêng đều có những bước phát triển mạnh mẽ. Các chỉ tiêu về kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP, xuất nhập khẩu, lạm phát, tỷ giá, lãi suất, thu chi ngân sách... đều vượt hoặc đạt chỉ tiêu của Quốc hội đề ra, tiếp tục tạo đà phát triển cho những năm tới.
Thị trường chứng khoán năm 2018 tuy có giảm về chỉ số do ảnh hưởng của thị trường chứng khoán quốc tế, nhưng các chỉ tiêu quan trọng khác như quy mô, thanh khoản, huy động vốn cho khối doanh nghiệp tư nhân đều tăng trưởng ấn tượng, tiếp tục là kênh huy động vốn hiệu quả, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế chung.
Đối với thị trường cổ phiếu, mặc dù có những biến động lớn trong năm 2018 nhưng cơ bản vẫn duy trì được đà tăng trưởng về quy mô và thanh khoản. Mức vốn hóa toàn thị trường đạt 3,96 triệu tỷ đồng, tăng 12,7% so với cuối năm 2017, tương đương 79% GDP năm 2017 và 72% GDP năm 2018, vượt chỉ tiêu đặt ra cho năm 2020. Thanh khoản thị trường cải thiện mạnh với tổng giá trị giao dịch bình quân cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đạt 6.547 tỷ đồng/phiên, tăng 29% so với bình quân năm 2017.
Tổng giá trị niêm yết, đăng ký giao dịch đạt hơn 1.210 nghìn tỷ đồng, tăng 12,8% so với cuối năm 2017. Tuy thị trường cổ phiếu Việt Nam đã tăng trưởng nhanh trong vài năm gần đây, nhưng quy mô thị trường vẫn ở mức thấp so với khu vực và thế giới xét cả về giá trị tuyệt đối và tỷ trọng trên GDP. Cụ thể, vốn hóa thị trường của Thái Lan là 548 tỷ USD, Malaysia là 456 tỷ USD, Singapore là 787 tỷ USD và đều chiếm trên 100% GDP.
Đối với thị trường trái phiếu, Việt Nam đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2018. Thị trường trái phiếu hiện có quy mô niêm yết đạt 1.122 nghìn tỷ đồng, tăng 10,4% so với cuối năm 2017 với 573 mã trái phiếu niêm yết, trong đó, trái phiếu Chính phủ chiếm 98% và trái phiếu doanh nghiệp chiếm 2% giá trị niêm yết.
Tuy nhiên, quy mô thị trường còn khá khiêm tốn so với một số nước trong khu vực và trên thế giới. Dư nợ trái phiếu đạt 35,2% GDP năm 2018; trong đó dư nợ trái phiếu Chính phủ là 27,2% và trái phiếu doanh nghiệp là 8,0%, trong khi quy mô thị trường trái phiếu Malaysia đạt 97,7% GDP, Singapore đạt 86% GDP, Hàn Quốc đạt 125,7% GDP, Nhật Bản đạt 211,4% GDP.
- Trong năm 2019, theo ông thị trường đối diện với những cơ hội và thách thức nào?
Ông Trần Văn Dũng: Bước sang năm 2019, mặc dù thị trường chứng khoán tiếp tục nhận được hậu thuẫn sự phát triển ổn định của nền kinh tế vĩ mô trong nước cũng như nền tảng phát triển vững chắc của thị trường chứng khoán năm 2018, nhưng chúng ta cũng cần cẩn trọng với các tác động từ bên ngoài.
Ngoài mối quan ngại về những tác động của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục tăng lãi suất, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung vẫn tiềm ẩn những tác động tiêu cực không chỉ đối với kinh tế và thương mại toàn cầu mà cả về xu hướng dòng vốn đầu tư trên thế giới.
Việc Fed tăng lãi suất sẽ khiến cho chi phí vốn gia tăng, dẫn đến nguy cơ tiếp tục thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn khỏi các thị trường mới nổi và với một thị trường có độ mở cao như Việt Nam thì ít nhiều cũng sẽ bị tác động.
Xét từ các yếu tố nội tại trong nước, tôi cho rằng thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn. Trong thời gian vừa qua, việc phát triển, quản lý và điều hành thị trường chứng khoán đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của các cấp lãnh đạo; trong đó có Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ.
Trong cuộc họp thường kỳ Chính phủ cuối năm 2018, Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh hai điểm, gồm cải cách thể chế và tạo điều kiện để khu vực kinh tế tư nhân phát triển. Việc phối kết hợp giữa các bộ, ngành liên quan; trong đó có phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, đang được thực thi tốt và mang lại hiệu quả, giúp bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng.
Mới đây, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 01/NQ-CP; trong đó có hai nội dung liên quan đến phát triển thị trường chứng khoán là: Tập trung đẩy mạnh phát triển các thị trường tài chính, chứng khoán, đẩy mạnh phát triển thị trường phái sinh, trái phiếu doanh nghiệp và các sản phẩm mới; đẩy mạnh sắp xếp, cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Cùng với tập trung phát triển khu vực kinh tế tư nhân, cải cách mạnh mẽ môi trường kinh doanh, việc Chính phủ quyết tâm tạo ra những bước tiến rõ nét về thúc đẩy cổ phần hóa và thoái vốn trong năm 2019 đang được kỳ vọng sẽ mang lại cho thị trường chứng khoán một khối lượng hàng hóa lớn và có chất lượng.
Bên cạnh đó, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục được dự báo sẽ tăng trưởng cao do thừa hưởng thành quả của nhiều năm trước, các chỉ tiêu vĩ mô như: thu chi ngân sách, lãi suất và lạm phát giữ ở mức ổn định. Luật Chứng khoán (sửa đổi) đang được xây dựng với nhiều đổi mới, cải cách sẽ tạo cơ sở pháp lý tốt hơn cho chất lượng tăng trưởng của thị trường chứng khoán trong thời gian tới.
Nhìn chung, mặc dù năm 2019 có nhiều yếu tố thuận lợi và khó khăn có thể tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam, tuy nhiên với sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính cùng nỗ lực quyết tâm của Ủy ban Chứng khoán và sự tin tưởng, đồng hành từ các thành viên thị trường vì sự phát triển chung của thị trường chứng khoán Việt Nam, tôi tin rằng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tận dụng thách thức biến thành cơ hội để tiếp tục phát triển.
Bên cạnh đó, Ủy ban Chứng khoán sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ban, ngành để tạo hành lang pháp lý ổn định, thông thoáng để thu hút dòng vốn nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam, tạo cơ sở để thị trường chứng khoán sẽ có những bước đi phát triển bền vững cho những năm tiếp theo.
- Xin ông cho biết, những trọng tâm trong chỉ đạo điều hành thị trường chứng khoán của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong năm 2019?
Ông Trần Văn Dũng: Để hướng tới một thị trường phát triển ổn định, bền vững và hiệu quả, trong năm 2019, Ủy ban Chứng khoán sẽ tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp cả trong ngắn hạn và dài hạn, để tiếp sức cho thị trường chứng khoán phát triển theo chiều hướng lành mạnh, đi vào chiều sâu.
Năm 2019 ưu tiên số một vẫn là Luật Chứng khoán (sửa đổi) dự kiến trình Chính phủ, Quốc hội xem xét thông qua tại hai kỳ họp của năm, đi kèm với đó là dự thảo các văn bản hướng dẫn thi hành; trong đó có nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán và Nghị định hướng dẫn xử phạt vi phạm về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
Bên cạnh đó, hoạt động tái cấu trúc thị trường chứng khoán tiếp tục được thúc đẩy; trong đó dồn sức chuẩn bị các điều kiện để thành lập Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam. Tiếp tục cơ cấu lại hoạt động của các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ theo hướng tăng chất lượng, giảm số lượng.
[Nhiều yếu tố tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam 2019]
Về nâng hạng thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng sẽ thúc đẩy triển khai các giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ hạng “thị trường cận biên” (frontier market) lên hạng “thị trường mới nổi” (emerging market) trên bảng xếp hạng MSCI (Morgan Stanley Capital International và FTSE (Financial Times Stock Exchange).
Cụ thể, về các giải pháp, chính sách, sẽ tăng cường thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, thu hút các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, tháo gỡ vướng mắc trong việc tăng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài thông qua việc ban hành Luật Chứng khoán (sửa đổi). Phát triển, đa dạng hóa và gia tăng chất lượng các sản phẩm trên thị trường chứng khoán để thu hút nhà đầu tư nước ngoài.
Cùng với đó là tăng cường tính công khai, minh bạch hóa trên thị trường chứng khoán, đảm bảo quyền bình đẳng trong việc tiếp cận thông tin của nhà đầu tư nước ngoài. Cắt giảm và đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi, tiết kiệm thời gian và chi phí cho các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Về phối hợp thông tin với các tổ chức xếp hạng, Ủy ban Chứng khoán sẽ tích cực triển khai các công việc liên quan đến nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam thông qua việc phối hợp thông tin với các tổ chức xếp hạng; trong đó có tổ chức xếp hạng MSCI. Thiết lập quan hệ thường xuyên với MSCI, giải thích, cập nhật thông tin, giúp MSCI đánh giá xác thực hơn về tổng thể thị trường chứng khoán Việt Nam.
Đồng thời, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ chủ động và tăng cường thông tin, tuyên truyền về các vấn đề liên quan đến nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam nhằm xây dựng được một hình ảnh đẹp về thị trường chứng khoán Việt Nam minh bạch và phát triển bền vững.
Đối với việc xây dựng và phát triển sản phẩm mới, trong năm 2019, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp với các Sở trong việc triển khai hai sản phẩm là Chứng quyền có đảm bảo (Convered Warrant) và Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ (Bond future). Nếu điều kiện thuận lợi, năm 2019 dự kiến sẽ cho ra mắt một số sản phẩm mới như hợp đồng tương lai trên chỉ số khác ngoài VN30.....
-Trân trọng cảm ơn ông!./.
