Sắp tới, tỷ giá sữ được điều chỉnh theo nguyên tắc thị trường chứ không cố định như trước. (Nguồn: TTXVN) Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện để đưa vào điều hành cơ chế tỷ giá mới, trong đó điều quan trọng là cơ chế này thể hiện được tính linh hoạt có lên, có xuống phản ánh diễn biến trên thị trường ngoại tệ trong nước và đặc biệt là thị trường quốc tế vốn tác động khá lớn đến biến động tỷ giá VND/USD trong thời gian gần đây.
Tiến sỹ Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế, người có nhiều năm nghiên cứu về lĩnh vực tỷ giá và vàng đã có cuộc chia sẻ xung quanh vấn đề này
Chuyển từ quan hệ tín dụng sang quan hệ mua bán
- Thưa ông, trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ công bố cơ chế tỷ giá mới. Vậy theo ông, cơ chế này sẽ phát huy tác dụng như thế nào trong việc định hướng chính sách tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước?
Ông Vũ Đình Ánh: Tôi cho rằng đã đến thời điểm hội tụ đủ các điều kiện bên trong và bên ngoài để Ngân hàng Nhà nước đưa ra một cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái mới là phục vụ cho tiến trình hội nhập của Việt Nam. Bên cạnh đó, chúng ta tiếp tục tiến trình đẩy mạnh chống đô la hóa nền kinh tế và thông qua đó tăng cường hiệu lực về chính sách tiền tệ trong việc phục vụ cho tăng trưởng kinh tế cũng như ổn định, kiềm chế kiểm soát, ổn định kinh tế vĩ mô trong thời gian tới.
- Được biết, cơ chế điều hành tỷ giá mới sẽ linh hoạt hơn, vậy tương quan giữa VND với USD sẽ được định vị như thế nào, thưa ông?
Ông Vũ Đình Ánh: Về nguyên tắc, cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái mới, chúng ta sẽ dựa trên mấy trụ cột:
Thứ nhất, cách xác định tỷ giá hối đoái, chúng ta gọi là tỷ giá hối đoái trung tâm dựa trên không chỉ là mối quan hệ trực tiếp giữa VND và USD như là một đồng ngoại tệ phổ biến hiện nay trong quan hệ thương mại, quan hệ đầu tư, mà sẽ tính toán tỷ giá trung tâm đó dựa trên mối tương quan giữa tỷ giá hối đoái của đồng USD với một số đồng tiền chủ chốt khác. Căn cứ vào đó xác định một tỷ giá hối đoái hợp lý nhất trong mối quan hệ thương mại đa chiều của Việt Nam hiện nay chứ không chỉ là mối tương quan trực tiếp giữa VND và đồng USD như trước đây.
Thứ hai, đó là việc chúng ta sử dụng tỷ giá hối đoái liên ngân hàng thực tế giao dịch hàng ngày và theo đó sẽ công bố tỷ giá hối đoái giao dịch trung tâm đó hàng ngày. Tôi cho rằng với cách dự định điều hành như vậy chắc chắn sẽ linh hoạt và chủ động, đồng thời cũng phản ánh các nguyên tắc thị trường hơn so với cách điều hành tỷ giá hối đoái như trước đây mà chúng ta để cố định trong thời gian khá dài và tỷ giá hối đoái liên ngân hàng đó chưa phải là tỷ giá thực tế.
Thứ ba, cũng không kém phần quan trọng là việc công bố tỷ giá trung tâm cũng như cách xác định tỷ giá đó chúng ta cũng đưa thêm biện pháp, công cụ để làm sao tỷ giá trung tâm công bố tạo ra hiệu lực và khả năng của có thể can thiệp để tăng cường hiệu lực, hiệu quả về chính sách tiền tệ nói chung cũng như điều hành tỷ giá hối đoái nói riêng trên thị trường tiền tệ Việt Nam.
Đó là sự bổ sung các công cụ nghiệp vụ để chuyển hẳn quan điểm quản lý ngoại hối của Việt Nam từ quan hệ tín dụng trước đây sang quan hệ mua bán trực tiếp đồng ngoại tệ nói chung cũng như là đồng USD, theo đó sẽ giảm được mức độ đô la hóa cho nền kinh tế.
- Trước đây, người dân và doanh nghiệp thể đến ngân hàng mua bán hoặc vay thì bây giờ chỉ còn là quan hệ mua hoặc bán thôi. Vậy thì trong năm 2016 này họ sẽ phải ứng xử như thế nào đối với đồng ngoại tệ có trong tay, thưa ông?
Ông Vũ Đình Ánh: Rõ ràng, việc dịch chuyển từ quan hệ tín dụng ngoại tệ, kể cả tín dụng tiền gửi cũng như cho vay bằng ngoại tệ chuyển dần và tiến tới là hoàn toàn sang quan hệ mua bán ngoại tệ thì sẽ giúp rất nhiều trong việc ổn định tỷ giá hối đoái cũng như đảm bảo sự ổn định trên thị trường ngoại tệ, tránh những kỳ vọng hay những hoạt động đầu cơ liên quan tới hoạt động tín dụng bằng ngoại tệ.
Ngoài ra, với cách điều hành tỷ giá hối đoái một cách linh hoạt và theo các nguyên tắc thị trường như vậy thì rõ ràng với những đối tượng nắm giữ cũng như có nhu cầu đối với ngoại tệ nói chung và đối với USD nói riêng thì có thể có những quyết định mà sẽ phù hợp hơn với diễn biến của thị trường.
Đây cũng là quan hệ cung cầu trên thị trường và là căn cứ vào khả năng có thể dự báo được trong cách điều hành tỷ giá hối đoái hàng năm thay vì đưa ra những biên độ và cam kết ràng buộc mà trong khi bối cảnh hay những điều kiện thực tế có thể là chúng ta khó khăn trong giữ các cam kết tạo ra tâm lý không tốt trong việc đầu cơ găm giữ ngoại tệ để kiếm lợi trong những trường hợp tỷ giá bị thay đổi đột ngột.
Sẽ giảm tình trạng đầu cơ, găm giữ
- Thưa ông, cách thức điều hành tỷ giá mới khác với các năm trước là chúng ta thường công bố một biên độ nhất định rồi thị trường neo vào đó và có sự kỳ vọng. Bây giờ không điều hành như vậy nữa thì nó sẽ làm thay đổi như thế nào tới tâm lý cũng như việc găm giữ ngoại tệ hiện nay?
Ông Vũ Đình Ánh: Ở đây có hai vấn đề, tôi cho rằng liên quan tới tâm lý găm giữ ngoại tệ cũng như liên quan tới các trường hợp đầu cơ tỷ giá trong thời gian gần đây kể cả ảnh hưởng của các yếu tố tâm lý thì việc điều hành cơ chế tỷ giá hối đoái mới là sẽ công bố hàng ngày với một biên độ cho phép thì rõ ràng sẽ giảm được mức độ kỳ vọng quá mức vào việc phá giá.
Vấn đề thứ hai quan trọng hơn là chúng ta dựa trên nền tảng ổn định của đồng tiền Việt Nam, đồng thời tăng niềm tin trong việc sử dụng, tích trữ bằng đồng Việt Nam thay vì ngoại tệ như trước đây, trong đó kể cả USD. Cùng với việc kéo giảm lãi suất tiền gửi ngoại tệ thì có thể nói, tất cả những biện pháp đó đều hướng với việc giảm tình trạng đô la hóa cũng như giảm tâm lý và thực tế về tích trữ, găm giữ đồng ngoại tệ để làm sao có một thị trường ngoại tệ diễn biến theo nguyên tắc của thị trường nhiều hơn.
Điều này cũng đồng thời giữ được hai nguyên tắc chủ chốt trong điều hành chính sách tỷ giá hối đoái là nguyên tắc chủ động và nguyên tắc linh hoạt gắn với thị trường.
- Thưa ông, đối với các nhu cầu về găm giữ, thậm chí là đầu cơ ngoại tệ để kỳ vọng một mức phá giá nào đó của VND thì liệu rằng với cơ chế mới, tình trạng đầu cơ ngoại tệ có khả thi không?
Ông Vũ Đình Ánh: Với cơ chế điều hành tỷ giá mới có thể được ban hành trong thời gian tới, tình trạng đầu cơ găm giữ ngoại tệ vẫn có thể xảy ra. Tuy nhiên tính chất đầu cơ sẽ thay đổi và chủ yếu tuân theo nguyên tắc, diễn biến, cân đối trên thị trường, thay vì dự báo, tâm lý kỳ vọng vào những thay đổi trong chính sách điều hành hoặc là tỷ giá hối đoái diễn biến hàng ngày và diễn biến có lên, có xuống theo một rổ tiền tệ và do chịu tác động của rất nhiều yếu tố của thị trường bên trong cũng như bên ngoài.
Do đó, đối với giới đầu cơ, việc dự báo để có thể tăng cường đầu cơ đối với ngoại tệ sẽ giảm đi rất nhiều do khả năng dự báo, dự đoán sẽ khó khăn hơn. Để chống găm giữ và đầu cơ này tôi cho rằng rất quan trọng đi đôi với tỷ giá hối đoái là các chính sách về quản lý ngoại hối cũng như làm sao giảm thiểu vai trò, hoạt động của thị trường ngoại hối phi chính thức - còn gọi là thị trường ngoại hối đen.
- Xin cảm ơn ông!
