Tối 7/9, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận kiểm tra một số nội dung liên quan đến việc khiếu nại của công dân về Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thành phố Hồ Chí Minh.
Theo kết quả kiểm tra, đến thời điểm kiểm tra, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện giải phóng mặt bằng được trên 99,4%, ký hợp đồng với một số nhà đầu tư dự án theo hình thức BT như: 4 tuyến đường chính, Cầu Thủ Thiêm 2, Quảng trường Trung tâm và Công viên bờ sông và dự án Khu Lâm viên sinh thái thuộc Vùng châu thổ phía Nam; đầu tư xây dựng Hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc-Nam đoạn từ chân Cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ...
Những năm qua, nhất là hiện nay, Thành ủy, Ủy ban Nhân dân Thành phố cùng các cấp, các ngành đang rất nỗ lực trong việc kêu gọi, thu hút các nhà đầu tư; thực hiện đền bù, hỗ trợ tài sản trên đất, quy hoạch, xây dựng các khu nhà ở, tái định cư, bố trí tạm cư, tập trung rà soát, từng bước giải quyết khiếu nại cho người dân bị ảnh hưởng. Do đó, đến nay, đã cơ bản hình thành khu đô thị mới, kéo theo giá trị nhà, đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm và vùng lân cận tăng lên đáng kể…
Tuy nhiên, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Ủy ban Nhân dân Thành phố và các sở, ngành liên quan đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi một số hộ dân sinh sống trên địa bàn, phát sinh khiếu nại gay gắt, kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm.
Kết quả kiểm tra cho thấy theo quy định tại Nghị định số 91/NĐ-CP ngày 17/8/1994, thẩm quyền phê duyệt Quy hoạch 1/2000 đối với Khu đô thị mới Thủ Thiêm thuộc Ủy ban Nhân dân Thành phố nhưng Ủy ban Nhân dân thành phố đã giao cho Kiến trúc sư trưởng phê duyệt, trong đó giảm khoảng 26,3 ha (có bao gồm 3ha mặt nước) so với Quyết định 367/TTg, nguyên nhân do đã giao đất cho 5 doanh nghiệp đầu tư dự án kinh doanh nhà ở, khu vui chơi giải trí, thương mại với tổng diện tích 23,3 ha thuộc phường Bình An, Quận 2 trước khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch và bổ sung vào trong ranh quy hoạch khoảng 4,3ha thuộc một phần khu phố 1 , phường Bình An hiện nay. Việc làm này của Kiến trúc sư trưởng thành phố là không đúng thẩm quyền , vi phạm Nghị đinh 91/NĐ-CP nêu trên.
Quyết định số 13585/KTST-QH ngày 16/9/1998 cũng ghi vị trí , giới hạn quy hoạch được phê duyệt không thống nhất về tên gọi so với bản đồ và thực địa. Đây là nguyên nhân dẫn đến người dân khiếu nại về ranh quy hoạch và đền bù, giải phóng mặt bằng.
Theo kết luận kiểm tra, "việc khiếu nại của người dân về ranh giới quy hoạch đối với 4,3 ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 nằm ngoài ranh giới quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 367/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là có cơ sở, cần sớm được xem xét và có giải pháp giải quyết phù hợp."
Về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, Ủy ban Nhân dân thành phố đã quyết định thu hồi đất đối với phần diện tích 4,3ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An để thực hiện một số dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm (phần lõi với diện tích 770 ha) là chưa đủ cơ sở pháp lý, không đúng với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cần sớm xem xét, có giải pháp giải quyết phù hợp.
Ngoài ra, việc thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng có trường hợp đang khiếu nại chưa phù hợp quy định, chưa đúng thời điểm thu hồi đất, nhất là khi Luật Đất đai 2003 có hiệu lực; không có kế hoạch triển khai thực hiện xây dựng nhà tái định cư trước khi thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, việc thực hiện còn chậm, còn một số hạn chế, bất cập, dẫn đến phát sinh khiếu nại về chế độ, chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư, Ủy ban Nhân dân Thành phố cần rà soát để giải quyết dứt điểm.
Theo kết luận kiểm tra, trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc Công ty Đo đạc Địa chính-Công trình, Sở Địa chính, Ủy ban Nhân dân quận 2 và Ủy ban Nhân dân Thành phố.
Công tác quản lý, sử dụng đất bị buông lỏng, thiếu kiểm soát, giao đất công không qua đấu giá
Về Khu tái định cư 160 ha, Ủy ban Nhân dân Thành phố đã vi phạm các quy định của pháp luật trong việc lập, trình, phê duyệt quy hoạch và thu hồi đất trong phạm vi Khu tái định cư 160 ha thuộc 5 phường đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, theo đó, đã phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương tạm giao, thu hồi và giao đất cho 51 dự án với tổng diện tích 144,6 ha để đầu tư kinh doanh nhà ở, văn phòng, khu vui chơi, giải trí, công trình công cộng... sau khi Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch khu tái định cư.
Hậu quả là không đủ đất để bố trí tái định cư theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 367/QĐ-TTg và Văn bản số 190/CP-NN, dẫn đến làm phá vỡ quy hoạch được phê duyệt, việc đầu tư xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm bị đình trệ do người dân khiếu nại kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
[Nhà ngoài ranh dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm sẽ không bị thu hồi]
Về các dự án thuộc 5 phường được quy hoạch khu tái định cư: Trong phạm vi 5 phường (ngoài ranh Khu đô thị mới) mặc dù đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt quy hoạch Khu tái định cư 160 ha nhưng Ủy ban Nhân dân thành phố đã giao đất cho 51 dự án để đầu tư xây nhà ở, văn phòng... với tổng số khoảng 144,6 ha. Hậu quả là không có đủ đất để bố trí tái định cư theo Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Kết quả kiểm tra cũng cho thấy những việc làm trên thể hiện công tác quản lý, sử dụng đất bị buông lỏng, thiếu kiểm soát, giao đất tràn lan cho các dự án, làm phá vỡ không gian quy hoạch... Ủy ban Nhân dân thành phố, các sở, ngành chức năng và nhà đầu tư đã có các vi phạm chủ yếu là giao đất cho doanh nghiệp không đúng giấy phép kinh doanh, không đúng thẩm quyền, chưa ký hợp đồng thuê đất vẫn cho phép sử dụng, giao đất công không qua đấu giá...
Kiến nghị xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân liên quan có vi phạm
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xác định rõ, cụ thể về trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm như kết luận đã nêu.
Trên cơ sở đó, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện kiểm điểm, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất, đền bù, tái định cư; việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ... để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật; công khai, nhận trách nhiệm về những khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến khiếu nại kéo dài trong thời gian vừa qua.
Căn cứ vào kết luận kiểm tra của Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Nhân dân Thành phố rà soát, hoàn thiện để tiếp tục thực hiện quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong đó có khoảng 4,3 ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 theo đúng quy định của pháp luật.
Thành phố rà soát từng trường hợp cụ thể người dân đang khiếu nại, đặc biệt là các hộ dân nằm trong khu vực khoảng 4,3 ha ngoài ranh quy hoạch thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phù hợp cho người dân, sớm chấm dứt khiếu nại; phối hợp với Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành liên quan (Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường) để kiểm tra, rà soát, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc quy hoạch, giao đất, thực hiện đầu tư tại các dự án thuộc các khu tái định cư theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Xây dựng kiểm tra, rà soát, hướng dẫn Ủy ban Nhân dân thành phố hoàn thiện các đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch đối với các dự án liên quan đến Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo đúng quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét, xử lý trách nhiệm đối với những tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc thực hiện thẩm định, lưu trữ hồ sơ, bản vẽ và chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng như kết luận đã nêu./.