Quang cảnh cảng Cát Lái, Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Tiến Lực/TTXVN) Triển khai các giải pháp đảm bảo chỉ tiêu thu ngân sách, trong đó có việc thu phí sử dụng kết cấu hạ tầng, dự án liên quan đến cảng biển, luồng hàng hải, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh vừa đề nghị Bộ Giao thông Vận tải tiếp tục nạo vét, duy tu luồng hàng hải Soài Rạp nhằm duy trì cao độ đáy luồng -9m cho giai đoạn 2021-2025 theo 2 phương án.
Cụ thể, theo phương án 1, Ủy ban Nhân dân thành phố đề nghị Bộ Giao thông Vận tải tổ chức thực hiện nạo vét, duy tu luồng Soài Rạp và bố trí nguồn kinh phí 227 tỷ đồng/năm để thực hiện.
Phương án 2 sẽ do Ủy ban Nhân dân thành phố chịu trách nhiệm tiếp tục nạo vét, duy tu như đã được giao thực hiện thí điểm.
Nếu phương án này được thông qua, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận giao Ủy ban Nhân dân Thành phố xây dựng quy trình để thực hiện duy tu, nạo vét luồng Soài Rạp đi qua địa phận Thành phố Hồ Chí Minh, Long An và Tiền Giang.
Trước đó vào tháng 8/2017, Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh thí điểm thu phí đảm bảo hàng hải luồng Soài Rạp và sử dụng toàn bộ kinh phí này để duy tu, nạo vét.
Trong năm 2019 và 2020, Bộ Giao thông Vận tải giao dự toán chi ngân sách nhà nước nguồn phí 65 tỷ đồng cho Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện nạo vét, duy tu Soài Rạp.
Theo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, cơ chế thí điểm giúp thành phố tiếp nhận nguồn thu phí đảm bảo hàng hải và chủ động bố trí ngân sách thành phố bổ sung để duy tu, nạo vét luồng Soài Rạp nhằm duy trì cao độ đáy luồng -9m, đảm bảo cho tàu 30.000 DWT đầy tải và 50.000 DWT giảm tải lưu thông an toàn trên luồng Soài Rạp.
Đồng thời, việc này nhằm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương và các khoản thu cho các doanh nghiệp dịch vụ công ích, dịch vụ hàng hải trong khu vực thông qua việc thu các khoản thuế, phí hoạt động cảng biển...
Tuy nhiên, hiện nay, phí đảm bảo hàng hải luồng Soài Rạp không đủ để thực hiện duy tu, ngân sách thành phố phải bù thêm một khoản khá lớn. Dự toán để duy tu, nạo vét toàn tuyến luồng Soài Rạp có cao trình đáy luồng -9m cần tới hơn 400 tỷ đồng. Số thu phí đảm bảo hàng hải luồng Soài Rạp thực sử dụng để duy tu, nạo vét chỉ có gần 43 tỷ đồng trong năm 2019 và gần 23 tỷ đồng trong năm 2020. Như vậy, ngân sách thành phố sẽ bù thêm một khoản hơn 335 tỷ đồng.
Liên quan đến vấn đề thu phí, thực hiện chỉ đạo của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, vừa qua, Sở Giao thông Vận tải thành phố đã hoàn tất xây dựng đề án thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn thành phố.
Theo đề án, đối tượng nộp phí là tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu, hàng chuyển khẩu, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng khu vực cửa khẩu cảng biển Thành phố Hồ Chí Minh. Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa gửi kho ngoại quan mở tờ khai tại hải quan ngoài cửa khẩu tại các tỉnh, thành phố khác nhưng làm thủ tục chuyển cửa khẩu và thực hiện niêm phong hải quan tại các Chi cục Hải quan cửa khẩu thuộc Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh.
Dự kiến mỗi năm, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ thu được khoảng 3.200 tỷ đồng, trong đó đề xuất trích lại tối đa 5% đồng thời giao Ủy ban Nhân dân thành phố quyết định tỷ lệ cụ thể cho từng đơn vị có liên quan.
Toàn bộ số thu phí sử dụng kết cấu hạ tầng sau khi trừ đi chi phí phục vụ thu phí được nộp vào ngân sách thành phố, giao Sở Tài chính quản lý và bố trí sử dụng có mục tiêu cho đầu tư và bảo trì kết cấu hạ tầng cảng biển theo danh mục đề xuất của Sở Giao thông Vận tải hằng năm được Ủy ban Nhân dân và Hội đồng Nhân dân thành phố thông qua.
['Con tàu vận tải biển' nghiêng ngả, điêu đứng vì đại dịch COVID-19]
Nếu được Hội đồng Nhân dân Thành phố thông qua vào tháng 12/2020 tới, dự tính thời gian thu phí sẽ chia làm 2 giai đoạn; trong đó, giai đoạn 1 tổ chức thu tại cảng Cát Lái đến hết ngày 31/5/2021. Trong thời gian này, thành phố sẽ đánh giá, rút kinh nghiệm và hoàn thiện việc thu phí.
Giai đoạn 2 thu phí từ ngày 1/6/2021 đối với toàn bộ các cảng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán chuyển khoản qua hệ thống 24/7 của Hải quan thành phố.
Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Thành phố Hồ Chí Minh, sản lượng hàng hóa qua cảng biển thành phố năm 2019 đạt 170,6 triệu tấn vượt quá sản lượng dự báo đến năm 2030 (145,4-159,9 triệu tấn).
Với khối lượng hàng hóa qua cảng biển và phương tiện cơ giới cá nhân tiếp tục tăng cao, nếu không có chính sách mạnh mẽ, kịp thời để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông khu vực cảng biển, sẽ khó giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt tại khu vực cảng Cát Lái.
Vì thế cần thiết phải đầu tư xây dựng mới các tuyến đường, mở rộng và nâng cấp, bảo trì các tuyến đường hiện hữu để đảm bảo lưu thông vận chuyển hàng hóa, góp phần tăng sức cạnh tranh cho hệ thống cụm cảng Thành phố Hồ Chí Minh.
Hoạt động bốc dỡ container hàng hóa tại cảng Cát Lái. (Ảnh: Hà Thái/TTXVN) Mặt khác, hầu hết các cảng nằm sâu trong thành phố như Cát Lái, Tân Thuận, Hiệp Phước, Phú Hữu, Phước Long… trong khi không có đường chuyên dùng kết nối ra vào cảng, gây ùn tắc thường xuyên, tạo thành các điểm đen về tai nạn giao thông.
Bình quân thời gian quay vòng xe tải là 2 chuyến/ngày và xe container là 1,5 chuyến/ngày do hạ tầng khu vực cảng chưa được đầu tư hoàn chỉnh, chưa có làn đường chuyên dùng, vận tốc khai thác thấp… Vận tải đường sắt không được kết nối trực tiếp với các cảng biển trong khi vận tải đường thủy nội địa còn nhiều hạn chế, chỉ mới khai thác một phần nhỏ tiềm năng.
Hiện nay, đề án thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng cảng biển trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đã lấy ý kiến của các chuyên gia, Hiệp hội vận tải hàng hóa, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh và nhận được ý kiến đồng tình, đề nghị làm rõ thêm nội dung so sánh mức thu, đối tượng, tính phí… trong khu vực cảng biển tại các địa phương khác để làm cơ sở thực tiễn khi triển khai.
Sau khi hoàn thiện đề án, Sở Giao thông Vận tải sẽ báo cáo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh để trình Hội đồng Nhân dân thành phố trong kỳ họp diễn ra vào tháng 12/2020./.
