Trái ngược với năm 2016, tín dụng trong nửa đầu năm 2017 tăng trưởng nhanh, trong khi tăng trưởng huy động giảm khiến chênh lệch huy động-tín dụng bị đẩy lên cao.
Tuy nhiên, tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công khiến lượng tiền gửi của Kho bạc Nhà nước vào hệ thống ngân hàng thương mại gia tăng, giúp giảm áp lực lên mặt bằng lãi suất.
Đây là nhận định của tiến sỹ Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế Chính sách (VEPR) tại buổi công bố báo cáo kinh tế vỹ mô quý 2 do VEPR, tổ chức chiều 10/7, tại Hà Nội.
Theo nhóm nghiên cứu VEPR, đến thời điểm 20/6 vừa qua, tăng trưởng tín dụng đạt mức 7,54% so với tháng 12/2016, cao nhất trong vòng 6 năm trở lại đây.
Đặc biệt, tín dụng tăng nhanh chủ yếu trong những tháng quý 2 vừa qua và cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng.
Đây cũng là tín hiệu thể hiện sự cải thiện trong khả năng hấp thụ vốn của các doanh nghiệp. Trong khi đó, tăng trưởng huy động giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2016, chỉ đạt 5,89% (cùng kỳ năm 2016 là 8,23%).
[Giảm lãi suất cho vay: Đưa vốn vào nền kinh tế có trọng điểm]
Tín dụng tăng nhanh trong khi huy động thấp tạo ra tình trạng chênh lệch giữa cung và cầu vốn vay.
Tuy nhiên, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng thậm chí vẫn giảm mạnh trong quý 2 vừa qua. Cụ thể, lãi suất qua đêm bình quân đạt 1,47% trong tháng Sáu vừa qua, giảm 3,24 điểm phần trăm so với cuối quý trước; lãi suất kỳ hạn một tuần cũng giảm xuống còn 1,84%.
Lượng tiền gửi của Kho bạc Nhà nước vào hệ thống ngân hàng tăng mạnh được cho là nguyên nhân cơ bản giúp thanh khoản trên thị trường dồi dào.
Theo báo cáo mới nhất của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tính đến cuối tháng Tư vừa qua đạt 122.000 tỷ đồng, tăng 28,4% so với đầu năm. Tuy nhiên, điều này phản ánh việc chậm giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian qua.
Bên cạnh đó, động thái tăng cường mua vào ngoại tệ để cải thiện dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước cũng làm tăng đáng kể nguồn cung vốn trên thị trường.
Lãi suất huy động duy trì khá ổn định, chỉ tăng nhẹ đối với các gói huy động dài hạn tại một số ngân hàng thương mại lớn nhằm cải thiện nguồn vốn trung và dài hạn.
Lãi suất huy động kỳ hạn dài phổ biến ở mức 6,4% - 7,2%. Trong khi đó, lãi suất huy động ngắn hạn và trung hạn lần lượt nằm trong khoảng từ 4,5-5,4% và từ 5,4-6,5%/năm.
Mặt bằng lãi suất cho vay không có nhiều biến động trong quý, phổ biến ở mức từ 6-9%/năm đối với các gói vay kỳ hạn ngắn và từ 9-11%/năm đối với các gói vay trung và dài hạn.
“Những điều kiện này kết hợp với mức lạm phát thấp khiến Ngân hàng Nhà nước đã quyết định hạ lãi suất điều hành từ ngày 10/7 vừa qua.
Theo đó, các loại lãi suất điều hành đồng loạt hạ 0,25 điểm phần trăm và trần lãi suất cho vay cũng giảm 0,5 điểm phần trăm. Điều này giúp cho mặt bằng lãi suất có cơ hội giảm trong thời gian tới,” báo cáo khẳng định.
“Chúng tôi cho rằng đây là một bước đi đúng, tạo điều kiện cho khu vực doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, theo báo cáo mới đây của IMF, tín dụng của Việt Nam vào cuối năm 2016 đã tương đương với 124% GDP, cao hơn so với các nước thu nhập trung bình khác, đặc biệt là các quốc gia có trình độ phát triển tương đồng...,” nhóm nghiên cứu VEPR phân tích.
Tiến sỹ Nguyễn Đức Thành khuyến cáo, việc mở rộng cung tiền quá nhanh trong giai đoạn vừa qua đã khiến tỷ lệ M2/GDP đã tăng lên 146%, trong khi con số này là 80% vào năm 2006 và 114% năm 2010.
Do đó, Ngân hàng Nhà nước vẫn cần thận trọng với khả năng lạm phát có thể tăng trong thời gian tới, khi chinh sách nới lỏng tiền tệ ảnh hưởng tới nền kinh tế./.