Huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh có vị trí địa chính trị, địa kinh tế đặc thù với 92,5km đường biên giới.
Trong số 10 xã, thị trấn của Tân Biên có 3 xã biên giới tiếp giáp với 8 xã thuộc 4 huyện, 3 tỉnh của Vương quốc Campuchia.
Trên địa bàn huyện có 2 cửa khẩu quốc tế là Cửa khẩu quốc tế Xa Mát và Cửa khẩu quốc tế Tân Nam, 1 cửa khẩu quốc gia, 1 cửa khẩu phụ.
Với nhiều nét đặc thù rất riêng từ loại hình du lịch sinh thái cho đến du lịch về nguồn mang đậm văn hóa lịch sử, cùng với sự sôi động của hai Cửa khẩu quốc tế, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh đang có nhiều tiềm năng lớn để đánh thức du lịch vùng biên.
Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát là điểm nhấn trong chiến lược phát triển du lịch của Tân Biên.
[Tỉnh Tây Ninh thành lập mới vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát]
Được công nhận là Vườn Di sản ASEAN vào tháng 10/2019, Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát trở thành 1 trong 10 Vườn Di sản ASEAN của cả nước và là duy nhất ở Đông Nam Bộ. Đây còn là khu bảo tồn tự nhiên độc đáo ở Việt Nam, với nhiều loài động, thực vật phong phú, đa dạng.
Với tổng diện tích vùng đệm hơn 18.600ha, trải dài trên địa bàn 4 xã Tân Lập, Tân Bình, Hòa Hiệp, Thạnh Tây thuộc huyện Tân Biên, Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát có phân khu bảo vệ nghiêm ngặt rộng hơn 8.198ha, với hơn 10,8ha là phân khu phục hồi sinh thái và 129ha thuộc khu hành chính dịch vụ.
Do sự đa dạng sinh học đặc trưng của vùng rừng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long nên khu Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát trở thành vùng đặc trưng đa dạng rất riêng so với những vùng khác.
Các chuyên gia xác định được hơn 700 loài thực vật, 49 loài thú, 203 loài chim, 58 loài bò sát sinh trưởng tại Lò Gò-Xa Mát, trong đó, nhiều loài thú có tên trong Sách đỏ Thế giới như voọc chà vá chân đen, voọc bạc, khỉ đuôi dài, khỉ đuôi lợn, cu li nhỏ.
Các loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam như dơi chó tai ngắn, mễn, mèo rừng, chồn bạc má, sóc đen, cheo, nhím bờm, sóc bay trâu...
Đặc biệt, khu hệ chim tại Vườn quốc gia Lò Gò-Xa Mát rất đặc trưng, tại các sinh cảnh đất ngập nước có rừng đã ghi nhận nhiều loài chim nước quý hiếm di cư như giang sen, già đẫy nhỏ và cò nhạn.
Ngoài ra, Vườn còn là nơi dừng chân bay qua của loài sếu đầu đỏ, hạc cổ trắng trên tuyến di cư giữa Đồng bằng sông Cửu Long về nơi sinh sản tại Campuchia.
Vườn Quốc gia có 89 loài cá, trong đó có nhiều loài có quý hiếm như cá hường (còn gọi là cá hồng vện), cá hô...
Đặc biệt, trong mùa chim di cư năm 2022, một đàn cò nhạn quý hiếm khoảng hơn 1.000 cá thể đã dừng chân và kiếm thức ăn tại khu vực trảng Tà Nốt, thuộc Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát.
Đàn cò nhạn xuất hiện tại đây sau nhiều năm vắng bóng, cho thấy những trảng cỏ, đất ngập nước và tài nguyên sinh vật ở Vườn Quốc gia được bảo vệ tốt và ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cư ngụ và kiếm ăn của các loài chim di cư.
Bên cạnh những giá trị về đa dạng sinh học, Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát còn là di tích lịch sử. Nơi đây đã ghi dấu nhiều chứng tích quan trọng của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ như Căn cứ Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, Ban Tuyên huấn Trung ương Cục Miền Nam, Thông tấn xã giải phóng, Đài phát thanh Giải phóng và Xưởng phim Giải phóng...
Với lợi thế đó, huyện Tân Biên được tỉnh Tây Ninh đánh giá có nhiều tiềm năng về phát triển du lịch.
Ngoài ra, Tân Biên còn có Cửa khẩu quốc tế Xa Mát kết nối trực tiếp với các tỉnh của Campuchia hay di tích lịch sử Tháp Chót Mạt nghìn năm tuổi, các chùa Khmer độc đáo trải dọc khắp biên giới.
Tất cả đang tạo ra nhiều thời cơ để ngành du lịch Tây Ninh chọn chiến lược đánh thức tiềm năng du lịch vùng biên.
Theo thống kê 6 tháng đầu năm 2023, huyện Tân Biên đã đón được 60.246 lượt khách đến tham quan, đạt 86% so với kế hoạch đề ra.
Trong số đó, Di tích Căn cứ Trung ương Cục miền Nam có 40.010 lượt khách tham quan; Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát đạt 2.975 lượt; Lăng mộ Quan lớn Trà Vong có 16.805 lượt và Tháp Chót Mạt có 456 lượt khách đến tham quan.
Để du lịch vùng biên giới này phát triển bền vững, trước mắt, ngành du lịch sẽ phát triển đồng bộ, kết nối và khai thác hiệu quả các tour du lịch về nguồn. Trong đó, kết nối Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt căn cứ Trung ương cục miền Nam với Khu di tích Căn cứ Tỉnh ủy Tây Ninh tại Bời Lời, Địa đạo An Thới, Căn cứ Động Kim Quang, Di tích Chiến thắng Junction City, Địa điểm chiến thắng Tua Hai...
Ngoài ra, ngành du lịch tỉnh cũng phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch về nguồn gắn với Vườn Di sản ASEAN Vườn Quốc gia Lò Gò-Xa Mát.
Để thực hiện kế hoạch của huyện về phát triển du lịch đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030, Ủy ban Nhân dân huyện Tân Biên đã giao các đơn vị chuyên môn tập trung, quan tâm đầu tư, phát triển về cơ sở hạ tầng, các di tích lịch sử văn hóa gắn với phát triển du lịch.
Đồng thời, huyện cũng phối hợp khai thác, phát triển và kết nối với các tuyến, tour đa dạng loại hình du lịch.
Phát huy các thế mạnh như du lịch ven sông Vàm Cỏ Đông, kết hợp giao lưu múa Lâm Thôn của đồng bào dân tộc Khmer sẽ là điểm nhấn lớn về du lịch trải nghiệm; khuyến khích các cơ sở kinh doanh lưu trú đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, kỹ thuật và dịch vụ.
Ngoài ra, việc đầu tư các dự án hạ tầng giao thông, hạ tầng du lịch, sẽ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách./.