Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) thị sát cuộc tập trận Vostok 2018 tại thao trường Tsugol, Siberia ngày 13/9. (Ảnh: AFP/TTXVN) Hàng trăm xe tăng, máy bay trực thăng tấn công, máy bay chiến đấu phản lực và hàng nghìn binh lính của Nga và Trung Quốc đã tham gia cuộc tập trận quân sự lớn nhất của Nga kể từ năm 1981 mang tên "Vostok-2018," động thái được tờ Financial Times (Anh) ngày 10/9 bình luận là để thể hiện sức mạnh và tình đoàn kết giữa hai cường quốc quân sự lớn nhất châu Á này.
Đây là cuộc diễn tập quân sự lớn nhất của Nga kể từ thời Chiến tranh Lạnh và là lần đầu tiên Nga tiến hành tập trận chung với một nước không thuộc khối liên bang Xô Viết trước kia, một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy sự thúc đẩy gắn kết chiến lược giữa Bắc Kinh và Moskva trong bối cảnh quan hệ của Nga với phương Tây xấu đi. Điều này có thể mở đường cho việc vẽ lại địa chính trị của khu vực.
Hơn 300.000 binh lính với gần 40.000 các xe thiết giáp tham gia cuộc diễn tập này. "Vostok-2018" diễn ra trùng thời điểm cuộc gặp gỡ giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Vladivostok ngày 11/9.
Động thái này được coi là một nỗ lực tổng hợp của Nga nhằm chuyển trục sang hướng đông và thúc đẩy sự gần gũi với nước láng giềng hùng mạnh.
Chủ nhiệm chương trình châu Á-Thái Bình Dương của Trung tâm Carnegie Moskva là Alexander Gabuev nói: "Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc bị Nga coi là một trong những mối hiểm nguy. Do vậy, việc Nga mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận này cho thấy giờ đây Trung Quốc được Nga coi là đồng minh, để cùng nhau chống lại những 'kẻ xâm lược' khác."
Trung Quốc và Nga có chung 4.200km đường biên giới, đây cũng là lý do làm nảy sinh các rạn nứt trong quan hệ giữa hai nước trong thế kỷ trước, với những xung đột trên nhiều mặt trận khác nhau.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, hai nước đã cùng nhau phát triển quan hệ mạnh mẽ trên các lĩnh vực thương mại, năng lượng, đầu tư và an ninh, với nhiều thỏa thuận để các ngân hàng Trung Quốc cấp vốn cho các dự án năng lượng của Nga, những thỏa thuận cung cấp dầu khí hoặc những dự án liên doanh.
Mối quan hệ giữa hai nước đã được thúc đẩy bởi mối quan hệ thân thiện cá nhân giữa Tập Cận Bình và Vladimir Putin, và ngày càng phát triển mạnh mẽ kể từ khi phương Tây áp dụng nhiều lệnh trừng phạt Nga từ năm 2014.
Nhà phân tích cao cấp của GPW, cơ quan tư vấn rủi ro chính trị - ông Florence Cahill - nhận định: "Cả Bắc Kinh và Moskva đều đang muốn chứng tỏ rằng chiến tranh thương mại và các lệnh trừng phạt sẽ càng khiến họ phát triển mối quan hệ đồng minh mới này."
Theo ông Cahill, hai nước này cùng cho rằng trật tự thế giới hiện nay đang bị Mỹ dẫn dắt, do vậy việc hợp tác trên mọi cấp độ giữa Moskva và Bắc Kinh sẽ có lợi cho cả hai bên hơn là cạnh tranh với nhau.
[Nga khẳng định cuộc tập trận Vostok-2018 thể hiện thái độ hòa bình]
Chuyên gia nghiên cứu an ninh tại trường Đại học Kookmin ở Seoul (Hàn Quốc), ông Kwon Hyuk-chul, cho rằng các cuộc tập trận chung giữa Nga và Trung Quốc sẽ tác động tiêu cực đến những nỗ lực phi hạt nhân tại bán đảo Triều Tiên bởi việc Trung Quốc tham gia cuộc tập trận của Nga sẽ làm cho Mỹ không mấy dễ chịu. Nếu quan hệ Trung-Mỹ tiếp tục xấu đi, những nỗ lực để tiến tới phi hạt nhân hóa Triều Tiên sẽ có nguy cơ bị thụt lùi.
Moskva đã bác lại ý kiến cho rằng thông qua các cuộc diễn tập quân sự này, Nga đang chuẩn bị cho một cuộc xung đột trên diện rộng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói: "Chúng tôi đã quen với những cáo buộc như vậy. Đó là những cáo buộc vô căn cứ."
Các nhà phân tích quốc phòng cho rằng ngoài việc phát triển tình hữu nghị giữa hai nước, cuộc tập trận "Vostok-2018" sẽ cho quân đội hai nước biết được những trang thiết bị và những chiến thuật quân sự của nhau.
Tổng biên tập tạp chí Moscow Defence Brief, ông Mikhail Barabanov, cho rằng quân đội Nga tất nhiên rất quan tâm đến việc xem xét và đánh giá những tiến bộ của quân đội Trung Quốc, và ông cũng tin rằng đối với Trung Quốc, cơ hội được hiểu rõ các lực lượng vũ trang Nga sẽ rất hữu ích vì quân đội Nga những năm gần đây có khá nhiều kinh nghiệm chiến đấu tại Ukraine và Syria, trong khi đó các lực lượng vũ trang của Trung Quốc không có kinh nghiệm chiến đấu hiện đại và đã không tham chiến kể từ năm 1979.
Mặc dù các chính trị gia và giới thương gia hai nước rất quan tâm tới việc mở rộng hợp tác song phương trong nhiều lĩnh vực, nhưng giới tướng lĩnh của cả hai nước có thể vẫn giữ thái độ thận trọng với nhau vì trong lịch sử, hai nước đã có những lúc rơi vào tình trạng đối đầu hoặc không ưa nhau.
Ông Gabuev cho rằng vị tổng tư lệnh Nga sẽ không ngây thơ nghĩ rằng liên minh quân sự giữa hai nước sẽ là quan hệ đồng minh dài lâu bởi về cơ bản, hai bên có nhiều khác biệt./.
