Tạp chí Borgen của Mỹ ngày 6/4 đăng bài nhận định kể từ khi tiến hành cải cách kinh tế theo đường lối Đổi mới tại Đại hội toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam, Việt Nam đã có sự tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc.
Trong hơn ba thập kỷ qua, những chính sách kinh tế mới theo định hướng thị trường đã mang lại sự bùng nổ hoạt động kinh tế và giảm tỷ lệ nghèo. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng giao thông vận tải của Việt Nam vẫn còn kém xa so với nhiều nền kinh tế phát triển khác.
Công cuộc đổi mới đã giúp giảm tỷ lệ nghèo đói trên toàn quốc, giúp Việt Nam vươn mình từ một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới thành một quốc gia có thu nhập trung bình thấp với mục tiêu đặt ra là có thu nhập trên trung bình.
Theo Borgen, việc cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông vận tải của Việt Nam giúp mở rộng kết nối giữa người tiêu dùng với nhà sản xuất, giảm chi phí vận chuyển hàng hóa và tài nguyên. Ngoài ra, phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải cũng ảnh hưởng trực tiếp đến đối tượng người nghèo bằng cách kết nối tốt hơn các khu vực có ít cơ hội kinh tế với các trung tâm kinh tế quan trọng.
Chính phủ Việt Nam đã đáp ứng nhu cầu này bằng cách tạo ra một dự án kết nối toàn quốc mang tên Đường cao tốc Bắc-Nam. Dự án Đường cao tốc Bắc-Nam “manh nha” từ năm 2010, song mãi đến năm 2019 mới được triển khai.
[Mạng lưới đường cao tốc thời kỳ 2021-2030 sẽ được đầu tư ra sao?]
Dự án trị giá 5 tỷ USD kết nối cả nước với 2.109km đường bộ, gấp đôi 1.000km đường cao tốc Việt Nam hiện nay. Dự án này sẽ kết nối trực tiếp 32 tỉnh của Việt Nam, từ Lạng Sơn đến Cà Mau. Dự án sẽ “cách mạng hóa” mạng lưới giao thông Việt Nam. Do đó, chính phủ coi đây là “ưu tiên quốc gia.”
Đến nay, dự án cao tốc Bắc-Nam mới triển khai giai đoạn 1 với chiều dài 654 km. Để hoàn chỉnh toàn tuyến từ Lạng Sơn-Cà Mau cần phải đầu tư nhiều đoạn nữa. Vì vậy, theo Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể, sắp tới Bộ Giao thông Vận tải sẽ tiếp tục trình Chính phủ, Quốc hội giai đoạn 2 để sớm nối thông toàn tuyến cao tốc này.
Dự án được chia làm 11 dự án, trong đó 3 dự án đầu tư công (gồm Cao Bồ-Mai Sơn, Cam Lộ-La Sơn và cầu Mỹ Thuận 2), hiện tại đang triển khai thi công đồng loạt các gói thầu xây lắp với tiến độ cơ bản đáp ứng yêu cầu theo kế hoạch đề ra hoàn thành vào năm 2021.
8 dự án còn lại được lựa chọn đầu tư theo hình thức PPP (công-tư) và đấu thầu quốc tế nhưng có một số vấn đề và Chính phủ cho đấu thầu trong nước. Đến nay quá trình làm khó khăn nên trong kỳ họp thứ 9 vừa rồi, Quốc hội đồng ý cho chuyển đổi 3/8 dự án sang đầu tư công gồm (Mai Sơn-Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo-Phan Thiết, Phan Thiết-Dầu Giây).
Trong 5 dự án đầu tư theo hình thức PPP, hai dự án là Quốc lộ 45-Nghi Sơn, Nghi Sơn-Diễn Châu không lựa chọn được nhà đầu tư. Thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 52/2017/QH14, Chính phủ đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chuyển đổi sang đầu tư công.
Ba dự án Diễn Châu-Bãi Vọt, Nha Trang-Cam Lâm, Cam Lâm-Vĩnh Hảo, Bộ Giao thông Vận tải đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư Nha Trang-Cam Lâm và Diễn Châu-Bãi Vọt, dự án thành phần Cam Lâm-Vĩnh Hảo đang hoàn thiện thẩm định để phê duyệt.
Theo tạp chí Borgen, Luật Đối tác công-tư (PPP), được Quốc hội Việt Nam hồi giữa năm 2020 và chính thức có hiệu lực từ tháng 1/2021, sẽ củng cố khuôn khổ pháp lý của Việt Nam cho các dự án PPP.
Luật sẽ làm rõ quá trình đầu tư vào Việt Nam bằng cách tạo ra các hợp đồng mẫu chuẩn, bảo lãnh của Chính phủ để hoàn thành dự án và cho các nhà đầu tư nước ngoài thanh toán các khoản đầu tư bằng ngoại tệ phù hợp và cơ chế chia sẻ rủi ro.
Việt Nam đang ở ngã ba đường trong quá trình phát triển và cần đầu tư vào mạng lưới giao thông để duy trì và mở rộng tốc độ tăng trưởng. Dù gặp khó khăn trong việc cấp vốn cho dự án Đường cao tốc Bắc-Nam, song việc thực hiện Luật PPP được kỳ vọng sẽ khắc phục vấn đề này bằng cách làm cho hình thức PPP trong các dự án cơ sở hạ tầng trở nên đơn giản và hấp dẫn hơn, tạp chí Borgen nhấn mạnh./.