Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Phúc trả lời báo chí bên lề Quốc hội. (Ảnh: Thúy Hà/Vietnam+) Tại kỳ họp lần này, Quốc hội đã dành nhiều thời gian thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Hải quan (sửa đổi), bên lề Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Phúc cho rằng, thực tiễn yêu cầu phải tăng thẩm quyền truy đuổi cho lực lượng hải quan nhất là khi lực lượng này thực thi nhiệm vụ trên biển.
- Ông đánh giá như thế nào về những điểm tiến bộ trong dự thảo Luật Hải quan (sửa đổi)?
Ông Nguyễn Văn Phúc: Luật Hải quan có tác động rất lớn đến sự phát triển kinh tế của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam tăng liên tục ở mức cao. Dự Luật đã được sửa đổi theo hướng đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng, hiện đại hóa hoạt động hải quan mà cụ thể là áp dụng rộng rãi hải quan điện tử.
Dự Luật cũng đáp ứng yêu cầu của cải cách hành chính, cải cách thủ tục hải quan theo hướng công khai, minh bạch, hiệu quả, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về hải quan, tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, giảm chi phí, thời gian của người dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hải quan; có cơ chế khuyến khích, động viên người khai hải quan tuân thủ pháp luật hải quan, pháp luật thuế trong quản lý hải quan...
Dự thảo Luật Hải quan cũng là một dự Luật tiến bộ vì có sự tham gia ý kiến rộng rãi của cộng đồng doanh nghiệp trong quá trình soạn thảo.
- Thưa ông, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng cần tăng thêm thẩm quyền cho lực lượng chống buôn lậu để ngành hải quan thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Vậy quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
Ông Nguyễn Văn Phúc: Tôi ủng hộ ý kiến của một số đại biểu là phải phải tăng cường quyền hạn tương ứng cho lực lượng hải quan, nhất là tại những lĩnh vực, địa bàn phức tạp như trên biển.
Chống buôn lậu trên biển rất phức tạp, bởi trên đất liền có nhiều lực lượng phối hợp, còn trên biển thì hải quan đơn độc nên quan trọng là tăng cường cho hải quan về phương tiện, lực lượng, quyền hạn và công cụ. Tuy nhiên cũng cần chú ý là phải có sự kiểm soát.
- Qua tổng hợp ý kiến các đại biểu Quốc hội, một số ý kiến đại biểu tán thành quy định thẩm quyền truy đuổi của lực lượng hải quan. Vây quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
Ông Nguyễn Văn Phúc: Theo cách hiểu cũ có quy định về địa bàn hải quan để không chồng chéo với những lực lượng khác như Cảnh sát Kinh tế… nhưng từ thực tiễn đấu tranh chống buôn lậu, truy đuổi buôn lậu, đặc biệt là trên biển nếu lực lượng Hải quan phải dừng lại mà không có lực lượng khác phối hợp thì không hoàn thành nhiệm vụ, do đó cần lấy từ yêu cầu thực tiễn để giao nhiệm vụ.
Tôi cho rằng, một trong những quan điểm sửa đổi Luật Hải quan là nhằm tăng cường hiệu quả của công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Vì vậy, việc bổ sung thẩm quyền của hải quan trong việc truy đuổi ra ngoài địa bàn hải quan là cần thiết nhằm ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm.
Vì vậy dự luật cần tiếp tục tiếp thu, chỉnh lý theo hướng hải quan được truy đuổi, thực thi pháp luật liên tục trong những tình huống, nhiệm vụ cụ thể bởi yêu cầu thực tiễn đặt ra. Thông thường đã mở rộng phạm vi sẽ chồng lấn giữa các lực lượng, do đó đòi hòi phải có sự phối hợp giữa các lực lượng liên quan và dự luật phải quy định chặt chẽ nếu không sẽ có sự chồng lấn thẩm quyền.
- Cũng có nhiều ý kiến cho rằng, nếu giao quyền cho lực lượng hải quan cũng không sợ lạm quyền vì lực lượng nào cũng phải thực hiện theo quy định pháp luật. Ông nghĩ sao về điều này?
Ông Nguyễn Văn Phúc: Ai được giao quyền cũng có xu hướng lạm quyền, đấy là nguyên lý chung. Tuy nhiên, khi giao quyền lực đặc biệt như thế cần phải có sự kiểm soát chặt chẽ. Còn về vấn đề tăng thẩm quyền cho lực lượng hải quan là đúng, hợp lý.
Khi thảo luận về các luật, có đại biểu phát biểu rất hay về tính hợp lý và hợp pháp. Các quy định trong luật cần đặt trong mối quan hệ này. Ví dụ như nếu quy định rằng hải quan không được truy đuổi liên tục là hợp pháp nhưng không hợp lý vì không đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Làm luật trước hết phải tính đến tính hợp lý và bảo đảm hiệu quả, công bằng rồi mới tính đến tính hợp pháp, ranh giới. Luật nếu không hợp lý thì không tồn tại được. Lý do vì sao nhiều luật không tồn tại lâu được, cứ phải sửa liên tục đó là do tính hợp lý chưa được đảm bảo.
- Theo ông, vấn đề về hải quan điện tử được quy định trong dự thảo Luật đã theo kịp với xu hướng phát triển chưa?
Ông Nguyễn Văn Phúc: Hải quan điện tử là một xu hướng phát triển hiện đại. Thực hiện hải quan điện tử phải hướng đến giảm thời gian thông quan để tăng xếp hạng của Việt Nam.
Có một nghiên cứu quốc tế cho thấy, ở Việt Nam, nếu giảm được thời gian thông quan nhập khẩu còn 15 ngày và thời gian thông quan xuất khẩu còn 14 ngày thì GDP trong xuất nhập khẩu tăng 27.330 triệu USD/năm.
Vừa qua, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 19/NQ-CP ngày 18-3-2014 đặt ra mục tiêu giảm thời gian hoàn thành thủ tục thông quan xuất khẩu xuống còn 14 ngày và nhập khẩu giảm xuống còn 13 ngày.
Đây là sự tác động rất nhiều vòng. Nếu giảm thủ tục thì chi phí sẽ giảm, sản xuất hiệu quả hơn nên dự luật cần có đánh giá về hiệu quả của cải cách thể chế và thủ tục hải quan có tác động như thế nào để thấy tác dụng của việc cải cách thủ tục hải quan đối với nền kinh tế.
- Xin cảm ơn ông!
