Càng vào những tháng cuối năm tình hình buôn lậu có xu hướng gia tăng, tập trung chủ yếu vào các mặt hàng phục vụ tiêu dùng.
Bên cạnh đó, phương thức, thủ đoạn tinh vi, thậm chí có sự tham gia của các đối tượng nước ngoài, câu kết từ khâu sản xuất đến khâu phân phối, sử dụng phương tiện công nghệ, kỹ thuật cao đã tạo những khó khăn không nhỏ với lực lượng quản lý thị trường trong kiểm tra kiểm soát thị trường.
Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường đã chia sẻ như vậy tại Hội nghị tổng kết năm 2020 và triển khai nhiệm vụ năm 2021 của lực lượng quản lý thị trường do Tổng cục Quản lý thị trường tổ chức chiều 21/1 tại Hà Nội.
Tại Hội nghị, ông Trần Hữu Linh cũng chỉ ra việc kiểm tra hàng hóa trên khâu lưu thông, khi lực lượng quản lý thị trường tiến hành kiểm tra, bắt giữ các phương tiện chở hàng hóa với số lượng lớn thì lái xe xuất trình một số hóa đơn chứng từ nhưng đa số không trùng khớp với số hàng hóa tại hiện trường.
Không những thế, một số hóa đơn bán hàng có giá rẻ hơn giá của sản phẩm cùng loại trên thị trường từ 20 đến 30 lần.
Cùng với đó, việc lợi dụng thương mại điện tử để buôn lậu với các thủ đoạn như lập nhiều tài khoản Facebook và chạy quảng cáo, ảnh chụp sản phẩm tương đối chuyên nghiệp và không có địa chỉ, số điện thoại hoặc địa chỉ chung chung, khi khách hàng hỏi thì chỉ nhận nhắn tin riêng.
Đáng lưu ý, một số người nổi tiếng thường xuyên chia sẻ, livestream và đăng các bài quảng cáo các sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp đã bị phát hiện đó là các sản phẩm không rõ nguồn gốc, thậm chí là hàng giả, hàng kém chất lượng ảnh hưởng rất lớn tới doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng.
Đơn cử như vụ việc tại tổng kho buôn lậu 10.000m2 ở 145 Hoàng Diệu, thành phố Lào Cai mà Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với các lực lượng chức năng triệt phá mới đây.
Mỗi ngày, hàng chục nhân viên tại cơ sở ngồi để trực tiếp livestream và khi chốt được các đơn hàng trên Facebook sẽ đóng gói để gửi đi khắp cả nước thông qua các hãng chuyển phát nhanh.
Ước tính đến thời điểm phát hiện đã có hàng trăm nghìn sản phẩm hàng giả, hàng lậu được cơ sở này đưa ra thị trường một cách trót lọt.
Theo ông Trần Hữu Linh, hàng nhái tại thị trường nội địa có mặt từ các cửa hàng tạp hóa, các chợ truyền thống, đến hè phố các đô thị, thậm chí trà trộn vào cả những siêu thị cao cấp ở những khu đô thị.
Đặc biệt, các nhãn hàng, các hãng sản xuất có uy tín, có thương hiệu, được người tiêu dùng ưa chuộng đều có nguy cơ bị làm giả, làm nhái dưới dạng sao chép kiểu dáng, các chỉ dẫn địa lý giả mạo, xâm phạm nhãn hiệu như Adidas, Dior, Gucci, Chanel, Hermes, Louis Vuitton… tập trung nhiều vào các mặt hàng thời trang như quần áo, giày dép, túi ví, thắt lưng, đồng hồ.
Xác định trong thời gian tới hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả còn diễn biến phức tạp, khó lường, ông Trần Hữu Linh khẳng định năm 2021, lực lượng quản lý thị trường sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát trên thương mại điện tử và triển khai Kế hoạch 3972 về đấu tranh phòng ngừa, kiểm tra, xử lý vi phạm tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm về hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ
Ngoài ra, Tổng cục Quản lý thị trường sẽ kiến nghị các cơ quan chức năng xây dựng bộ máy chuyên nghiệp, chuyên môn, chính thức về phòng chống buôn lậu trong chức năng nhiệm vụ của quản lý thị trường.
Riêng trong nội bộ, Tổng cục Quản lý thị trường tiếp tục nâng cao năng lực trong nội bộ của lực lượng kiểm soát viên, triển khai tổ chức sát hạch, kiểm tra thường xuyên trình độ kiểm soát viên của lực lượng.
Thống kê từ Tổng cục Quản lý thị trường, năm 2020 vừa qua, nhờ sự phối hợp đồng bộ và chỉ đạo quyết liệt, đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại đã đạt được những kết quả rõ nét.
Riêng lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện, xử lý trên 66.000 vụ vi phạm; thu nộp ngân sách nhà nước trên 352,15 tỷ đồng; trị giá hàng tịch thu chưa bán (ước tính) trên 136 tỷ đồng; trong đó, đã chuyển cơ quan điều tra, xem xét trách nhiệm hình sự đối với 157 vụ; đã xử lý 26 vụ...
[Thu giữ hàng nghìn sản phẩm thời trang giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng]
Đáng lưu ý, nhiều điểm nóng như Trung tâm thương mại Sài Gòn Square, chợ Bến Thành (Thành phố Hồ Chí Minh); chợ Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội)..., đã được lực lượng quản lý thị trường kiểm tra, xử lý các hành vi kinh doanh trái pháp luật.
Ngoài ra, lực lượng quản lý thị trường đã xác định khoảng 20.737 cơ sở tại các địa bàn và tụ điểm nổi cộm về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; trong số đó đã tuyên truyền ký và ký cam kết cho 17.375 cơ sở, chiếm tỷ lệ 84%.
Là một trong những địa bàn nóng, ông Chu Xuân Kiên, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Hà Nội cho hay, ngày nào Cục Quản lý thị trường Hà Nội cũng nhận được thông tin khiếu kiện của người dân về mua hàng online bởi chất lượng hàng tại trang web và thực tế không giống nhau.
Trước vấn nạn nay, theo ông Chu Xuân Kiên, ngoài việc tạo điều kiện để thương mại điện tử phát triển, cần tăng cường các giải pháp để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và giúp doanh nghiệp kinh doanh đúng pháp luật.
Đánh giá cao nỗ lực của lực lượng quản lý thị trường trong năm 2020, Thiếu tướng Đàm Thanh Thế, Chánh Văn phòng Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho rằng, lực lượng quản lý thị trường là 1 trong 7 lực lượng chức năng quan trọng của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, với tinh thần vừa củng cố tổ chức, vừa thi hành chuyên môn. Năm 2020, quản lý thị trường đã đạt được nhiều dấu ấn tích cực; trong đó từng bước kiện toàn tổ chức bộ máy, cơ bản đạt yêu cầu đề ra.
“Mặc dù năm 2020 vụ việc giảm nhưng đã đánh đúng, trúng đường dây, tụ điểm phức tạp từ miền Bắc, Trung, Nam với nhiều vụ việc điển hình, đã được Chính phủ, doanh nghiệp và người dân đánh giá cao," ông Đàm Thanh Thế nhấn mạnh.
Đồng tình với ý kiến, Thượng tá Nguyễn Huy Lục, Phó trưởng phòng phòng Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho rằng, một ưu điểm nữa của quản lý thị trường là trong quá trình phát hiện, xử lý vi phạm, lực lượng quản lý thị trường rất cương quyết, không nể nang, sợ sệt nhưng thái độ ứng xử mềm dẻo, linh hoạt, vẫn vận động chủ cơ sở vi phạm giao nộp cho các cơ quan chức năng.
Dự báo hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và tình hình dịch bệnh, thiên tai trong năm 2021 sẽ còn diễn biến phức tạp. Vì vậy, để góp phần bảo đảm thị trường ổn định, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh và quyền lợi người tiêu dùng, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An yêu cầu lực lượng quản lý thị trường phát triển theo hướng “Chính quy- Chuyên nghiệp – Hiện đại” đúng với Chiến lược phát triển lực lượng quản lý thị trường giai đoạn 2021- 2025, tầm nhìn 2030.
Đặc biệt, lực lượng quản lý thị trường phải tăng cường và nâng cao hiệu quả phối hợp với các lực lượng chức năng trong chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tập huấn, đào tạo, hỗ trợ kiểm tra, xử lý hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ để đạt hiệu quả cao nhất.
Bên cạnh đó, thông qua thực tiễn kiểm tra, xử lý vi phạm, tiếp tục rà soát, nghiên cứu, Thứ trưởng yêu cầu lực lượng quản lý thị trường đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách liên quan đến chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, bảo đảm tính khả thi và theo sát với tình hình thực tế; tạo thuận lợi cho các lực lượng chức năng trong thực thi nhiệm vụ.
Cuối cùng, lực lượng quản lý thị trường cần đẩy mạnh tuyên truyền, ký cam kết không buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm an toàn thực phẩm cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thương mại trên thị trường; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân đã ký cam kết mà vẫn có hành vi vi phạm./.