Ngày 12/8, Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ mở phiên xét xử sơ thẩm (lần thứ hai) vụ án “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.”
Sáu bị cáo trong vụ án gồm Lê Thanh Hải (60 tuổi) và Trần Huy Liệu (52 tuổi) - nguyên Giám đốc, Phó Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Cần Thơ; Bùi Tuấn Anh (49 tuổi), nguyên Trưởng phòng Tín dụng Agribank Cần Thơ; Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (44 tuổi), Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nông thủy sản Tây Nam; Phạm Tường Thi (44 tuổi), Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tân Tiến; Nguyễn Văn Đạt (38 tuổi), nhân viên Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tân Tiến.
Theo cáo trạng mới nhất của Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ, từ năm 2006-2013, Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân thành lập 7 công ty và thuê người làm giám đốc, kế toán các công ty này. Tuy nhiên, Nhân là người trực tiếp điều hành mọi hoạt động của 7 công ty.
Bị cáo Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân có quan hệ tín dụng với Agribank Cần Thơ từ năm 2011 nên muốn vay tiền theo Quyết định số 63/2010/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ (quy định về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thủy sản).
Nhân liên hệ với Trần Huy Liệu đặt vấn đề vay vốn để thực hiện dự án đầu tư ở tỉnh Hậu Giang theo Quyết định 63/2010/QĐ-TTG.
Sau khi xem xét, Trần Huy Liệu cho Nhân biết phải thành lập công ty hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, chuẩn bị hồ sơ pháp lý, hồ sơ tài chính, hồ sơ vay vốn. Liệu sẽ hướng dẫn và giúp Nhân được vay vốn tại ngân hàng.
Đồng thời, bị cáo Trần Huy Liệu dẫn Nhân gặp bị cáo Lê Thanh Hải, khi đó là Phó Giám đốc Agribank Cần Thơ để trao đổi. Hải đồng ý và hứa giúp đỡ Nhân vay vốn.
Đến tháng 9/2011, Lê Thanh Hải được bổ nhiệm làm Giám đốc Agribank Cần Thơ. Sau đó, Nhân thành lập Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Nông thủy sản Tây Nam (Công ty Tây Nam) và lập hồ sơ dự án “Đầu tư xây dựng Cụm chế biến nông sản Tây Nam” tại xã Tân Tiến, thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.
Lê Thanh Hải chỉ đạo Liệu hướng dẫn Nhân hoàn thiện hồ sơ vay vốn, hồ sơ dự án. Còn Liệu phân công Bùi Tuấn Anh, khi đó là cán bộ tín dụng, phụ trách khoản vay.
Cũng theo cáo trạng, quá trình tiếp nhận hồ sơ, các bị cáo Hải, Liệu và Tuấn Anh biết Công ty Tây Nam không thuộc đối tượng vay vốn hỗ trợ lãi suất theo Quyết định số 63/2010/QĐ-TTG, không đáp ứng đủ các yêu cầu theo văn bản của Agribank Việt Nam, tuy nhiên vẫn đồng ý cùng Nhân hợp thức hóa hồ sơ để được vay vốn và hỗ trợ lãi suất.
Công ty Tây Nam không thuộc đối tượng được vay hỗ trợ lãi suất, hồ sơ vay vốn không đủ điều kiện (không có hợp đồng tiêu thụ nông sản và dịch vụ cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp với nông dân, chưa có tài sản đảm bảo thế chấp, dự án chưa được cấp phép xây dựng, chưa có quyết định phê duyệt, báo cáo đánh giá tác động môi trường...), nhưng Hải vẫn ký hợp đồng tín dụng cho vay vốn và hỗ trợ lãi suất theo Quyết định 63/2010/QĐ-TTG, cáo trạng nêu.
Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân đã cùng Hải, Liệu và Tuấn Anh thống nhất nâng khống giá trị tài sản đảm bảo để thế chấp cho khoản vay của Công ty Tây Nam. Còn Phạm Tường Thi và Nguyễn Văn Đạt có vai trò giúp sức cho Nhân.
Các bị cáo Hải, Liệu và Tuấn Anh chấp nhận cho Nhân sử dụng tiền vay hỗ trợ lãi suất theo Quyết định 63/2010/QĐ-TTG sai mục đích như: Mua bất động sản, trả nợ cho các khoản vay khác, bồi thường giải phóng mặt bằng tại dự án, gửi tiết kiệm để lấy tiền lãi… Từ đó, những người này đã gây thiệt hại cho Ngân hàng Agribank hơn 291 tỷ đồng.
Trong phần thủ tục khai mạc phiên tòa, bị cáo Nguyễn Văn Đạt đề nghị hoãn phiên xét xử do vắng mặt luật sư bào chữa cho bị cáo.
Luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân đề nghị tòa hoãn xử 1 tháng để tiếp cận hồ sơ do luật sư này mới tham gia vụ án. Những người tham gia hội đồng định giá trong tố tụng hình sự được tòa triệu tập cũng vắng mặt.
Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ cho rằng do các bị cáo bị truy tố ở khung hình phạt tới 20 năm tù nên bắt buộc phải có luật sư...
Sau khi hội ý, Hội đồng xét xử quyết định tạm dừng phiên tòa và sẽ tiếp tục xét xử vụ án vào ngày 16/8.
Trước đó, trong phiên sơ thẩm vào tháng 1/2022, Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ đã tuyên tất cả 6 bị cáo nói trên không phạm tội. Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp sau đó đã có kháng nghị bản án sơ thẩm, đề nghị hủy bản án sơ thẩm.
Tại phiên phúc thẩm ngày 11/8/2022, Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh nhận định cấp sơ thẩm đã có sai lầm trong đánh giá chứng cứ, không chấp nhận kết quả của Hội đồng đánh giá tài sản căn cứ vào các chứng thư thẩm định giá mà luật sư cung cấp và kết luận của Thanh tra Chính phủ về một số tài sản của các bị cáo là không đúng quy định.
Tòa cấp phúc thẩm cho rằng kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ là có căn cứ do trong quá trình điều tra, cơ quan Công an đã thực hiện đúng, đầy đủ quy trình thủ tục theo luật định khi thu thập, đối chiếu kết quả giám định tài sản thế chấp từ 6 Hội đồng thẩm định tài sản.
Tại phiên sơ thẩm, các luật sư đã cung cấp các tài liệu về giá trị tài sản đảm bảo từ các nguồn khác nhau là không có cơ sở pháp lý để xem xét.
Ngoài ra, tòa cấp sơ thẩm lập luận không thể làm sáng tỏ được thiệt hại để kết tội các bị cáo, nên cần phải áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội đối với các bị cáo và tuyên các bị cáo không phạm tội là một sai lầm.
Hành vi của bị cáo Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân có dấu hiệu của tội danh "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản," nhưng cấp sơ thẩm đã truy tố, xét xử tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng."
Từ các lý do trên, Hội đồng xét xử quyết định tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ, trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát truy tố, xét xử lại từ đầu./.