(Nguồn: politico.eu) Theo AFP, việc một đảng cực hữu lần đầu tiên thành công trong cuộc bầu cử khu vực kể từ khi Tây Ban Nha quay trở lại nền dân chủ vào năm 1975 đã làm rung chuyển nền chính trị quốc gia này trước thềm một mùa bầu cử bận rộn.
Những nghị sỹ đảng Xã hội của Thủ tướng Pedro Sanchez đã mất quyền kiểm soát xứ Andalusia, nơi họ đã nắm quyền cai trị suốt hơn 3 thập kỷ qua, sau khi đảng Vox bất ngờ giành được 12 ghế trong cuộc bỏ phiếu bầu Nghị viện xứ này diễn ra hôm 2/12.
Điều đó đã giúp các đảng cánh hữu giành được thế đa số trong khu vực đông dân nhất Tây Ban Nha này.
Đây là bài kiểm tra bầu cử đầu tiên của Sanchez kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng 6/2018 sau khi giành chiến thắng trong một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm chống lại chính quyền đảng Nhân dân (PP) bảo thủ của Thủ tướng bị phế truất Mariano Rajoy vì có liên quan đến bê bối tham nhũng.
Nhật báo El Pais gọi kết quả này là một “cơn động đất” đã thay đổi “toàn cảnh chính trị quốc gia.”
Tối 2/12, các phương tiện truyền thông và người dùng Internet đã đăng tải những video cho thấy hàng trăm người lên tiếng phản đối sự xuất hiện của Vox ở một số thành phố tại Andalusia, bao gồm Seville và Malaga.
Cuộc bỏ phiếu đã kích hoạt một loạt cuộc bầu cử với các cuộc bầu cử địa phương, khu vực và châu Âu dự kiến diễn ra vào tháng 5/2019 và một cuộc tổng tuyển cử sớm có thể diễn ra vào năm sau.
Vox, có quan điểm cứng rắn chống lại việc nhập cư bất hợp pháp và chính sách ly khai ở Catalunya, là đảng cực hữu đầu tiên giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Nghị viện xứ Andalusia ở Tây Ban Nha kể từ khi nước này quay trở lại chế độ dân chủ sau cái chết của nhà độc tài Francisco Franco hồi năm 1975.
Với 12 nhà lập pháp trong Nghị viện, Vox giờ đây có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập một liên minh cầm quyền ở Andalusia.
Bà Susana Diaz - Chủ tịch đảng Xã hội ở Andalusia, người phải đối mặt với một cuộc đấu tranh quyết liệt để duy trì vị trị lãnh đạo khu vực, cho biết: “Chúng tôi đã nhận được thông điệp từ người dân. Bây giờ phải tìm cách… ngăn chặn chính quyền Andalusia phụ thuộc vào một đảng cực đoan, phân biệt giới tính, kì thị người đồng tính và phân biệt chủng tộc.”
Bà Susana Diaz cho biết bà sẽ thương lượng với các nhóm chính trị để giải quyết vấn đề này.
[Tây Ban Nha sẽ có hành động pháp lý với cuộc bỏ phiếu của Catalonia]
Sự hồi sinh của chủ nghĩa dân tộc ở Tây Ban Nha
Thủ tướng Sanchez, người đứng đầu một chính phủ Tây Ban Nha thiểu số từng phải đấu tranh để thuyết phục đảng đối lập thông qua dự thảo ngân sách 2019, cam kết sẽ bảo vệ nền dân chủ.
Ông viết trên mạng xã hội Twitter: “Kết quả ở Andalusia đã củng cố cam kết của chúng tôi trong việc bảo vệ hiến pháp và nền dân chủ.”
Fernando Vallespin, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Tự trị Madrid, cho biết Tây Ban Nha đã "không còn là một ngoại lệ ở châu Âu nữa," nơi các đảng cực hữu đã đạt được những lợi ích và hiện đang nắm quyền.
Tuy nhiên, Vallespin cho biết không giống như các quốc gia châu Âu khác, nơi sự trỗi dậy của các đảng cực hữu được thúc đẩy bởi nền tảng chống nhập cư và chống Liên minh châu Âu (EU), Vox chủ yếu lại muốn bảo vệ sự thống nhất của Tây Ban Nha.
Cuộc bỏ phiếu ở Andalusia là cuộc bỏ phiếu đầu tiên được tổ chức bên ngoài Catalunya kể từ khi sự thúc đẩy độc lập ở đây thất bại hồi năm 2017.
Điều này “đã có ảnh hưởng khiến nhiều người phải lo sợ” và theo Vallespin, đó là sự hồi sinh của chủ nghĩa dân tộc cực đoan ở Tây Ban Nha. Vox đã đề nghị cấm các đảng độc lập và muốn tập trung quyền lực bằng cách chấm dứt các chính quyền khu vực.
Cuộc tái chinh phục bắt đầu từ Andalusia
Đảng Ciudadanos trung hữu, vốn có lập trường cứng rắn chống lại chủ nghĩa ly khai ở Catalonia, đã chứng kiến đại diện của mình tăng 12 ghế lên 21 ghế trong Nghị viện 109 ghế của Andalusia.
Vox, được thành lập vào năm 2013, hy vọng sẽ tiếp tục giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử sắp tới và các nhà phân tích cho rằng đảng này hoàn toàn có cơ hội để làm điều đó.
“Công cuộc tái chính phục sẽ bắt đầu ở Andalusia rồi mở rộng ra khắp Tây Ban Nha”- Vox khẳng định trong một thông điệp đăng trên Twitter đêm 2/12. Cụm từ này được dùng để ám chỉ việc thực hiện một loạt cuộc chiến tranh thời trung cổ để giành lại lãnh thổ từ những người Hồi giáo, vốn chiếm phần lớn Bán đảo Iberia hồi đầu thế kỷ thứ 8.
Pablo Simon, Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Carlos III Madrid, nói với hãng tin AFP: “Đảng này sẽ bắt đầu trỗi dậy nhanh chóng trong các cuộc bầu cử cấp quốc gia, và có khả năng thiết lập một chương trình nghị sự,”
Theo Simon, không có gì nghi ngờ, Vox sẽ giành được ghế trong các cuộc bầu cử địa phương và châu Âu, thậm chí có thể giành được 5-6 ghế trong cuộc bầu cử quốc gia sắp tới.
Giáo sư này cho rằng Thủ tướng Sanchez giờ đây có thể kêu gọi các cuộc bầu cử sớm “để cố gắng huy động cử tri cánh tả đang sợ hãi phe cực hữu,” song điều này có nguy cơ dẫn đến việc thành lập một chính phủ bảo thủ cấp quốc gia bao gồm PP, Ciudadanos và Vox.
Ông nói: “Đó là một tình huống phức tạp và tôi không biết lựa chọn nào là tốt nhất để giải quyết tình trạng khó xử này”./.
