Một điểm bán xăng của Petrolimex chuẩn bị điều chỉnh giá. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+) Giá dầu thô trên thị trường thế giới liên tục tăng cao thời gian gần đây đã tác động không nhỏ tới giá xăng, dầu tại thị trường trong nước. Trong khi đó, từ đầu năm 2021 đến nay, quỹ bình ổn giá (BOG) đã chi liên tục với mức chi từ 100-2.000 đồng/lít/kg.
Đáng chú ý, đến thời điểm hiện tại, quỹ bình ổn giá xăng dầu tại nhiều doanh nghiệp đang âm. Đơn cử, tại Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), đến trước thời điểm điều chỉnh giá (11/10), quỹ BOG tại doanh nghiệp âm 190 tỷ đồng và mức âm quỹ cũng kéo dài liên tục từ đầu năm.
Trong bối cảnh nền kinh tế và doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn bởi tác động của đại dịch COVID-19, đâu là dư địa để điều hành giá xăng, dầu trong nước nhằm góp phần phát triển nền kinh tế những tháng cuối năm đã được ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) chia sẻ khi trao đổi với phóng viên.
Sử dụng quỹ BOG một cách linh hoạt
- Xin ông cho biết giá dầu thế giới tăng cao tác động như thế nào tới thị trường nhiên liệu trong nước?
Ông Trần Duy Đông: Thời gian vừa qua có những thời điểm giá dầu thế giới tăng rất cao. Chúng ta biết rằng giá dầu là đầu vào của sản xuất, nên khi giá dầu tăng cao như vậy thì sẽ làm tăng chi phí các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như tiêu dùng của người dân.
Trong rổ hàng hóa thì giá dầu cũng chiếm một tỷ trọng tương đối cao khi tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI), vì vậy nó cũng tác động tới chỉ số CPI.
Tuy nhiên, trong quá trình điều hành giá xăng dầu thòi gian qua, Bộ Công thương luôn bám sát các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sử dụng Quỹ bình ổn giá một cách linh hoạt, hiệu quả để đạt được mục tiêu vừa hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân, góp phần vào quá trình phục hồi kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh bình thường mới nhưng cũng phải đảm bảo mục tiêu là kiểm soát lạm phát.
Trên cơ sở đó, chỉ số CPI trong 9 tháng qua đã tăng với con số có thể nói rất là thấp, thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây là 1,81%.
- Theo một số đầu mối kinh doanh xăng dầu, việc liên tục chi BOG xăng dầu thời gian qua đã khiến nhiều doanh nghiệp “âm” quỹ… Vậy đâu là dư địa để điều hành giá xăng, dầu góp phần kiểm soát lạm phát những tháng cuối năm, thưa ông?
Ông Trần Duy Đông: Từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu thành phẩm trên thế giới tăng rất mạnh (khoảng 35-40%).
Tuy nhiên, để hạn chế đà tăng của giá xăng, dầu trong nước theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ thì liên bộ Công Thương- Tài chính đã sử dụng Quỹ BOG có thể nói rất hiệu quả linh hoạt. Vì vậy mà giá bán lẻ xăng dầu trong nước chỉ tăng khoảng từ 30-35%, thấp hơn mức tăng chung của thế giới.
[Tăng gần 1.000 đồng/lít, giá xăng RON95-III lên sát 23.000 đồng]
Việc sử dụng Quỹ BOG để hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh, cho nên dư địa của Quỹ BOG hiện giờ cũng không còn nhiều. Đến nay, đã có 14 đầu mối bị âm Quỹ BOG, trong đó có 2 tập đoàn xăng dầu lớn là Petrolimex và PVoil có số quỹ âm Quỹ BOG rất lớn.
Vì vậy, Bộ Công Thương đã báo cáo Chính phủ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ; trong đó dự báo giá dầu theo xu hướng từ nay đến cuối năm, báo cáo về hiện trạng Quỹ BOG cũng như phân tích các nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp để có thể góp phần bình ổn giá xăng dầu, góp phần vào việc hỗ trợ phục hồi sản xuất và hỗ trợ người tiêu dùng.
Kiến nghị giảm thuế, phí
- Xin ông cho biết một số giải pháp cụ thể đã được Bộ Công Thương đề xuất lên Thủ tướng Chính phủ để bình ổn giá xăng, dầu trong nước?
Ông Trần Duy Đông: Theo phân tích của Vụ thị trường trong nước, hiện tại trong cơ cấu giá thành sản phẩm xăng dầu, các loại thuế, phí chiếm khoảng 42% đối với mặt hàng xăng và tỷ lệ này đối mặt hàng dầu là khoảng 24-30%.
Do vậy, ngoài việc sử dụng hiệu quả linh hoạt Quỹ BOG, Bộ Công Thương cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính cân nhắc xem xét việc giảm các loại thuế, phí như thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường.
Có thể thấy, thuế bảo vệ môi trường hiện nay đối với mặt hàng nhiên liệu sinh học E5 được tính khá cứng nhắc, cơ học (bằng 95% thuế bảo vệ môi trường áp dụng đối với xăng RON92).
Thực tế, nhiều nước khi áp dụng thuế bảo vệ môi trường đã tính theo mức giảm phát thải carbon (mà các nhà khoa học đã chứng minh, kể cả trong nước và quốc tế là độ giảm thải carbon đối với nhiên liệu sinh học khi có 5% ethanol thì giảm thải so với xăng khoáng là khoảng 60-70%). Trên cơ sở đó, bộ cũng kiến nghị các loại thuế và thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng, dầu trong nước tương tự như vậy.
- Dưới góc độ quản lý nhà nước, theo ông, Việt Nam cần ứng phó như thế nào trước diễn biến thị trường xăng, dầu thế giới có nhiều bất định?
Ông Trần Duy Đông: Nếu như nhìn ở góc độ cung-cầu mặt hàng xăng dầu trên bình diện thế giới có thể thấy có những yếu tố ảnh hưởng tới nguồn cung trên bình diện quốc tế.
Ví dụ, Tổ chức quốc tế OPEC+ vừa rồi nhóm họp cũng chỉ cam kết việc tăng sản lượng một cách từ từ. Trong khi đó, dự trữ của Mỹ, dự trữ của các nước châu Âu cũng đang giảm.
Nếu chúng ta nhìn vào yếu tố cầu, với đà phục hồi kinh tế và việc mở cửa trở lại trên thị trường thế giới thì nhu cầu đi lại cũng như tiêu dùng xăng, dầu để phục hồi kinh tế là rất là cao.
Đặc biệt, những yếu tố về góc độ địa chính trị hay góc độ về thiên nhiên như bão liên tục xảy ra ở Vịnh Mexico, hoặc là mùa Đông sắp tới - khi các nhà đầu tư, các nhà sản xuất dự báo là ở châu Âu, Bắc bán cầu rất lạnh - họ cũng tăng việc dự trữ dầu thô lên.
Gần đây nhất là ở Trung Quốc, việc thiếu điện dẫn đến các nhà máy điện than và điện khí (giá khí cũng tăng gấp 4-5 lần) nên họ cũng chuyển sang dùng dầu…
- Giá xăng dầu trong nước thời gian gần đây:
Tất cả những yếu tố đó cho thấy có rất nhiều yếu tố dẫn đến việc nhu cầu năng lượng, trong đó có mặt hàng dầu thô tăng và vừa rồi giá dầu Brent có lúc vượt 83 USD/thùng (mức cao nhất trong vòng 7 năm trở lại đây.)
Ở trong nước, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Bộ Công Thương, của ngành công thương và lĩnh vực xăng, dầu là phải đảm bảo nguồn cung xăng, dầu để phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Vụ đã trao đổi với các doanh nghiệp đầu mối lớn như Petrolimex và Pvoil… và cũng đã chỉ đạo trong mọi hoàn cảnh các doanh nghiệp đầu mối lớn phải có các kế hoạch kịch bản để có đủ dự trữ cũng như có kế hoạch đảm bảo nguồn cung phục vụ cho sản xuất tiêu dùng.
Đối với hai nhà máy lọc dầu trong nước là Bình Sơn và Nghi Sơn, Vụ đã trao đổi để có kế hoạch trong bối cảnh sắp tới khi mà giá nhiên liệu tăng và hoạt động tái sản xuất trở lại thì cố gắng đáp ứng và thực hiện đúng các hợp đồng đã ký đối với các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu để phục vụ xăng, dầu liên tục cho hoạt động sản xuất và tiêu dùng.
- Xin cảm ơn ông!
