Sẽ xóa bỏ cơ chế "xin-cho" trong quản lý tài nguyên

Cơ chế quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường sẽ đổi mới toàn diện đồng bộ, với thể chế kinh tế thị trường, xóa bỏ cơ chế "xin-cho."
Chiều 23/8,tân Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang đã trao đổi vớiphóng viên về những nhiệm vụ chính yếu của Bộ trong nhiệm kỳ này. Sau đây là nội dung cuộc trao đổi.

- Thưa Bộ trưởng, với mục tiêu nâng cao hơn nữa vị thế và giá trị đóng góp củangành cho tăng trưởng kinh tế của đất nước, ngành tài nguyên và môi trường đãthực hiện chiến lược kinh tế hóa ngành; xin Bộ trưởng cho biết chiến lược này sẽđược tiếp tục thực hiện như thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Tài nguyên và các giá trị củamôi trường có vai trò hết sức quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa và hiệnđại hóa đất nước.Với một nền kinh tế đang được xem là dựa nhiều vào khai tháctài nguyên, đóng góp của lĩnh vực này cho tăng trưởng kinh tế cũng như thu ngânsách nhà nước để tái đầu tư phát triển có ý nghĩa mang tính quyết định.

Đất nướcta đang chủ trương xây dựng thể chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hộichủ nghĩa, việc hình thành tư duy, cách nghĩ, thiết lập cơ chế, chính sách quảnlý dựa trên các nguyên tắc, quy luật của thị trường để góp phần nâng cao hiệulực, hiệu quả quản lý nhà nước; khắc phục những bất cập của cơ chế còn nặng vềhành chính, bao cấp trong quản lý tài nguyên và môi trường là rất cần thiết.

Đểthực hiện tốt những vấn đề này, phải dựa trên cơ sở lý luận, thực tiễn vữngchắc; tạo được dư luận ủng hộ và đồng thuận trong các cấp, các ngành và trong xãhội; có lộ trình, bước đi thận trọng, phù hợp mới đảm bảo được sự thành công.

Trong Đề án mà Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ, giai đoạnđến năm 2013, về cơ bản hình thành được cơ sở lý luận và thực tiễn, xây dựngđược khung chính sách tổng thể, lộ trình và kế hoạch thực hiện.

Giai đoạn2014-2020 sẽ tập trung xây dựng và thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể,mục tiêu đổi mới toàn diện cơ chế quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường đồngbộ, với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xóa bỏ cơ chế"xin-cho" trước đây.

Đây là vấn đề lớn, có tính chiến lược, liên quan tới nhiềubên và nhiều yếu tố, cần có sự ủng hộ, đồng thuận của các Bộ, ngành, địa phươngnên cần phải có thời gian nhất định để thực hiện các nội dung đề ra.

- Được biết Luật Đất đai (sửa đổi) đang được hoàn thiện và sẽ trình Quốc hội vàokỳ họp cuối năm nay, Bộ trưởng kỳ vọng thế nào về Luật Đất đai (sửa đổi) lầnnày?

Bộ trưởng: Đất đai đang là vấn đề nóng, nhạy cảm và phức tạp, có liên quanđến mọi người dân và doanh nghiệp nên có vai trò đặc biệt quan trọng trong pháttriển kinh tế và ổn định xã hội.

Hoàn thiện chính sách, pháp luật đất đai là vấnđề hệ trọng của đất nước, luôn được Đảng, Nhà nước và toàn xã hội quan tâm.

Trong thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đất đai đã được banhành kịp thời, tạo hành lang pháp lý khá hoàn chỉnh.

Những đổi mới về chủtrương, chính sách pháp luật về đất đai về cơ bản phù hợp với thực tế, đáp ứngđược yêu cầu của công tác quản lý, tạo điều kiện phát huy nguồn nội lực đất đaiđể góp phần giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, xây dựng và phát triển đấtnước bền vững trên cơ sở tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo và bảo vệ môitrường.

Tuy vậy, công tác quản lý và sử dụng đất đai hiện nay còn nhiều vấn đềbất cập, hạn chế, yếu kém cần phải khắc phục.

Việc sửa đổi Luật Đất đai lần nàyphải giải quyết được những tồn tại vướng mắc trong quản lý và sử dụng đất hiệnnay, đồng thời phát huy được nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế-xã hội củađất nước.

Việc tổng kết Nghị quyết số 26-NQ/TW và ra nghị quyết mới về vấn đềnày tại kỳ họp tháng 4/2012, sẽ đưa ra quan điểm lớn chỉ đạo xuyên suốt vềvấn đề quản lý đất đai, định hướng cho sửa đổi Luật với một số mục tiêu chính.Đó là, Luật Đất đai (sửa đổi) phải góp phần quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệmvà mang lại hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai một cách bền vững, đáp ứng tốt nhucầu phát triển kinh tế-xã hội trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đấtnước trong những năm tới.

Mặt khác, phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước,người có đất bị thu hồi và doanh nghiệp; tăng nguồn thu từ đất đai phục vụ chođầu tư phát triển bằng hình thức tạo quỹ đất sạch của Nhà nước để đấu giá quyềnsử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; giảm dần và tiến tới xóa bỏ cơ chế"xin-cho" trong giao đất, cho thuê đất.

Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính;đảm bảo tính công khai, minh bạch, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệptrong việc thực hiện và giám sát việc thực hiện của các cơ quan nhà nước; hạnchế tham nhũng, lãng phí trong quản lý và sử dụng đất đai. Đồng thời giảm khiếukiện về đất đai bằng cơ chế tăng cường giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý viphạm; nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức có liên quan đếncông tác giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai, đảm bảo ổn định xãhội.

- Khoáng sản là tài sản quan trọng của quốc gia, là nguồn lực gópphần phát triển kinh tế-xã hội và phần lớn không thể tái tạo. Bộ trưởng cho biếtcần có những giải pháp nào để quản lý, khai thác và sử dụng khoáng sản mang lạihiệu quả cao nhất?

Bộ trưởng: Luật Khoáng sản được Quốc hội thông qua năm 2010đã có nhiều quy định cụ thể để đảm bảo thực hiện trong các khâu lập chiến lược,quy hoạch, thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản. Theo đó, nội dung chiến lượckhoáng sản nhất thiết phải đề ra nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu trong thăm dò,khai thác khoáng sản, chế biến và sử dụng hợp lý, tiết kiệm khoáng sản sau khaithác; dự trữ khoáng sản quốc gia.

Trong hoạt động thăm dò khoáng sản phải đánhgiá đầy đủ trữ lượng, chất lượng các loại khoáng sản có trong khu vực thăm dò.

Khai thác khoáng sản phải áp dụng công nghệ khai thác tiên tiến, phù hợp với quymô, đặc điểm từng mỏ, loại khoáng sản để thu hồi tối đa kể cả khoáng sản chínhvà khoáng sản đi kèm. Khoáng sản phải được sử dụng hợp lý, tiết kiệm, nghĩa làkhông được sử dụng khoáng sản có giá trị cao hơn vào lĩnh vực chỉ yêu cầu khoángsản có giá trị thấp hơn.

Chẳng hạn như không được sử dụng đá vôi có thể làmnguyên liệu sản xuất ximăng đem đi làm đá rải đường...

Nhà nước khuyến khích dựán đầu tư khai thác khoáng sản gắn với chế biến, sử dụng khoáng sản để làm rasản phẩm kim loại, hợp kim hoặc các sản phẩm khác có giá trị và hiệu quả kinhtế-xã hội.

Chính sách này sẽ khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư chế biến sâu,hạn chế sử dụng ở dạng nguyên liệu thô. Như vậy, về cơ sở pháp lý, Luật Khoángsản đã có nhiều quy định cụ thể để đảm bảo khoáng sản được khai thác, sử dụnghợp lý, tiết kiệm và hiệu quả.

Ngoài việc xử lý tội phạm trong lĩnh vực khoángsản theo quy định của Bộ Luật Hình sự, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang hoànthiện để trình Chính phủ dự thảo Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính tronglĩnh vực khoáng sản, để mức xử phạt các hành vi vi phạm được nâng lên đủ mứcngăn chặn các hành vi vi phạm.

Mặt khác biểu dương khen thưởng xứng đáng, kịpthời cho việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm hiệu quả khoáng sản là việc làm cầnthiết.

- Để nâng cao hơn nữa công tác quản lý những lĩnh vực củangành, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần phải có lộ trình và bước đi cụ thể nhưthế nào?

Bộ trưởng: Mục tiêu hướng tới của công tác quản lý tài nguyên và môitrường là đảm bảo các nguồn tài nguyên thiên nhiên phải được quản lý chặt chẽ,phát huy được vai trò đóng góp cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Ngànhđã và đang tập trung xây dựng hành lang pháp lý đồng bộ hơn nữa nhằm tạo nềntảng vững chắc điều chỉnh, quản lý mọi hoạt động liên quan đến tài nguyên và môitrường trong xã hội.

Vì vậy, để nâng cao hơn nữa công tác quản lý của ngành, cầntập trung vào bốn vấn đề sau:

Một là, cần tiếp tục làm rõ những cơ chế, cách làmtốt đã được khẳng định để phát huy; kết hợp phát hiện những bất cập, những gìkhông còn phù hợp để điều chỉnh, sửa đổi; đồng thời nghiên cứu áp dụng các cơchế, công cụ, cách làm mới để bắt nhịp cùng tiến trình đổi mới phát triển đấtnước và thời đại, đặc biệt là quá trình hội nhập quốc tế để cơ chế, cách làm củachúng ta phù hợp, liên thông được với bên ngoài, với các nước.

Hai là, nhữnglĩnh vực đã có cơ chế, chính sách, pháp luật tốt, hoàn thiện rồi thì tập trungchính cho việc tổ chức thực hiện, giám sát, kiểm tra, thanh tra để bảo đảm việcthi hành, thực hiện đi vào cuộc sống.

Những lĩnh vực mà cơ chế quản lý chưa rõ,chưa có hoặc chưa hoàn thiện thì tập trung chính cho việc hoạch định chính sách,xây dựng pháp luật, thiết lập và vận hành thông suốt cơ chế quản lý.

Ba là, cầnnâng cao vai trò, nâng tầm đóng góp của tài nguyên, các giá trị môi trường chophát triển kinh tế-xã hội; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về tàinguyên và môi trường tiếp tục là định hướng lớn của ngành.

Vấn đề cải cách thủtục hành chính, giảm bớt các thủ tục phiền hà sách nhiễu làm khó người dân vàcác doanh nghiệp cũng cần được quan tâm.

Chú ý cải thiện mối quan hệ trách nhiệmgiữa các Bộ, ngành, giữa Trung ương và địa phương theo hướng thiết lập một hệthống quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường, thống nhất trên cơ sở phânđịnh rõ trách nhiệm của các ngành, các cấp, phát huy vai trò của Bộ Tài nguyênvà Môi trường là cơ quan giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về tàinguyên và môi trường trên phạm vi cả nước.

Bốn là, với trách nhiệm lớn, phức tạpvà khó khăn, ngành tài nguyên và môi trường cần có đội ngũ cán bộ hoạch địnhchính sách, xây dựng pháp luật đủ tầm, hiểu biết rộng, có chuyên môn tốt, cókiến thức pháp luật, kinh tế, xã hội; đội ngũ cán bộ tổ chức thực hiện, giámsát, kiểm tra, thanh tra có kiến thức chuyên môn, nắm chắc pháp luật, tiêuchuẩn, quy chuẩn, có kinh nghiệm thực tiễn, có ý thức trách nhiệm và đào đứcnghề nghiệp...

Đối chiếu với các yêu cầu đã nêu trên, ngành tài nguyên và môitrường sẽ rà soát, có lộ trình và bước đi phù hợp nhằm phát huy thế mạnh, khắcphục bất cập, gỡ bỏ các rào cản, nâng cao hơn nữa công tác quản lý ngành, đápứng yêu cầu của quá trình đổi mới và phát triển, mong muốn và nguyện vọng củangười dân, doanh nghiệp trong thời gian tới.

- Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Văn Hào (TTXVN/Vietnam+)

Tin cùng chuyên mục