Cây cacao trồng xen trong vườn dừa đang cho thu hoạch của một hộ ở huyện Chợ Gạo, Tiền Giang. (Ảnh: Đình Huệ/TTXVN) Ngày 16/12, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức hội nghị về "Tình hình phát triển cacao tại Việt Nam: Cơ hội và thách thức."
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh chỉ đạo Cục trồng trọt phải tiến hành rà soát lại quy hoạch, phải khách quan đánh giá lại tình hình phát triển cây cacao và có các giải pháp cụ thể từ chính sách cho đến kỹ thuật, không chỉ đơn thuần là định hướng phát triển về diện tích nhằm khuyến khích nông dân đến với cây trồng có tiềm năng lớn này.
Trên cơ sở đó, Cục trồng trọt xây dựng đề án phát triển cho ngành cacao Việt Nam và trong quý 1/2015 phải trình lên Bộ.
Theo Thứ trưởng Lê Quốc Doanh, cacao không còn là cây trồng mới, Bộ đã có quy hoạch từ rất sớm với 50.000ha đến năm 2020, đồng thời cũng có rất nhiều các chương trình khuyến nông trong thời gian dài nhằm đưa cây cacao trở thành một trong những cây trồng chủ lực của ngành nông nghiệp.
Bên cạnh đó, cacao cũng là cây được sự quan tâm rất đặc biệt, từ khi chưa có vùng nguyên liệu lớn nhưng đã có sự tham gia đầu tư mạnh của nông dân, doanh nghiệp và đặc biệt là các tổ chức quốc tế.
Tuy nhiên, đến nay sản phẩm cacao sản xuất vẫn chưa được như mong đợi, mới chỉ đạt 16.000ha (kể cả diện tích trồng xen canh).
Đặc biệt, định hướng phát triển cho loại cây trồng này ở nhiều địa phương vẫn chưa rõ ràng, nông dân ngày càng không mặn mà với cây cacao.
Theo ông Phan Văn Đon, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Phước, đây là loại cây trồng cần sự đầu tư lớn cả về vốn và lao động.
Tuy nhiên, những chính sách hỗ trợ cho nông dân đến với loại cây trồng này gần như không có, trong khi lại phải mất công lao động quá nhiều nên nông dân không mặn mà. Sự đầu tư manh mún đã khiến cacao không phát triển thành công.
Bên cạnh đó, công tác giống cacao đối với nông dân gần như “mù tịt.” Loại giống nào phù hợp với đất nào chưa có một tổ chức nào công bố. Nếu giống tốt thì thì sản lượng có thể đạt 5-6 tấn/ha, nhưng thực tế nông dân sản xuất thậm chí chỉ đạt có khoảng 700-800 kg/ha.
Ông Phan Văn Đon cho rằng ban đầu cần có sự giảm thương mại hóa đối với cây giống và nguồn tín dụng tốt để khuyến khích nông dân tham gia trồng. Bên cạnh đó, cần có sự tham gia của doanh nghiệp để cùng xây dựng chuỗi giá trị, cũng như hỗ trợ nông dân trong sản xuất.
Ông Trần Văn Thức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Lắk, cho rằng cách tiếp cận cây cacao còn chưa tốt, vẫn chủ yếu tiếp cận bằng mô hình, mà khi thực hiện mô hình chỉ cần mô hình đó thành công. Do vậy, Bộ phải có chiến lược cụ thể, cách tiếp cận cụ thể đối với cây trồng này.
Bên cạnh đó, đây cũng không phải là cây xóa đói giảm nghèo, nếu xác định là cây để sản xuất hàng hóa cần có sự đầu tư xứng đáng. Trong khi cây càphê được quá nhiều ưu đãi, còn cây cacao vẫn chỉ ở mức độ hô hào, ông Thức nhấn mạnh.
Tại hội nghị, các đại biểu cũng cho rằng để cây cacao phát triển xứng với tiềm năng, cần phải giải quyết được các khâu về kỹ thuật sản xuất, thị trường; tổ chức nông dân sản xuất và hình thành gắn các tổ chức thu mua giữa nông dân với doanh nghiệp và đặc biệt là những thông tin về thị trường cacao để nông dân biết và hiểu rồi đến với cây cacao.
Theo Cục trồng trọt, nhu cầu trên thế giới về cacao là rất lớn, đây là cơ hội cho ngành cacao Việt Nam. Bên cạnh đó, nhu cầu nhập khẩu sản phẩm nội địa khá cao và có xu hướng tăng.
Hiện nay, trong nước mới sản xuất được khoảng 6.000 tấn hạt khô/năm do năng suất và diện tích còn khiêm tốn./.
