Ảnh minh họa. (Nguồn: TXVN) Tổng số doanh nghiệp Nhà nước được cổ phần hóa hiện đạt khoảng 92% song trong thực tế, chỉ có khoảng 10% lượng vốn Nhà nước được chuyển đổi sang tư nhân nắm giữ.
Do đó, giai đoạn tiếp theo, Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước theo hướng thực chất, hiệu quả hơn nhằm huy động nguồn vốn từ trong xã hội đồng thời nâng cao năng lực quản trị, thúc đẩy hiệu quả sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp.
"Bình mới, rượu cũ"
Về cơ sở pháp lý, theo Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp, Chính phủ, các bộ, ngành đã hoàn thiện cùng với đó các giải pháp về cổ phần hóa cũng được đưa ra.
Vậy, tại sao lại có tình trạng trên?
Tại buổi tọa đàm trực tuyến “Nâng hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước: Minh bạch thông tin, đổi mới quản trị” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, ngày 18/9, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính cũng thừa nhận, sau cổ phần hóa nhiều doanh nghiệp chưa làm tốt hoạt động quản trị, còn duy trì tình trạng “bình mới, rượu cũ.”
Nối tiếp vấn đề này, chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển cho rằng, “mập mờ thông tin” là căn bệnh cố hữu của các doanh nghiệp Nhà nước nói chung. Trong bối cảnh hội nhập cùng với việc tuân thủ các luật lệ quốc tế, hoạt động cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước không nhấn mạnh vào công khai minh bạch và quản trị hiệu quả là không đúng yêu cầu đặt ra.
“Các doanh nghiệp Nhà nước cần thay đổi tư duy và cung cách làm việc, có như vậy mới tạo ra các hoạt động kinh doanh lành mạnh, công ty phát triển hiệu quả và bền vững,” ông Lưu Bích Hồ nói.
Đồng tình với nhận định trên, ông Phùng Văn Hùng, Ủy viên thường trực Ủy ban kinh tế Quốc hội nhấn mạnh, “sau cổ phần hóa, các doanh nghiệp không muốn niêm yết trên thị trường chứng khoán, không muốn công khai tình hình sản xuất, kinh doanh và các hoạt động diễn ra trong một nhóm là điều không bình thường.”
Và, ông Hùng cho rằng, Chính phủ cần phải xem xét từng doanh nghiệp cụ thể để có những giải pháp kịp thời yêu cầu các công ty này tuân thủ theo đúng các chủ trương và quy định của Nhà nước.
"Vừa đá bóng, vừa thổi còi"
Tại buổi tọa đàm, các chuyên gia và nhà quản lý đã đưa ra những ý kiến trao đổi thẳng thắn, nhằm xác định rõ thực trạng của doanh nghiệp Nhà nước hiện nay. Bên cạnh đó, các diễn giả cũng đề xuất với Chính phủ, cơ quan chức năng, cả các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước các giải pháp, kiến nghị giúp nâng cao hiệu quả của đơn vị này. Các ý kiến đóng góp tại Tọa đàm nhằm hướng tới Hội nghị của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp Nhà nước, vào ngày 28/9 tới đây.
Ông Đặng Quyết Tiến cho rằng, sau cổ phần hóa, các doanh nghiệp không làm tốt sẽ phải thúc đẩy lên thị trường chứng khoán. Sự giám sát quyết liệt của nhà đầu tư sẽ khiến doanh nghiệp đó phải thay đổi về quản trị và đảm bảo tính công khai minh bạch theo đúng thông lệ thị trường.
Hơn thế, doanh nghiệp đăng ký giao dịch hoặc niêm yết sẽ được các Sở giao dịch chứng khoán hỗ trợ về quản trị đồng tính thanh khoản của cổ phiếu cũng được gia tăng, nhờ đó doanh nghiệp có cơ hội huy động vốn từ thị trường với mức chi phí thấp hơn so với vay thương mại.
Hiện còn 700 doanh nghiệp đã cổ phần hóa song chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán, ông Tiến cho hay, gần 200 doanh nghiệp trong số này đang có kế hoạch niêm yết và gần 300 doanh nghiệp đang tiến hành thành trở thành công ty đại chúng. Số còn lại, cơ quan chức năng sẽ tiến hành rà soát và công bố đại chúng, đối với các công ty đủ điều kiện niêm yết mà “chây ì” sẽ bị xử lý.
“Công khai minh bạch các thông tin về tài chính và hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước là nhiệm vụ hàng đầu,” ông Tiến nói.
Về cơ chế hoạt động của Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, ông Phùng Văn Hùng cho biết, việc ra đời của Ủy ban này nhằm khắc phục tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi” tại các các bộ, ngành.
Tuy nhiên, Ủy ban có thể quản lý nguồn vốn “to lớn” của Nhà nước được an toàn và hiệu quả, ông Hùng cho rằng cần phải đảm bảo cơ chế chủ động và tính chịu trách nhiệm của cơ quan này.
Bên cạnh đó, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước – SCIC phải có vai trò như một công cụ giúp Ủy ban kinh doanh và đầu tư vốn Nhà nước hiệu quả.
“Không nên để tình trạng Ủy ban là đại diện vốn Nhà nước, Tổng công ty trong Ủy ban cũng đại diện vốn Nhà nước, như vậy vô hình chung tạo ra một Nhà nước trong một Nhà nước. Do đó, vai trò của Ủy ban và SCIC phải được làm rõ ràng, minh bạch hơn,” ông Hùng kiến nghị./.
