Một đoạn sông Ba bị sạt lở tại đoạn qua xóm Bãi Điều, khu phố Đông Hòa. (Ảnh: Thế Lập/Vietnam+) Gần 500 hộ dân thuộc xã Sơn Hà và thị trấn Củng Sơn (huyện miền núi Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên) sống dọc sông Ba đang bị uy hiếp do sạt lở bờ sông.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Sơn Hòa, ông Phạm Đình Phụng cho biết: “Tình trạng sạt lở diễn ra hơn 10 năm nay. Hàng năm cứ vào mùa mưa, nhất là khi nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ thì nước dâng rất nhanh và “ăn” vào đất liền từ 2-3m; có nơi đến 5m, làm mất hàng chục hécta đất sản xuất của dân.”
Dẫn chúng tôi ra giữa dòng sông Ba mùa nước cạn, ông Lê Như Phong, trú ở xóm Vườn, thuộc khu phố Đông Hòa (thị trấn Củng Sơn) than thở: "Trước, bờ sông ở nơi chỗ chúng ta đứng đây, nhưng nay bờ sông đã ăn sâu vào đất của bà con chừng 100m. Nhiều gia đình phải di dời nhà cửa đến nơi khác để ở, rồi quay lại canh tác trồng mía, sắn nếu còn đất sản xuất."
Đứng dưới lòng sông Ba nhìn lên bờ chúng tôi thấy nhiều đoạn đã sạt lở nghiêm trọng, từ lòng sông lên mặt đất cao từ 8-15m.
Ông Huỳnh Văn Cường ở xóm Bãi Điều (khu phố Đông Hòa, thị trấn Củng Sơn) nói rằng từ đây xuống đến Thành Hội thuộc xã Sơn Hà dài khoảng 4km có nhiều đoạn bị sạt lở, nhưng ở khu vực thị trấn là nặng nhất vì gần với nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ.
Ông Đoàn Chánh Hiền, Trưởng khu phố Đông Hòa, cho biết: “Ở khu phố Đông Hòa có hai xóm bị ảnh hưởng nặng là xóm Vườn có 37 hộ và xóm Bãi Điều có 73 hộ. Vào mùa mưa lũ, chúng tôi phải trực thông báo cho dân biết mức xả lũ của nhà máy thủy điện như thế nào; nếu nhà máy thông báo xả lũ 6.000 mét khối/giây thì phải chạy trước nên một số hộ đã chủ động di dời nhà cửa đi nơi khác để đảm bảo tính mạng.”
Ông Huỳnh Văn Cường ở xóm Bãi Điều, khu phố Đông Hòa nói rằng qua các cuộc tiếp xúc cử tri ông và nhiều người tham dự đều kiến nghị nhà nước cần có giải pháp khắc phục sạt lở sông Ba. Ý kiến của bà con là về lâu dài nên xây kè mới chống được xói lở đất; nhưng trước mắt để bớt tốn kinh phí đầu tư cần xây dựng khu định cư mới cho bà con.
Năm 2012, được Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Yên cho phép huyện Sơn Hòa lập hai dự án khu định cư để di dời gần 500 hộ dân sống ven sông với dự toán khoảng 68 tỷ đồng. Tuy nhiên, do địa phương còn nghèo và tỉnh chưa cân đối được nguồn vốn nên đến nay hai dự án trên vẫn chưa thực hiện. Dự kiến sớm nhất đến năm 2015 mới thực hiện được một dự án nhằm di dời hơn 200 hộ dân thuộc thị trấn Củng Sơn.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Sơn Hòa Phạm Đình Phụng cho biết thêm: “Mặc dù dự án chưa triển khai thực hiện nhưng chúng tôi đã quy hoạch đất ở và khuyến khích bà con vào nơi ở mới. Bước đầu có 23 hộ ở xã Sơn Hà và 18 hộ ở thị trấn Củng Sơn đã chủ động di dời đến nơi ở mới.”
Nguyện vọng của người dân Sơn Hòa đang sống ven sông Ba là chính đáng nên thiết nghĩ lãnh đạo tỉnh Phú Yên cần kiến nghị Chính Phủ quan tâm ưu tiên nguồn vốn để xây dựng kè chống sạt lở, nhưng trước mắt cần sớm thực hiện hai dự án di dân để đảm bảo tính mạng cho người dân./.
