Ảnh chỉ mang tính minh họa. (Nguồn: Đức Duy/Vietnam+) Được đánh giá là nền kinh tế năng động và là một trong những địa chỉ hấp dẫn về đầu tư và kinh doanh, nhưng theo lãnh đạo Bộ Công Thương, khu vực doanh nghiệp tư nhân vẫn rất khó khăn và sức cạnh tranh còn thấp.
[Năng suất lao động: Công nghệ chưa đủ, phải có mô hình quản trị tốt]
Chủ yếu gia công, lắp ráp
Đưa ra ý kiến tại Hội thảo "Việt Nam trước ngã rẽ tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu thế hệ mới" do Bộ Công Thương phối hợp với Ngân hàng thế giới tổ chức sang (7/9), tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã nhắc tới năng lực cạnh tranh của khối doanh nghiệp này, theo đó rất ít doanh nghiệp có thể kết nối vào chuỗi sản xuất toàn cầu.
Ông Hải ước tính, hiện nay chỉ có khoảng 300 doanh nghiệp Việt Nam đủ năng lực để tham gia chuỗi cung ứng nhưng cũng chỉ mới cung ứng các phụ tùng thay thế chứ chưa tham gia sản xuất các sản phẩm chính.
Trong khi đó, số liệu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho thấy, trong số các doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động tại Việt Nam thì doanh nghiệp lớn chiếm chưa đầy 2%, trong khi doanh nghiệp vừa chiếm từ 2-5% còn lại là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.
Thực tiễn cho thấy, việc kết nối doanh nghiệp trong và ngoài nước còn mờ nhạt, hiệu ứng lan tỏa về công nghệ và năng suất lao động từ đối tác nước ngoài đến khu vực doanh nghiệp trong nước còn hạn chế. và điều đáng lo ngại nhất là doanh nghiệp tư nhân rất khó khăn, rất ít doanh nghiệp có thể kết nối vào chuỗi sản xuất toàn cầu.
Do vậy, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, các cơ quan chức năng của Việt Nam rất cần những ý kiến của chuyên gia để có thể phát hiện ra các nút thắt và đề xuất các biện pháp nhằm tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp FDI cũng như giúp cơ quan hoạch định chính sách có biện pháp để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu thế hệ mới.
Về phía Ngân hàng Thế giới (WB), báo cáo của cơ quan này cũng chỉ ra rằng, mặc dù được kết nối vào các chuỗi giá trị toàn cầu nhưng doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu chỉ thực hiện hoạt động sản xuất có công nghệ thấp nhất, bao gồm: phần cứng công nghệ thông tin và truyền thông, dệt may.
"Những sản phẩm đầu vào mà Việt Nam tạo ra và bán cho các quốc gia khác thường có giá trị gia tăng thấp," báo cáo của WB nêu rõ.
Bên cạnh đó, việc thiếu vắng các nhà cung cấp tiềm năng có đủ năng lực cạnh tranh, đáp ứng được các tiêu chuẩn về chất lượng và độ tin cậy của các công ty đa quốc gia là một trong những trở ngại đối với việc hình thành liên kết ở Việt Nam.
Đáng chú ý, dữ liệu điều tra của WB cho thấy, trong khi một nửa số doanh nghiệp FDI có chứng chỉ về chất lượng được quốc tế công nhận (như ISO 9001) thì chưa đến 10% doanh nghiệp trong nước có được chứng chỉ này.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải phát biểu ý kiến. (Ảnh: Đức Duy/Vieetnam+) Năng suất lao động không quá thấp
Cũng theo WB, năng suất ở Việt Nam không quá thấp so với các nước châu Á, thậm chí có thể so sánh với các nước Đông Nam Á và Ấn Độ. Cụ thể, doanh nghiệp ở tầm trung có thể tạo ra khoảng 10.500 USD giá trị gia tăng trên mỗi công nhân
Tuy vậy, theo cơ quan này, có một số dấu hiệu cho thấy các công ty vừa và lớn thường được nhìn nhận là có nhiều tiềm năng trở thành nhà cung cấp cho các công ty nước ngoài lại đang tụt hậu.
Đáng chú ý, theo ông Ousmane Dione, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB), hội nhập quốc tế cũng như đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã đem lại rất nhiều lợi ích cho Việt Nam về mặt tăng trưởng xuất khẩu, cơ hội việc làm và giảm nghèo nhưng hiệu quả chưa được nhiều trong việc phát triển những kết nối của nền kinh tế trong nước và sự tham gia của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu đến thời điểm này.
Cụ thể, theo chuyên gia này, Việt Nam trong quá trình tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu mới chỉ tham gia vào các hoạt động sản xuất cuối cùng, đem lại giá trị gia tăng thấp với kết nối yếu của nền kinh tế trong nước.
Hơn nữa, dù là quốc gia có luồng thu hút FDI tốt nhưng việc đem lại sức lan tỏa thì cần tích cực hơn, đặc biệt là việc tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.
Do vậy, ông Ousmane Dion khuyến nghị, việc đưa ra các báo cáo về năng lực cạnh tranh và liên kết của doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ là nền tảng nhằm chia sẻ kinh nghiệm của Ngân hàng thế giới trong việc giúp doanh nghiệp Việt Nam kết nối với chuỗi giá trị toàn cầu, tạo ra sự liên kết tốt hơn giữa doanh nghiệp trong và ngoài nước./.
