Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, Nguyễn Chí Dũng (Ảnh: MPI) Sau hơn 2 năm triển khai Luật Quy hoạch (từ ngày 1/1/2019), các bộ, ngành, địa phương dần chuyển đổi hoạt động quản lý Nhà nước phù hợp quy định của Luật theo hướng “Chính quyền là một tổng thể thống nhất,” thực hiện tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin liên ngành, liên cấp.
Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, Nguyễn Chí Dũng trao đổi với báo chí về công tác triển khai Luật Quy hoạch đã ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực trong hoạt động quản lý Nhà nước tại các bộ, ngành và địa phương trên cả nước.
Hình thành quy hoạch vùng, quy hoạch ngành quốc gia
- Sau hai năm triển khai thực hiện Luật Quy hoạch, hoạt động quản lý Nhà nước tại các bộ, ngành, địa phương đã từng bước xây dựng “Chính quyền là một tổng thể thống nhất.” Xin Bộ trưởng cho biết những chuyển biến tích cực đạt được trong thời gian qua?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Dưới sự chỉ đạo quyết liệt và sâu sát của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực triển khai Luật Quy hoạch và đạt được 5 kết quả chính.
Về hoàn thiện thể chế, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Quy hoạch, các luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền ban hành cơ bản đầy đủ và đồng bộ, tạo hành lang pháp lý cần thiết để triển khai công tác quy hoạch thời kỳ mới.
Bên cạnh đó, các bộ, ngành và địa phương tổ chức lập các quy hoạch theo Luật Quy hoạch đạt được những kết quả bước đầu và dự kiến sẽ có 19 quy hoạch ngành quốc gia, một quy hoạch vùng và 26 quy hoạch tỉnh hoàn thành công tác lập và trình thẩm định trong năm nay. Sang đến năm 2022, 19 quy hoạch ngành quốc gia, năm quy hoạch vùng, 37 quy hoạch tỉnh còn lại sẽ được hoàn thiện và trình thẩm định.
Điểm đáng ghi nhận sau hai năm thực hiện Luật, các bộ, ngành, địa phương đã từng bước chuyển đổi hoạt động quản lý Nhà nước theo hướng “Chính quyền là một tổng thể thống nhất.” Theo đó, các cấp có thẩm quyền đã thực hiện bãi bỏ các quy hoạch về hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ cụ thể và thay thế bằng các điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn. Điều này đã góp phần đơn giản hóa điều kiện kinh doanh cho doanh nghiệp, nhà đầu tư đồng thời tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh công bằng, thông thoáng tại Việt Nam.
Không chỉ về số lượng, chất lượng quy hoạch tại các bộ, ngành, địa phương đã được cải thiện rõ nét, như thông qua quy trình lập quy hoạch dựa trên cách tiếp cận tích hợp đa ngành và áp dụng các công nghệ tiên tiến, qua đó đã khắc phục được sự chồng chéo, xung đột giữa các quy hoạch riêng lẻ như trước đây.
Để đạt được những kết quả nêu trên, công tác giám sát, đánh giá thực hiện quy hoạch đã được chú trọng. Theo đó, hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch được xây dựng và khi đi vào hoạt động sẽ đảm bảo tính công khai, minh bạch thông tin-dữ liệu về quy hoạch cho mọi người dân trong xã hội, Điều này sẽ hỗ trợ hiệu quả cho công tác quản lý, xúc tiến và thu hút đầu tư.
Vẫn còn lúng túng trong thực thi luật
- Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả, song cũng phải nhìn nhận một thực tế là công tác quy hoạch nhiều nơi, nhiều chỗ vẫn còn nhiều "hạt sạn," gây bức xúc cho người dân. Vậy theo Bộ trưởng, đâu là những vấn đề còn tồn tại cũng như phương hướng giải quyết trong thời gian tới?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Theo tôi thì có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến việc triển khai Luật Quy hoạch gặp một số khó khăn trong thời gian qua. Trong số đó phải kể đến việc ra văn bản chính sách, cụ thể một số văn bản hướng dẫn chi tiết các luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch chậm được ban hành và nhiều quy định còn chưa thống nhất với quy định của pháp luật về quy hoạch. Điều này đã gây ra những khó khăn cho các bộ, ngành, địa phương trong việc tổ chức lập, thẩm định quy hoạch.
Mặt khác, nhiều địa phương đang gặp lúng túng trong việc triển khai các quy định mới của Luật Quy hoạch, đặc biệt là phương pháp lập quy hoạch theo cách tiếp cận tích hợp, đa ngành. Việc lập quy hoạch tỉnh theo phương pháp mới dự kiến sẽ tích hợp nội dung khoảng 50 loại quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực của trước đây. Vì vậy, công tác lập quy hoạch đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, lĩnh vực và áp dụng các công nghệ tiên tiến.
Trên thực tế, tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 tại các bộ, ngành địa phương vẫn còn chậm so với yêu cầu của thực tiễn.
Mặt khác, nguyên nhân chủ quan “cố hữu” còn tồn tại lâu nay, đó là sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong công tác quy hoạch vẫn còn hạn chế. Do đó, thông tin và cơ sở dữ liệu về quy hoạch chưa được xây dựng đồng bộ để phục vụ cho việc lập quy hoạch thời kỳ mới.
Ảnh minh họa. (Nguồn: Tư liệu/TTXVN phát) Trong tình hình hiện nay, diễn biến của đại dịch COVID-19 còn rất phức tạp và điều này gây ảnh hưởng lớn đến công tác khảo sát thực trạng, thu thập số liệu, tham vấn ý kiến về quy hoạch, gây khó khăn cho việc huy động các chuyên gia, đặc biệt đối với các tổ chức tư vấn quốc tế.
Sẽ quy trách nhiệm người đứng đầu
Để thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã và đang tổng hợp, rà soát, đánh giá tình hình triển khai thực hiện Luật Quy hoạch để kịp thời báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo kịp thời giải quyết các khó khăn, bất cập đồng thời tham mưu Chính phủ trong việc thực hiện các công tác cần thiết phục vụ Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành theo Nghị quyết số 19/2021/QH15.
Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác quy hoạch do Thủ tướng Chính phủ chủ trì ngày 19/8 đã đề cập đến nhiều nội dung có ý nghĩa rất quan trọng, mục tiêu tạo ra sự chuyển biến rõ nét trong việc triển khai Luật Quy hoạch và đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác lập quy hoạch trong thời gian tới.
Theo đó, trách nhiệm của người đứng đầu các ngành, các cấp trong việc xác định các nhiệm vụ, giải pháp sẽ được nâng cao đồng thời phân công trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng của công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch thời kỳ 2021-2030. Hội nghị cũng xem xét thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về quy hoạch để chỉ đạo, đôn đốc và phối hợp các bộ, cơ quan ngang Bộ và địa phương trong việc triển khai lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030.
Về thể chế, nhằm đảm bảo công tác triển khai đồng bộ và hiệu quả Luật Quy hoạch, một số quy định tại văn bản hướng dẫn chi tiết luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch có quy định không phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch đã được trình để xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc dừng thi hành.
Hội nghị thống nhất kiến nghị trình Chính phủ ban hành Nghị quyết để chỉ đạo việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách liên quan đến quy hoạch. Bên cạnh đó, đó xem xét sửa đổi một số Nghị định hướng dẫn về các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành để đảm bảo thống nhất với quy định của Luật Quy hoạch đồng thời thống nhất nguồn vốn lập các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành.
Trong bối cảnh cả nước bước vào năm đầu tiên thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của đất nước giai đoạn 2021-2030, các bộ, ngành, địa phương đang tập trung, khẩn trương tổ chức lập đồng thời các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030.
Đây là cơ hội lớn để xác định tầm nhìn, mục tiêu phát triển, sắp xếp, phân bổ không gian phát triển đất nước và từng địa phương một cách bài bản, khoa học. Từ đó, mở ra các cơ hội, không gian phát triển mới đồng thời phát huy có hiệu quả các nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, thực hiện chuyển đổi mô hình phát triển và cơ cấu lại nền kinh tế.
Sau khi được phê duyệt, hệ thống quy hoạch quốc gia được lập theo Luật Quy hoạch và các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành thời kỳ 2021-2030 sẽ thay thế cho 19.285 quy hoạch các loại phải lập cho thời kỳ trước khi Luật Quy hoạch được ban hành.
Luật Quy hoạch và 73 luật, pháp lệnh được sửa đổi, bổ sung có liên quan đến quy hoạch được Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV thông qua có hiệu lực từ tháng 01 năm 2019, đã tạo ra sự thay đổi toàn diện và sâu sắc về thế chế, tư duy, phương pháp và nội dung của công tác quy hoạch. Điều này đòi hỏi và từng bước dẫn đến các thay đổi về quản lý nhà nước và vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phù hợp với tình hình thực tiễn và các thông lệ quốc tế tốt.
Quy hoạch theo cách tiếp cận tích hợp đa ngành quy định tại Luật Quy hoạch nhằm đề cao tính thống nhất trong quản lý Nhà nước, đề cao liên kết ngành, liên kết vùng, khắc phục tình trạng quản lý chia cắt, cục bộ và cát cứ về mục tiêu phát triển, không gian phát triển và nguồn lực phát triển./.
Xin cảm dơn Bộ trưởng!
