Để phát huy tốt hơn nữa tiềm năng du lịch của quần đảo Cát Bà gắn liền với việc bảo vệ môi trường sinh thái, cảnh quan, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng đã quy hoạch năm trọng điểm du lịch tại đây.
Điểm quy hoạch thứ nhất là địa bàn thị trấn Cát Bà-Khu đô thị Cái Giá - là địa bàn du lịch quan trọng có không gian bao gồm thị trấn Cát Bà được định hướng phát triển trở thành đô thị vệ tinh của thành phố Hải Phòng, đầu mối giao thông du lịch, nơi kết nối Cát Bà với trung tâm thành phố Hải Phòng và các điểm du lịch phụ cận. Đây cũng là trung tâm cung cấp thông tin và các dịch vụ du lịch chủ yếu như lưu trú, dịch vụ mua sắm, dịch vụ ăn uống lớn nhất trên quần đảo này.
Địa bàn trung tâm Vườn Quốc gia-Việt Hải sẽ tập trung vào tổ chức hoạt động quản lý du lịch sinh thái trong vườn quốc gia.
Thứ ba là địa bàn Phù Long-Gia Luận là nơi tập trung diện tích lớn thảm rừng ngập mặn trên quần đảo Cát Bà, cũng được xem là thảm rừng ngập mặn có ý nghĩa quan trọng bậc nhất đối với hoạt động bảo tồn ở vùng duyên hải Đông Bắc. Chính vì vậy, việc phát triển mô hình du lịch sinh thái ở Phù Long được xem là ưu tiên ở địa bàn Phù Long-Gia Luận vì đây là mô hình phát triển du lịch có hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động bảo tồn với sự tham gia tích cực của cộng đồng.
Địa bàn Xuân Đám-Trân Châu-Hiền Hào là nơi giao thoa những giá trị cảnh quan sinh thái biển-đảo với cảnh quan sinh thái vùng nông thôn khá đặc trưng của đồng bằng Bắc Bộ, thích hợp với loại hình du lịch sinh thái, cộng đồng và nghỉ dưỡng lý tưởng.
Cuối cùng là địa bàn vịnh Lan Hạ, được xem là một trong những giá trị cốt lõi tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt của du lịch Cát Bà. Với mục tiêu khai thác có hiệu quả những giá trị đặc biệt của vịnh Lan Hạ, tạo ra những sản phẩm du lịch khác biệt, góp phần kéo dài ngày lưu trú, tăng mức chi tiêu trung bình của khách du lịch, việc quy hoạch vịnh Lan Hạ tập trung vào sản phẩm du lịch tiêu biểu như du lịch chèo thuyền Kayak, lặn biển, leo vách núi, nghỉ dưỡng...
Theo ông Đoàn Duy Linh, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng, chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 tiếp tục khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của “Tam giác tăng trưởng du lịch” là Hà Nội-Hải Phòng-Quảng Ninh đối với phát triển du lịch ở khu vực phía Bắc.
Cát Bà sẽ đóng vai trò “cửa đến” bằng đường biển từ Hà Nội - trung tâm du lịch và là nơi phân phối khách khu vực phía Bắc đến vùng di sản thiên nhiên ở các tỉnh, thành phố khu vực xung quanh.
Đối với chiến lược phát triển hai hành lang kinh tế là Vân Nam-Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng-Quảng Ninh và Nam Ninh-Lạng Sơn-Hà Nội-Hải Phòng-Quảng Ninh, trong đó trọng tâm là phát triển thương mại, dịch vụ du lịch, quần đảo Cát Bà cũng có vai trò tương tự.
Bên cạnh sự thuận lợi về vị trí địa lý, Cát Bà là quần đảo có nhiều sự khác biệt so với các danh lam thắng cảnh trong cả nước. Đây là nơi duy nhất ở Việt Nam hội tụ ba danh hiệu quốc gia và quốc tế gồm Vườn Quốc gia Cát Bà, Khu bảo tồn biển và Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Với sự đa dạng về sinh học đã giúp Cát Bà có tài nguyên du lịch sinh thái nổi trội. Đây là nơi cư trú của 3.800 loài động, thực vật với 81 loài được xếp vào nguy cấp, quý hiếm trong Sách đỏ Việt Nam năm 2007, Sách đỏ Thế giới và Danh mục các loài sinh vật cần được bảo vệ. Loài voọc Cát Bà là loại linh trưởng chỉ còn tồn tại duy nhất ở Việt Nam.
Với những thế mạnh đặc biệt như vậy, song về tổng thể phát triển du lịch ở Cát Bà còn thiếu những sản phẩm du lịch đặc thù tương xứng với vị thế và giá trị mang tính toàn cầu, sức hấp dẫn và cạnh tranh du lịch còn hạn chế. Hoạt động du lịch còn tản mát ở các khu khác nhau. Việc phát triển du lịch phải đối mặt với thách thức về bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái. Chính vì vậy, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng đã ban hành “Quy hoạch Tổng thể phát triển du lịch bền vững quần đảo Cát Bà đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050."
Mục tiêu tổng thể của quy hoạch là đưa ra các định hướng phát triển quần đảo Cát Bà trở thành điểm đến du lịch “xanh” đẳng cấp quốc tế, xứng đáng với vị thế và tiềm năng, có đóng góp tích cực hơn cho sự phát triển kinh tế xã hội của Hải Phòng và Việt Nam, phát triển gắn liền với bảo tồn.
Việc xây dựng năm địa bàn trọng điểm du lịch tại Cát Bà khẳng định lại một lần nữa Hải Phòng sẽ tập trung phát triển du lịch tại quần đảo này theo hướng du lịch sinh thái, phát triển gắn với bảo tồn bền vững.
Trong một cuộc họp gần đây, Bí thư Thành ủy Hải Phòng Dương Anh Điền yêu cầu các cấp, ngành tập trung thực hiện Quy hoạch tổng thể du lịch Cát Bà hướng đến tạo dựng thương hiệu Cát Bà là điểm đến hấp dẫn, khác biệt, có tính cạnh tranh cao, với những sản phẩm du lịch đẳng cấp quốc tế./.