Sáng 15/11, Quốc hội làm việc tại Hội trường thảo luận về dự án Luật phòng, chống rửa tiền.
Qua thảo luận, đa số ý kiến của các đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết ban hành Luật phòng, chống rửa tiền.
Tội rửa tiền đã được quy định trong Bộ Luật hình sự, tuy nhiên các quy định về phòng và xử lý bằng biện pháp hành chính mới được quy định trong các văn bản dưới luật.
Luật phòng, chống rửa tiền cùng với Bộ Luật hình sự, Luật phòng, chống tham nhũng sẽ tạo thành hệ thống pháp luật có hiệu lực để phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tham nhũng có hiệu quả, đồng thời thể hiện sự cam kết cao của Nhà nước Việt Nam với các tổ chức quốc tế.
Đồng tình với việc cần thiết có Luật phòng, chống rửa tiền nhưng đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Binh) bày tỏ sự băn khoăn cho rằng việc ban hành Luật này chủ yếu là để đáp ứng yêu cầu theo khuyến nghị của Tổ chức phòng chống rửa tiền quốc tế mà chưa thực sự xuất phát từ yêu cầu thực tế của Việt Nam. Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, cân nhắc để bảo đảm nội dung an ninh quốc gia trong dự án Luật.
Về vấn đề này, Ủy ban Kinh tế có quan điểm trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế của nước ta thì hoạt động rửa tiền ở Việt Nam là có khả năng xảy ra. Tuy nhiên đề nghị cần làm rõ hơn quan điểm xây dựng luật, nhất là quan điểm về bảo đảm an ninh và lợi ích quốc gia, không gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Việc nội luật hóa các cam kết quốc tế về phòng, chống rửa tiền là cần thiết, tuy nhiên phải phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Phạm vi điều chỉnh của dự án Luật là nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, cho ý kiến tại phiên thảo luận. Một số ý kiến bày tỏ quan điểm tán thành với phạm vi điều chỉnh của Luật là: "Luật này quy định về các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi rửa tiền, tài trợ khủng bố; trách nhiệm của tổ chức, cơ quan, cá nhân trong phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố; hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố" vì cho rằng tài trợ khủng bố thường gắn với rửa tiền, việc chống rửa tiền và tài trợ khủng bố là hai lĩnh vực có nhiều điểm tương đồng.
Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh), không nhất thiết phải quy định một chương riêng về phòng, chống tài trợ khủng bố liên quan đến phòng, chống rửa tiền trong Luật này, nhưng cần có một vài điều khoản cụ thể qui định về phòng, chống tài trợ khủng bố trong Luật.
Đa số ý kiến của các đại biểu Quốc hội đề nghị Luật này chỉ quy định về phòng, chống rửa tiền và tên gọi của Luật là “Luật phòng, chống rửa tiền.” Tài trợ cho khủng bố tuy có liên quan đến rửa tiền nhưng gắn kết trực tiếp và mật thiết với hoạt động khủng bố. Dự án Luật phòng, chống khủng bố đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2012. Tiền, tài sản tài trợ cho khủng bố có thể có nguồn gốc hợp pháp hoặc bất hợp pháp, đều phải bị ngăn cấm. Nếu chỉ quy định phòng, chống tài trợ cho khủng bố từ tội hoạt động rửa tiền như Dự án Luật là chưa đầy đủ.
Tán thành với lập luận này, đại biểu Phạm Trường Dân (Quảng Nam) đề xuất nên có 1 điều khoản nêu rõ hành vi tài trợ cho khủng bố sẽ do Luật phòng, chống khủng bố điều chỉnh. Đại biểu Bùi Văn Phương cũng tán thành với quan điểm không đưa nội dung tài trợ khủng bố vào dự luật để tránh sự trùng lặp nội dung với Luật phòng, chống khủng bố.
Xung quanh vấn đề này, đa số ý kiến của Ủy ban Kinh tế là cơ quan tiến hành thẩm tra dự án Luật cũng đồng quan điểm không đưa nội dung tài trợ cho khủng bố vào dự án Luật. Tuy nhiên do Luật phòng, chống khủng bố được ban hành sau, để thể hiện sự cam kết của Nhà nước ta với quốc tế, trong Luật phòng, chống rửa tiền cần có một điều quy định nguyên tắc về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài trợ khủng bố, việc xử lý cụ thể do Luật phòng, chống khủng bố quy định.
Bàn về cơ quan phòng, chống rửa tiền, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau xung quanh nội dung này. Dự án Luật quy định: Cơ quan phòng, chống rửa tiền là đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan phòng, chống rửa tiền do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định (Điều 43).
Bên cạnh một số ý kiến tán thành với dự thảo Luật, đại biểu Đỗ Văn Đương (Thành phố Hồ Chí Minh) không tán thành cơ quan phòng, chống rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Đại biểu lập luận, rửa tiền là một loại tội phạm nên chủ trì phải là cơ quan điều tra phòng chống tội phạm. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị giao Bộ Công an quản lý và ngân hàng chỉ là đơn vị phối hợp thực hiện.
Đại biểu cũng đề xuất dự án Luật phải làm rõ các loại hành vi rửa tiền (chứ không chỉ là những biện pháp nhận dạng), đồng thời quy rõ trách nhiệm của bộ, ngành, cơ quan trong phòng, chống rửa tiền.
Tán thành với quan điểm này, đại biểu Bùi Văn Phương lập luận, theo khái niệm rửa tiền trong dự Luật thì việc rửa tiền không chỉ liên quan tới ngân hàng mà còn liên quan tới lĩnh vực khác. Các cơ quan khác, trên góc độ của mình chỉ phát hiện những dấu hiệu vi phạm, còn việc kết luận có hay không hành vi rửa tiền phải điều tra, nên giao cho Bộ Công an là hợp lý.
Đại biểu Nguyễn Minh Kha (Cần Thơ) đề nghị ngân hàng là đơn vị chủ trì sẽ phối hợp cùng Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính.... cùng thực hiện. Không cùng quan điểm này, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) không tán thành giao cho ngân hàng hay Bộ Công an mà cho rằng cơ quan phòng chống rửa tiền phải là một cơ quan đặc biệt gồm các chuyên gia của các ngành (ngân ngàng, công an, tài chính...) trực thuộc Chính phủ.
Ủy ban Kinh tế tán thành việc đặt Cơ quan phòng chống rửa tiền tại Ngân hàng Nhà nước như Tờ trình của Chính phủ, tuy nhiên lưu ý đây chỉ là cơ quan đầu mối. Việc phòng, chống rửa tiền trong các ngành, lĩnh vực phải do các cơ quan chuyên ngành trực tiếp thực hiện.
Chiều nay, các đại biểu thảo luận tại tổ về dự án Luật giám định tư pháp./.
Qua thảo luận, đa số ý kiến của các đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết ban hành Luật phòng, chống rửa tiền.
Tội rửa tiền đã được quy định trong Bộ Luật hình sự, tuy nhiên các quy định về phòng và xử lý bằng biện pháp hành chính mới được quy định trong các văn bản dưới luật.
Luật phòng, chống rửa tiền cùng với Bộ Luật hình sự, Luật phòng, chống tham nhũng sẽ tạo thành hệ thống pháp luật có hiệu lực để phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tham nhũng có hiệu quả, đồng thời thể hiện sự cam kết cao của Nhà nước Việt Nam với các tổ chức quốc tế.
Đồng tình với việc cần thiết có Luật phòng, chống rửa tiền nhưng đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Binh) bày tỏ sự băn khoăn cho rằng việc ban hành Luật này chủ yếu là để đáp ứng yêu cầu theo khuyến nghị của Tổ chức phòng chống rửa tiền quốc tế mà chưa thực sự xuất phát từ yêu cầu thực tế của Việt Nam. Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, cân nhắc để bảo đảm nội dung an ninh quốc gia trong dự án Luật.
Về vấn đề này, Ủy ban Kinh tế có quan điểm trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế của nước ta thì hoạt động rửa tiền ở Việt Nam là có khả năng xảy ra. Tuy nhiên đề nghị cần làm rõ hơn quan điểm xây dựng luật, nhất là quan điểm về bảo đảm an ninh và lợi ích quốc gia, không gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Việc nội luật hóa các cam kết quốc tế về phòng, chống rửa tiền là cần thiết, tuy nhiên phải phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Phạm vi điều chỉnh của dự án Luật là nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, cho ý kiến tại phiên thảo luận. Một số ý kiến bày tỏ quan điểm tán thành với phạm vi điều chỉnh của Luật là: "Luật này quy định về các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi rửa tiền, tài trợ khủng bố; trách nhiệm của tổ chức, cơ quan, cá nhân trong phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố; hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố" vì cho rằng tài trợ khủng bố thường gắn với rửa tiền, việc chống rửa tiền và tài trợ khủng bố là hai lĩnh vực có nhiều điểm tương đồng.
Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh), không nhất thiết phải quy định một chương riêng về phòng, chống tài trợ khủng bố liên quan đến phòng, chống rửa tiền trong Luật này, nhưng cần có một vài điều khoản cụ thể qui định về phòng, chống tài trợ khủng bố trong Luật.
Đa số ý kiến của các đại biểu Quốc hội đề nghị Luật này chỉ quy định về phòng, chống rửa tiền và tên gọi của Luật là “Luật phòng, chống rửa tiền.” Tài trợ cho khủng bố tuy có liên quan đến rửa tiền nhưng gắn kết trực tiếp và mật thiết với hoạt động khủng bố. Dự án Luật phòng, chống khủng bố đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2012. Tiền, tài sản tài trợ cho khủng bố có thể có nguồn gốc hợp pháp hoặc bất hợp pháp, đều phải bị ngăn cấm. Nếu chỉ quy định phòng, chống tài trợ cho khủng bố từ tội hoạt động rửa tiền như Dự án Luật là chưa đầy đủ.
Tán thành với lập luận này, đại biểu Phạm Trường Dân (Quảng Nam) đề xuất nên có 1 điều khoản nêu rõ hành vi tài trợ cho khủng bố sẽ do Luật phòng, chống khủng bố điều chỉnh. Đại biểu Bùi Văn Phương cũng tán thành với quan điểm không đưa nội dung tài trợ khủng bố vào dự luật để tránh sự trùng lặp nội dung với Luật phòng, chống khủng bố.
Xung quanh vấn đề này, đa số ý kiến của Ủy ban Kinh tế là cơ quan tiến hành thẩm tra dự án Luật cũng đồng quan điểm không đưa nội dung tài trợ cho khủng bố vào dự án Luật. Tuy nhiên do Luật phòng, chống khủng bố được ban hành sau, để thể hiện sự cam kết của Nhà nước ta với quốc tế, trong Luật phòng, chống rửa tiền cần có một điều quy định nguyên tắc về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài trợ khủng bố, việc xử lý cụ thể do Luật phòng, chống khủng bố quy định.
Bàn về cơ quan phòng, chống rửa tiền, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau xung quanh nội dung này. Dự án Luật quy định: Cơ quan phòng, chống rửa tiền là đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan phòng, chống rửa tiền do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định (Điều 43).
Bên cạnh một số ý kiến tán thành với dự thảo Luật, đại biểu Đỗ Văn Đương (Thành phố Hồ Chí Minh) không tán thành cơ quan phòng, chống rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Đại biểu lập luận, rửa tiền là một loại tội phạm nên chủ trì phải là cơ quan điều tra phòng chống tội phạm. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị giao Bộ Công an quản lý và ngân hàng chỉ là đơn vị phối hợp thực hiện.
Đại biểu cũng đề xuất dự án Luật phải làm rõ các loại hành vi rửa tiền (chứ không chỉ là những biện pháp nhận dạng), đồng thời quy rõ trách nhiệm của bộ, ngành, cơ quan trong phòng, chống rửa tiền.
Tán thành với quan điểm này, đại biểu Bùi Văn Phương lập luận, theo khái niệm rửa tiền trong dự Luật thì việc rửa tiền không chỉ liên quan tới ngân hàng mà còn liên quan tới lĩnh vực khác. Các cơ quan khác, trên góc độ của mình chỉ phát hiện những dấu hiệu vi phạm, còn việc kết luận có hay không hành vi rửa tiền phải điều tra, nên giao cho Bộ Công an là hợp lý.
Đại biểu Nguyễn Minh Kha (Cần Thơ) đề nghị ngân hàng là đơn vị chủ trì sẽ phối hợp cùng Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính.... cùng thực hiện. Không cùng quan điểm này, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) không tán thành giao cho ngân hàng hay Bộ Công an mà cho rằng cơ quan phòng chống rửa tiền phải là một cơ quan đặc biệt gồm các chuyên gia của các ngành (ngân ngàng, công an, tài chính...) trực thuộc Chính phủ.
Ủy ban Kinh tế tán thành việc đặt Cơ quan phòng chống rửa tiền tại Ngân hàng Nhà nước như Tờ trình của Chính phủ, tuy nhiên lưu ý đây chỉ là cơ quan đầu mối. Việc phòng, chống rửa tiền trong các ngành, lĩnh vực phải do các cơ quan chuyên ngành trực tiếp thực hiện.
Chiều nay, các đại biểu thảo luận tại tổ về dự án Luật giám định tư pháp./.
Quỳnh Hoa (TTXVN/Vietnam+)