Tàu cá đã được trang bị giám sát hành trình hoạt động trên vùng biển tỉnh Bạc Liêu. (Ảnh: Tuấn Kiệt/TTXVN) Tỉnh Quảng Trị có điều kiện thuận lợi để phát triển nghề đánh bắt thủy sản khi có 75 km đường bờ biển với nguồn lợi thủy sản dồi dào, giá trị cao.
Tỉnh đã và đang thực hiện các giải pháp khai thác thủy sản bền vững như Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 như thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo vệ, phát triển và khai thác nguồn lợi thủy sản bền vững, phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế; nâng cao hiệu quả khai thác hải sản xa bờ gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo quốc gia; kiên quyết khắc phục tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định; đẩy mạnh đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và dịch vụ nghề cá.
Hiện đại hóa tàu cá
Ngư dân Quảng Trị ngày càng quan tâm đến việc hiện đại hóa đội tàu cá để khai thác thủy sản xa bờ mang lại hiệu quả cao và an toàn hơn. Nếu như trước đây ngư dân chỉ có khả năng đánh bắt ven bờ, sản lượng thủy sản khai thác thấp và chủ yếu mang tính tự cung tự cấp; thì những năm gần đây bình quân sản lượng khai thác thủy sản đạt từ 25.000-27.000 tấn/năm. Trong số đó ngư dân đã khai thác được nhiều loại thủy sản có giá trị kinh tế cao như cá ngừ, bè vàng, cá thu.
Đây vừa là nguồn nguyên liệu cung cấp cho các nhà máy chế biến thủy sản, vừa là mặt hàng xuất khẩu mang lại giá trị cao, khai thác thủy sản cũng đang tạo việc làm trực tiếp cho khoảng 16.000 lao động ở 16 xã, thị trấn ven biển của tỉnh.
Có được kết quả trên là nhờ nỗ lực của ngư dân và những chính sách của nhà nước hỗ trợ vốn vay để nâng cấp và hiện đại hóa tàu cá; trong đó, tiêu biểu là Nghị định 67/NĐ-CP của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản, ban hành từ năm 2014. Thực hiện chính sách này, đến nay tỉnh Quảng Trị đã có 25 tàu cá công suất lớn trên 400 CV gồm 17 tàu vỏ thép, 1 tàu vỏ composite và 7 tàu cá vỏ gỗ được đóng mới; 93 tàu cá được cải hoán nâng cấp, với tổng giá trị gần 437 tỷ đồng.
Ngoài ra, tỉnh đã bố trí hàng trăm tỷ đồng hỗ trợ ngư dân nhiên liệu, bảo hiểm tàu cá, bảo hiểm thuyền viên theo Quyết định số 48/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ cho các tàu cá tham gia khai thác trên các vùng biển xa.
Ngư dân Bùi Văn Lập, huyện Triệu Phong, chia sẻ trước đây ngư dân đi biển chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và chỉ đánh bắt ở ven bờ, do thuyền nhỏ không đảm bảo an toàn nên không thể đi xa được. Khoảng chục năm trở lại đây, nhà nước có các chính sách hỗ trợ ngư dân vay vốn đóng mới tàu cá công lớn và trang bị thiết bị hiện đại như giám sát hành trình, ra đa hàng hải, máy dò cá. Qua đó, giúp ngư dân vươn khơi bám biển dài ngày, khai thác được nhiều loại thủy sản có giá trị kinh tế cao.
Để khai thác nguồn lợi thủy sản bền vững thì việc hiện hóa đội tàu cá không thôi là chưa đủ, mà phải gắn với khắc phục tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
[Khắc phục thẻ vàng IUU: Kiểm soát tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài]
Thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã kiên quyết thực hiện đồng bộ các giải pháp để thực hiện IUU. Tỉnh đã thành lập Văn phòng IUU tại hai cảng cá Nam Cửa Việt và Cửa Tùng. Lực lượng chức năng tại các văn phòng này gồm, biên phòng, đại diện Chi cục Thủy sản Quảng Trị, đại diện cảng cá luôn túc trực để giám sát vị trí tàu cá đã lắp đặt và bật thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ; thu nhận nhật ký khai thác hải sản của ngư dân; giám sát việc bốc dỡ thủy sản qua cảng, xác nhận nguyên liệu, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác.
Lực lượng chức năng còn thường xuyên tuyên truyền để ngư dân hiểu và thực hiện tốt về IUU. Nhờ đó, tỉnh không có tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài; đã có 178 tàu cá thuộc diện phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, lắp đặt thiết bị này.
Theo Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng, tỉnh xử lý nghiêm tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định, đánh bắt sai vùng sai tuyến; đồng thời sớm hoàn thành lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá, để quản lý chặt chẽ hoạt động của tàu cá trên biển.
Đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ nghề cá
Tỉnh Quảng Trị cũng đang đẩy mạnh đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ nghề cá. Trong giai đoạn 2020-2023, tỉnh đầu tư 300 tỷ đồng để nâng cấp, sửa chữa và mở rộng 2 cảng cá loại II hiện có gồm Nam Cửa Việt và Cửa Tùng; đồng thời xây dựng hu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá Bắc Cửa Việt, nhằm đáp ứng nhu cầu neo đậu của các đội tàu công suất lớn và thực hiện IUU.
Cảng cá Nam Cửa Việt được nâng cấp và mở rộng với số vốn đầu tư 130 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành năm 2023. Sau khi hoàn thành, năng lực của cảng cá này sẽ được nâng lên đáng kể như quy mô tăng từ 1,3ha lên 6,4ha; sức chứa cùng lúc tăng từ 5-6 tàu công suất 250 CV lên 350 tàu cá công suất trên 400CV. Các hạng mục khác của cảng cá Nam Cửa Việt cũng được xây dựng và nâng cấp như bến cảng, bờ kè, kho bãi.
Thu mua cá nục cho ngư dân tại cảng cá Nam Cửa Việt, huyện Triệu Phong (Quảng Trị). (Ảnh: Nguyên Lý/TTXVN) Trong khi đó, việc nâng cấp, sửa chữa các hạng mục như bến cảng, kho bãi của cảng cá Cửa Tùng với số vốn đầu tư 50 tỷ đồng đã cơ bản hoàn thành. Dự án khu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá Bắc Cửa Việt đang được triển khai thi công tại bờ Bắc sông Thạch Hãn, đoạn qua huyện Gio Linh với quy mô 20ha vốn đầu tư 120 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành khu neo đậu này đảm bảo an toàn cho 300 tàu thuyền có công suất từ 90-1.000CV tránh trú bão, đồng thời thực hiện các dịch vụ hậu cần phục vụ nghề đi biển.
Ngoài ra khu neo đậu tránh trú bão đảo Cồn Cỏ cũng sẽ được đầu tư nâng cấp, mở rộng nhằm giải quyết tình trạng quá tải và nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão. Dự kiến, sau khi được nâng cấp và mở rộng, khu neo đậu này có quy mô tăng từ 3ha lên 11,6ha; sức chứa cùng lúc tăng từ 200 tàu lên 1.000 tàu các loại; trong đó tiếp nhận được cả tàu có công suất lên đến 1.000CV.
Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Quảng Trị, việc đầu tư nâng cấp, sửa chữa và mở rộng cảng cá, khu neo đậu tránh trú là một trong những giải pháp quan trọng góp phần thúc đẩy khai thác nguồn lợi thủy sản hiệu quả, an toàn và thực hiện tốt hơn IUU./.
