Quy trình phun chất khử mùi hôi tại nhà máy xử lý rác thải. (Ảnh: Huỳnh Thế Anh/TTXVN) Ngày 14/8, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức hội thảo quốc tế “Quản lý chất thải rắn đô thị đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn," với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế đầu ngành trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn và kinh tế tuần hoàn đến từ Đại học Griffith (Australia) và chuyên gia chính sách đến từ Hàn Quốc, Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường Việt Nam.
Hội thảo chia sẻ nhiều thông tin, kinh nghiệm hay trên thế giới về quản lý chất thải rắn đô thị; trao đổi thông tin giữa các nhà nghiên cứu về quản lý chất thải rắn và kinh tế tuần hoàn của các nước với Việt Nam về xây dựng mô hình quản lý chất thải rắn đô thị hiệu quả, cũng như đánh giá nhìn nhận đầy đủ về cơ hội trong việc khai thác, phát huy tối đa hiệu quả khi áp dụng kinh tế tuần hoàn vào trong việc xử lý, thu gom, tái chế chất thải rắn đô thị hiện nay.
Thứ trưởng bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân cho biết việc phát triển kinh tế tuần hoàn, trong đó chú trọng tái sử dụng các phế liệu và rác thải, được đánh giá là giải pháp có thể giúp các nước phát triển bền vững và thân thiện với môi trường.
Hiện việc áp dụng các mô hình kinh tế tuần hoàn trong quản lý chất thải rắn, đặc biệt là chất thải rắn đô thị tại một số quốc gia trên thế giới đã mang lại hiệu quả đáng ghi nhận.
Ở Việt Nam, thời gian qua sự gia tăng dân số cùng với phát triển kinh tế-xã hội đã làm gia tăng nhu cầu tiêu dùng hàng hóa, nguyên vật liệu, năng lượng, đồng thời làm gia tăng lượng phát sinh chất thải rắn, với thành phần ngày càng phức tạp đã và đang gây khó khăn cho công tác quản lý chất thải rắn.
Chất thải rắn sinh hoạt đô thị năm 2015 đã tăng gấp 1,6 lần so với năm 2010; dự đoán năm 2020 sẽ tăng gấp 2,37 lần và năm 2025 là 3,2 lần của năm 2010. Bình quân chất thải rắn/đầu người tăng từ 0,95kg/người/ngày năm 2009 lên l,6kg/người/ngày năm 2025.
Hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý và tiêu hủy chất thải rắn là vấn đề lớn đối với các cơ quan quản lý từ Trung ương đến địa phương.
Việc ban hành các chính sách, thể chế trong công tác quản lý chất thải rắn đã từng bước đạt được những hiệu quả nhất định.
Tuy vậy, để công tác quản lý chất thải rắn đô thị đạt hiệu quả cao, cần có sự học hỏi kinh nghiệm quốc tế, bắt nhịp với các phương thức, công cụ quản lý tiên tiến, hiệu quả trên thế giới, cũng như tìm hiểu, ứng dụng các công nghệ hàng đầu trong việc xử lý chất thải rắn đô thị.
Để làm được điều này, phải có sự quan tâm đúng mức, có cách tiếp cận mới, xem rác thải là nguồn tài nguyên, quản lý chất thải rắn phải đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn.
[TP.HCM: Đẩy mạnh thực hiện xử lý rác thải bằng công nghệ đốt phát điện]
Theo tiến sỹ Sunil Herat (Đại học Griffith-Australia), nền kinh tế tuần hoàn là cách tốt nhất để phá vỡ mối liên hệ lâu nay giữa tăng trưởng kinh tế và các ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường.
Tổ chức môi trường Liên hợp quốc đã phát thông điệp quan trọng là nếu không hành động con người sẽ phải bỏ ra khoản chi phí gấp 5-10 lần trong 10 năm tới so với số tiền dành để xử lý rác thải ngay bây giờ.
Trong mối quan hệ 3R, con người phải nghĩ tới giảm lượng chất thải, tái sử dụng trước khi tái chế để sử dụng chất thải như một nguồn tài nguyên.
Hiện cần thêm một “R” nữa là repair (sửa chữa). Quá trình sửa chữa rất tốn kém nếu không có các chức năng đúng, bởi vậy các nhà sản xuất cần nghiên cứu để có các sản phẩm dễ sửa chữa nhằm tái sử dụng hiệu quả, giảm thiểu chất thải phát sinh.
Các quốc gia cần có chính sách thúc đẩy nền kinh tế tư nhân để họ tham gia vào nền kinh tế tuần hoàn. Trong bối cảnh này, sẽ xuất hiện thêm nền kinh tế dịch vụ chức năng, nghĩa là các công ty không sở hữu máy móc mà sử dụng các dịch vụ do các công ty dịch vụ cung cấp, các nhà sản xuất sẽ cho ra đời sản phẩm tốt hơn, giữ lại để xử lý các sản phẩm này khi hết hạn sử dụng.
Chia sẻ kinh nghiệm từ Hàn Quốc, tiến sỹ Kim In Hwan, chuyên gia chính sách, cho biết rác thải chôn lấp ở Hàn Quốc giảm nhanh từ 96% xuống còn 13% vào năm 2013, đồng thời tỷ lệ tái chế tăng mạnh.
Chiến lược giảm thiểu chất thải gồm hệ thống thu phí dựa trên khối lượng, hạn chế sử dụng các sản phẩm dùng một lần, vật liệu đóng gói, không cung cấp miễn phí các đồ dùng một lần trong khách sạn, nhà hàng, cửa hàng mua sắm; giới hạn không gian trống sau khi đóng gói và số lớp đóng gói trong hộp; các gia đình phải mua các túi chỉ để đựng rác theo phân loại, tập kết ở nơi thu gom nên hạn chế được lượng rác thải.
Chất thải thực phẩm đã bị cấm chôn lấp trực tiếp từ năm 2005, mở rộng các cơ sở công cộng để tái chế chất thải thực phẩm thành thức ăn cho gia súc./.
