Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, trong diễn biến mới nhất liên quan cuộc tranh chấp lãnh hải trên Biển Đông với Trung Quốc, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario tuyên bố rằng việc tìm kiếm sự phân xử của Liên hợp quốc (LHQ) đối với cuộc tranh chấp này là “giải pháp cuối cùng” mà Manila buộc phải thực hiện sau những vụ xâm phạm của Trung Quốc.
Tuy nhiên, ông Albert del Rosario khẳng định cánh cửa cho các cuộc đàm phán song phương vẫn được để ngỏ.
Phát biểu tại một cuộc họp báo ở Manila, Ngoại trưởng del Rosario ngày 10/5 tuyên bố Philippines đã quyết tâm tìm kiếm sự phân xử thông thông qua LHQ trong cuộc tranh chấp chủ quyền lãnh hải ở Biển Đông.
Ông Del Rosario nêu rõ: “Như chúng tôi đã lo ngại, đoàn tàu đã rời nhà ga. Hoặc là Trung Quốc sẽ đi trên đoàn tàu đó, hoặc là họ sẽ không có mặt trên tàu. Tuy nhiên, như tôi đã nói về một sự phân xử bắt buộc, phán quyết sẽ được đưa ra cho dù Trung Quốc có mặt ở đó hay không”.
Tuy nhiên, ngay cả khi Philippines tiếp tục thúc đẩy sự phân xử của LHQ, Ngoại trưởng Del Rosario vẫn để ngỏ cánh cửa cho một giải pháp thay thế. Ông del Rosario nhấn mạnh: “Tôi nghĩ là chúng tôi sẽ sẵn sàng xem xét các cuộc thảo luận song phương”.
Ngoại trưởng del Rosario tiết lộ rằng một trong những “lý do trực tiếp” khiến Manila đưa vụ việc ra tòa án LHQ là Trung Quốc vẫn tiếp tục gây ra những vụ xâm phạm lãnh hải ở các vùng biển tranh chấp.
Ông del Rosario nói: “Dựa trên báo cáo tình báo mới nhất của chúng tôi, hiện có 5 tàu Trung Quốc - gồm 4 tàu hải giám và 1 tàu tuần tra ngư nghiệp” ở vùng biển quanh bãi cạn Panatag, tên quốc tế là Scarborough, còn Trung Quốc gọi là đảo Hoàng Nham.
Ngoại trưởng Del Rosario nêu rõ rằng các cuộc tham vấn song phương về cuộc xung đột chủ quyền ở bãi cạn Scarborough đã diễn ra trong 18 năm. Ngoài ra, kể từ khi căng thẳng xung quanh tranh chấp chủ quyền bãi cạn Scarbourog bắt đầu bùng phát cách đây hơn 1 năm, “chúng tôi trên thực tế đã có 45 cuộc tham vấn song phương với phía Trung Quốc, nhưng đều không có hiệu quả. Và vì thế, đối với chúng tôi, việc một tòa án phân xử theo Công ước LHQ về Luật biển (UNCLOS) là phương sách cuối cùng dưới dạng một giải pháp hòa bình cho cuộc tranh chấp này”.
Ông del Rosario cũng nhấn mạnh rằng tòa án LHQ đã được thành lập ngày 22/4, với một thẩm phán người Sri Lanka được bổ nhiệm làm Chủ tịch Ban hội thẩm và các thẩm phán của Pháp, Đức, Hà Lan và Ba Lan làm thành viên Ban hội thẩm.
Theo Ngoại trưởng del Rosario, các thẩm phán này “đang tự tổ chức và thiết lập những quy định về việc làm thế nào để tiến hành các bước tiếp theo. Họ sẽ xem xét xem liệu tòa án có quyền xét xử vụ tranh chấp này hay không. Họ sẽ sẵn sàng phân xử vụ kiện của chúng tôi”. Cũng theo đánh giá của Ngoại trưởng del Rosario, tiến trình pháp lý này có thể kéo dài từ 2-4 năm.
Ba quốc gia gồm Philippines, Việt Nam và Nhật Bản đều có những tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc. Ông Del Rosario nhấn mạnh: “Tôi cho rằng cả hai nước Nhật Bản và Việt Nam rất lo ngại về vấn đề an ninh hàng hải. Vì thế, tôi nghĩ chúng ta có thể hợp tác về mặt đối thoại xem làm thế nào có thể đạt được an ninh hàng hải, làm thế nào để đảm bảo được tự do hàng hải và thương mại không bị cản trở. Đây là những vấn đề thảo luận mà chúng ta có cơ sở hợp lý”.
Khi được hỏi về việc Chính phủ Philippines đánh giá như thế nào về ban lãnh đạo mới của Trung Quốc và cách mà các phái viên của họ đối phó với Manila, Ngoại trưởng del Rosario nói: “Quan điểm của chúng tôi là chúng tôi đang tìm kiếm việc bình thường hóa các quan hệ của chúng tôi với Trung Quốc… và trong tiến trình này, chúng tôi đang cố gắng đạt được một giải pháp hòa bình cho những tranh chấp lãnh hải.”
Trung Quốc đã chính thức phản đối sự phân xử của LHQ vào ngày 19/2 vừa qua. Một nhà ngoại giao Trung Quốc đã nói với phóng viên của báo "Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng" rằng Manila đã phạm phải một sai lầm bằng cách yêu cầu LHQ phân xử vụ tranh chấp dai dẳng này, bởi vì “chúng tôi không sợ UNCLOS. Manila đã đánh giá thấp sự hiểu biết của chúng tôi về sự liều lĩnh của họ”./.
