Ngày 18/7, Ban Kinh tế Trung ương và Cơ quan phát triển Pháp (AFD) tại Việt Nam tổ chức Hội thảo “Quy hoạch và phát triển đô thị bền vững vùng Đồng bằng Sông Cửu Long.”
Hội thảo nhằm góp phần triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về “Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và Nghị quyết 148-NQ/CP ngày 11/11/2022 của Chính phủ triển khai thực hiện Nghị quyết 06.
[ĐBSCL: Liên kết sản xuất lúa gạo theo chuỗi giá trị, hướng đi bền vững]
Tại hội thảo, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội, môi trường sinh thái, quốc phòng, an ninh (chiếm 12% diện tích, 19% dân số của cả nước). Đây là trung tâm sản xuất nông nghiệp lớn nhất của Việt Nam, đóng góp 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản và 70% các loại trái cây của cả nước. Đặc biệt là 95% lượng gạo xuất khẩu và 60% sản lượng cá xuất khẩu.
Tuy nhiên, vùng đang chịu tác động lớn về thiên tai và biến đổi khí hậu với mức cảnh báo là 1 trong 3 vùng đồng bằng bị ngập lụt, mất đất lớn nhất trên thế giới. Cụ thể một số nghiên cứu đã dự báo đến cuối thế kỷ 21, mực nước biển dâng từ 0,5-1m, kéo theo khoảng 39% diện tích, 35% dân số Đồng bằng sông Cửu Long chịu ảnh hưởng. Theo đó, toàn bộ 13 tỉnh, thành phố tại đồng bằng sông Cửu Long đều có nguy cơ ngập, trong đó một số đô thị lớn, trung bình có nguy cơ ngập cao.
Trên cơ sở phân tích về tiềm năng và thách thức, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 2/4/2022 về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Tiếp đến, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 287/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch Vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa của vùng đạt khoảng 42 đến 48%. Hiện nay, vùng Đồng bằng sông Cửu Long có 174 đô thị, gồm 1 đô thị trực thuộc Trung ương, 2 đô thị loại 1 thuộc tỉnh, 12 đô thị loại 2, 09 đô thị loại 3 và 23 đô thị loại 4 và 127 đô thị loại 5. Tỷ lệ đô thị hóa toàn vùng đạt 31%, tăng 4,6% so với năm 2015. Các định hướng lớn được đặt ra, bao gồm phát triển hệ thống đô thị Đồng bằng sông Cửu Long theo hướng phân bố hợp lý tại các vùng đô thị, dọc theo các hành lang phát triển chính của vùng; mô hình đô thị sinh thái, nén, thích ứng biến đổi khí hậu.
“Để triển khai các định hướng nêu trên của Nghị quyết 06 và các nghị quyết, chiến lược liên quan, một trong những yêu cầu quan trọng là phải tích hợp được các yêu cầu về khả năng chống chịu và thích ứng với biến đổi khí hậu vào trong các quy hoạch phát triển đô thị. Đây cũng là nội dung chính của hội thảo này,” Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết.
Ông Đồng Văn Thanh, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hậu Giang cho biết Nghị quyết số 06-NQ/TW là nghị quyết chuyên đề đầu tiên của Đảng với hệ thống các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, tầm nhìn, các nhiệm vụ và giải pháp lớn để thúc đẩy đô thị hóa, phát triển đô thị Việt Nam.
Trên cơ sở đó, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Hậu Giang đã ban hành Chương trình số 104-CTr/TU ngày 16/5/2022 về thực hiện Nghị quyết số 06/NQ-TW và Ủy ban Nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 52/KH-UBND ngày 16/3/2023 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 148/NQ-CP và Chương trình số 104-CTr/TU.
Theo ông Thanh, nhằm mục tiêu là nâng cao chất lượng đô thị, đẩy nhanh tốc độ hoàn thành đô thị hoá, trước đó dự án "Phát triển đô thị xanh thích ứng với biến đổi khí hậu thành phố Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang" được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành dự án đã được Hội đồng Nhân dân tỉnh Hậu Giang thông qua chủ trương đầu tư với ổng mức đầu tư dự kiến khoảng 1.211 tỷ đồng (tương đương 44,5 triệu euro). Vốn sử dụng từ nguồn vay AFD và vốn đối ứng của tỉnh và thời gian thực hiện năm 2023 – 2026. Mục tiêu là xây đô thị xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, theo hướng hiện đại, tiếp cận các tiêu chuẩn và đảm bảo xứng tầm phát triển là một trong các đô thị hạt nhân của tỉnh.
Chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất một số giải pháp, đại diện Cơ quan phát triển Pháp tại Việt Nam cho rằng công tác xây dựng quy hoạch cần nắm rõ các hiện tượng thiên nhiên và hiểm họa thiên tai (liên quan triều cường, gió, dòng chảy của sông) và vai trò của đầm lầy. Trên cơ sở đó có kế hoạch xây dựng công trình điều tiết, công trình phòng hộ và đê điều.
Theo vị đại diện này, các đơn vị lập kế hoạch cần dành thời gian để làm rõ sự phức tạp và thống nhất về các hiểm họa. Đặc biệt, các hiểm họa tham chiếu từ các sự kiện lịch sử (trung hạn và dài hạn ...). Mặt khác, công tác quy hoạch phải ưu tiên hành động cho các khu vực nguy cơ cao đối với tính mạng con người hoặc nhiều thách thức khác.
“Bắt tay đầu tiên là nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đất, bằng cách làm rõ các khu vực rủi ro với tầm nhìn toàn diện về lãnh thổ, từ đó cập nhật kế hoạch phòng ngừa rủi ro ngập lụt. Lưu ý về việc tuân thủ các quy hoạch đô thị địa phương, thực hiện các biện pháp giảm thiểu mức độ dễ bị tổn thương, lồng ghép các dự án phát triển trong tầm nhìn đồng thời nhất quán về các chính sách công khác nhau. Cụ thể là khởi động từ đánh giá khả năng chống chịu đến các phương pháp tiếp cận đa rủi ro và đa nguy cơ, trên cơ sở xác định các yếu tố có quan hệ phụ thuộc lẫn nhau,” chuyên gia của Cơ quan phát triển Pháp chia sẻ./.