Người Neanderthal, những họ hàng đã tuyệt chủng của loài người hiện đại được biết đến là những người có lối sống nguyên thủy và khá cục mịch.
Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu phong tục mai táng của người Neanderthal cũng như xương trong các ngôi mộ được khai quật, các nhà nghiên cứu từ trường đại học York (Anh) đã phát hiện ra rằng người Neanderthal gắn bó rất khăng khít, quan tâm lẫn nhau và có kết cấu xã hội phức tạp.
Họ cũng là những bậc cha mẹ tốt.
''Trẻ em là một bộ phận rất quan trọng trong xã hội người Neanderthal,'' Penny Spikins, giảng viên cấp cao bộ môn Khảo cổ học ở đại học York cho biết.
Những phát hiện của đại học York đối lập với quan niệm trước đây một phần vì các nhà khảo cổ học đã bỏ qua việc nghiên cứu xương trẻ em tìm thấy trong các ngôi mộ của người Neanderthal.
Họ chỉ mải mê nghiên cứu những bộ xương của người trưởng thành và cất những bộ xương trẻ em và trẻ sơ sinh vào hộp, để ở tầng hầm của các bảo tàng và không bao giờ để mắt đến. Nhưng những bộ xương này lại nói lên được rất nhiều điều.
Do giao phối khác loài nên người Neanderthal có bộ gen khá giống chúng ta.
Những nghiên cứu về tổ tiên người châu Á và châu Âu cho thấy 1-2% bộ gen có nguồn gốc từ người Neanderthal.
Xã hội của người Neanderthal cũng có những đặc điểm như xã hội loài người hiện đại thời nguyên thủy. Họ sống thành những nhóm gia đình nhỏ, tách biệt và ít có giao tiếp với những nhóm khác.
Cũng giống loài người hiện đại, họ sống bằng cách săn bắt và hái lượm trong điều kiện môi trường lạnh giá.
''Có một sự khác biệt rõ ràng giữa những đứa trẻ trải qua thời thơ ấu không thuận lợi và những đứa trẻ trải qua thời thơ ấu trong một môi trường không thuận lợi,'' các nhà nghiên cứu viết.
Người Neanderthal rất quan tâm đến trẻ em và dạy chúng những gì chúng cần biết. Họ cũng chăm sóc cho người ốm và người bị thương, và khi có người qua đời – thường là trẻ em và trẻ sơ sinh- tang lễ được tổ chức chu đáo và trang trọng.
Hầu hết các bộ xương khai quật được cho thấy tỷ lệ tử vong khá cao ở trẻ vị thành niên, hầu hết là do tai nạn khi đi săn, nhưng các bằng chứng thu được của các nhà khoa học ở York lại không ủng hộ kết luận trên.
Các bộ xương được tìm thấy trong các hang động, là nơi người Neanderthal sinh sống, có nghĩa là họ đã qua đời tại nhà. Nhiều người ốm hoặc bị thương đã được những người khác trong gia đình chăm sóc trong nhiều năm trước khi ra đi.
Những bộ xương trẻ sơ sinh là trọng tâm chú ý, vì hơn 1/3 các ngôi mộ của người Neanderthal có xương trẻ em dưới 4 tuổi và được mai tang rất cẩn thận.
Một số được chôn với các vật dụng như đá đánh lửa-một công cụ rất cơ bản. Một số lại được chôn với xương động vật xếp trật tự xung quanh. Thậm chí nơi chôn cất cũng được chọn lựa kỹ, thường là những kẽ nứt tự nhiên trong hang đá.
Những ngôi mộ này là bằng chứng quan trọng về tổ chức gia đình chặt chẽ của người Neanderthal.
Một ngôi mộ tập thể tìm thấy ở Tây Ban Nha có xương của 6 người lớn (3 nam, 3 nữ), 2 trẻ vị thành niên và 1 trẻ sơ sinh, có thể bị thiệt mạng do lở đá.
Phân tích DNA cho thấy họ có quan hệ huyết thống với nhau. Ba người đàn ông là anh em với nhau, còn hai trong số những đứa trẻ là con của hai người phụ nữ.
Các nhà nghiên cứu đại học York tin rằng xã hội người Neanderthal ''có tính hợp tác và gắn kết chặt chẽ.''
Họ sống tách biệt thành các nhóm và chăm sóc lẫn nhau.
Những động vật linh trưởng bậc cao như khỉ không đuôi có những trò chơi cho con non, và rất có thể người Neanderthal cũng có những trò chơi cho trẻ em. Bọn trẻ hẳn đã cảm thấy rất an toàn khi được gia đình che chở.
''Người Neanderthal đã sống qua hàng nghìn năm, nhiều hơn cả thời gian giống loài chúng ta đã tồn tại mà chỉ dựa vào việc hợp tác cùng nhau. Họ chăm lo cho nhau và những đặc điểm này không thể có được nếu họ được nuôi dạy bởi những bậc cha mẹ vô trách nhiệm,'' Spikins chia sẻ.
Nghiên cứu này là lời khẳng định cho công trình nghiên cứu của Joao Zilhao, một nhà khảo cổ học ở Đại học Barcelona, một trong những người bảo vệ quan điểm về khả năng làm cha mẹ tốt của người Neanderthal tích cực nhất./.
