AFP/AP/BBC đưa tin trong bối cảnh đồng bảng Anh sụt giảm xuống mức thấp nhất trong vòng hai năm qua và những lo ngại về một Brexit không thỏa thuận ngày càng gia tăng, tân Thủ tướng Anh Boris Johnson vẫn tiếp tục nỗ lực thúc đẩy nước Anh tiến gần hơn đến một sự chia ly không thỏa thuận với Liên minh châu Âu (EU).
Ngày 29/7, ông đã lên tiếng hối thúc các lãnh đạo EU giảm bớt những phản đối để tái đàm phán Brexit.
“Thỏa thuận cũ đã chết”
Theo AP, ông Johnson đã nhấn mạnh sẽ không tiến hành các cuộc thảo luận Brexit với các lãnh đạo EU trừ khi khối này dỡ bỏ sự phản đối đối với việc bắt đầu đàm phán lại một thỏa thuận chia ly mà ông cho là “đã chết.”
Ông nỗ lực gây áp lực yêu cầu EU nhượng bộ bằng cách thúc đẩy những sự chuẩn bị cho việc Anh rời khỏi EU trong ba tháng tới mà không có thỏa thuận chia ly nào.
Trong chuyến thăm một căn cứ hải quân ở Scotland, ông nói: “Thỏa thuận chia ly cũ đã chết, cần phải loại bỏ nó. Tuy nhiên, vẫn có cơ hội để tiến hành một thỏa thuận mới.”
[Vấn đề Brexit: Tân Thủ tướng Anh Boris Johnson nêu trở ngại lớn nhất]
Ông bày tỏ “tự tin” về việc đạt được một thỏa thuận mới, ngay cả khi Anh buộc phải rời EU trong vòng chưa đầy 100 ngày nữa, còn EU thì vẫn khăng khăng sẽ không đàm phán lại hoặc dỡ bỏ “chốt chặn” ở biên giới.
Ông nói với báo giới nhân chuyến thăm Scotland đầu tiên trên cương vị thủ tướng: “Thỏa thuận chia ly cũ đã chết. Tôi tự tin rằng chúng ra sẽ đạt được một thỏa thuận mới, nhưng chúng ta cũng nên chuẩn bị cho một sự ra đi không thỏa thuận."
Đài BBC dẫn lời ông Johnson nói thêm rằng “một thỏa thuận mới có thể được ký kết nếu có ‘thiện chí và lương tri’ ở cả hai bên, từ đó mang đến một thỏa thuận thương mại tự do mới cho phép chúng ta lấy lại quyền kiểm soát thuế quan và các quy định và làm những điều khác biệt ở đây nếu chúng ta muốn."
Trong khi đó, giới phân tích cũng cảnh báo cả Anh và EU đều chưa sẵn sàng với một Brexit không thỏa thuận, và mọi sự chuẩn bị đều không thể loại bỏ được những tổn hại về kinh tế nếu như Anh rút khỏi khối thương mại gồm 28 quốc gia mà không có một thỏa thuận với các điều khoản nào.
Những nhận định này được đưa ra trong bối cảnh đồng bảng Anh ngày 29/7 đã tụt xuống mức thấp nhất trong vòng 28 tháng qua so với đồng USD.
Áp lực “chưa từng có” với nước Anh
Theo AFP, nhân chuyến thăm Scotland, một trong những điểm dừng chân nằm trong kế hoạch khôi phục sự ủng hộ của Scotland, Xứ Wales, Ireland, ông Johnson đã gặp gỡ Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon, lãnh đạo của đảng Dân tộc Scotland thân EU và có chủ trương ly khai khỏi Liên hiệp Anh, người đã chỉ trích ông Johnson vì đã âm thầm thúc đẩy một Brexit không thỏa thuận mà theo bà là “thảm họa.”
Bà khẳng định rằng nếu Brussels thay đổi yêu cầu của mình thì đó sẽ là “một bi kịch chắc chắn sẽ thất bại.”
BBC dẫn lời bà Sturgeon: “Người dân Scotladn đã không bỏ phiếu cho chính phủ Tory này, họ đã không bỏ phiếu cho thủ tướng mới này, không bỏ phiếu cho Brexit và chắc chắn không bỏ phiếu cho một Brexit không thỏa thuận mà Boris Johnson đang lên kế hoạch.”
Về phần mình, lãnh đạo đảng Bảo thủ Scotland Ruth Davidson, người đã đón tiếp ông Johnson sau đó, cũng có lập trường chống Brexit không thỏa thuận, và mới đây từng lên tiếng cảnh báo “chính phủ không nên theo đuổi Brexit không thỏa thuận, và nếu điều đó xảy ra, tôi sẽ không ủng hộ nó.”
Theo BBC, ông Johnson sử dụng chuyến đi tới Scotland để công bố tài trợ mới cho các kế hoạch đầu tư “thỏa thuận tăng trưởng” ở Scotland, Wales và Bắc Ireland.
Các ngân quỹ được công bố vào ngày 29/7 sẽ dành cho các dự án thúc đẩy nền kinh tế ở Scotland, cũng như đến các vùng của Bắc Ireland và xứ Wales.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Scotland Derek Mackay tuyên bố 300 triệu bảng “không phải là tài trợ mới” và đã được đàm phán trước khi ông Johnson trở thành thủ tướng.
Công đảng ở xứ Wales cũng công kích các kế hoạch tài trợ, gọi chúng là “rất mỏng” và không đủ bù đắp cho “sự thiếu đầu tư kinh niên,” trong khi Bộ trưởng Bắc Ireland Julian Smith nói ông mong muốn “tận dụng tối đa” các nguồn tài trợ, còn Bộ trưởng Wales Alun Cairns cho biết ông và ông Johnson cam kết xây dựng dựa trên “những thành công” của các thỏa thuận tăng trưởng đã diễn ra trên khắp Xứ Wales.
Tại Anh, Liên hiệp Công nghiệp Anh (CBI), tổ chức vận động thương mại hàng đầu của Anh, cho biết các công ty hiện nay cần có một “nền tảng khẩn cấp” trong bối cảnh khả năng Anh rời EU mà không có thỏa thuận đang ngày càng gia tăng.
Trong một báo cáo, CBI đã cảnh báo rằng cả Anh và EU đều chưa sẵn sàng với một Brexit không thỏa thuận, đồng thời hối thúc giới doanh nghiệp thúc đẩy các kế hoạch khẩn cấp.
Tại London, Bộ trưởng Thương mại Quốc tế mới của Anh là Liz Truss đã gặp gỡ Đại sứ Mỹ Woody Johnson để thảo luận về “đường lối nhanh chóng” nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại khi Anh rời khỏi EU.
Viện Nghiên cứu Chính phủ cảnh báo rằng một Brexit không thỏa thuận sẽ “thống trị chính phủ trong nhiều năm,” khiến các ưu tiên trong nước khác mà ông Johnson đặt ra như y tế, giáo dục và giao thông không được quan tâm nhiều. Hệ quả này cũng sẽ khiến Liên hiệp Anh, bao gồm cả Anh, Scotland, Xứ Wales và Bắc Ireland, "phải hứng chịu sức ép chưa từng có.”
Hiện rất nhiều nghị sỹ Quốc hội Anh phản đối việc rời EU mà không có thỏa thuận, và họ có thể sẽ tìm cách lật đổ chính phủ trong một nỗ lực ngăn chặn điều này xảy ra, có thể là bằng việc kích hoạt một cuộc tổng tuyển cử sớm.
Đừng “đánh giá thấp” Johnson
Tuy nhiên, trường đoàn đàm phán Brexit của thủ tướng đã lên tiếng nhấn mạnh rằng các đối tác EU không nên “đánh giá thấp” Boris Johnson.
Theo bài viết trên trang bbc.com, David Frost, người được cho là cố vấn về EU của ông Johnson, đã nói với các đồng nghiệp rằng “nhiều người có xu hướng đánh giá thấp ông Johnson, song đó là một sai lầm. Các bạn không nên nghi ngờ về lời cam kết của chính phủ về thời hạn 31/10 này."
Tuyên bố của ông Frost được đưa ra trong bối cảnh nội các của Boris đang đẩy nhanh công tác chuẩn bị cho một Brexit không thỏa thuận.
Hiện đã có hai ủy ban mới được thành lập: Ủy ban Chiến lược rời EU, hay còn gọi là XS, có nhiệm vụ đưa ra các quyết định quan trọng về Brexit, và Ủy ban Hoạt động hằng ngày, với nhiệm vụ thảo ra các chi tiết cốt lõi của kế hoạch Brexit không thỏa thuận.
XS sẽ được triệu tập hai lần một tuần với sự tham gia của 6 thành viên kỳ cựu trong nội các, trong đó có Thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Sajid Javid, Bộ trưởng Ngoại giao Dominic Raab và Bộ trưởng Môi trường Michael Gove.
Ông Gove, người phụ trách những chuẩn bị cho một Brexit không thỏa thuận tiềm năng, nói với báo giới: “Sẽ không có bất cứ sự trì hoãn nào, chúng tôi đã quyết tâm sẽ rời khỏi EU vào ngày 31/10, và nhiệm vụ của tôi là bảo đảm đất nước đã sẵn sàng.”
Về phần mình, Bộ trưởng Raab nói với BBC rằng “hàng loạt sự chuẩn bị đã được thực hiện cho Brexit không thỏa thuận, song chính phủ hiện nay đang ‘tăng áp’ những nỗ lực này và tìm cách 'xoa dịu các lĩnh vực có thể cảm thấy dễ bị tổn thương'”./.