Với người dân thủ đô từ xa xưa, món ốc luộc là một đặc sản quen thuộc, gắn liền với cuộc sống của người nông dân ngoại thành Hà Nội.
Bên các ao làng hay đồng ruộng mùa nước cạn, người dân bắt được mớ ốc đồng và mang bán tại các chợ quê. Chính vì thế ốc luộc là sản vật tinh khiết trong lành, dân dã của đồng quê.
Loại ốc dùng để luộc được chọn là ốc vặn có hình vân nổi rõ. Con ốc nhỏ nhưng tròn trịa để đảm bảo là loại ốc nhiều thịt và béo.
Khi mua ốc về, ốc sẽ được ngâm với nước gạo một ngày để ốc nhả hết các tạp chất bẩn. Sau khi ốc đã sạch, người chế biến mới đem luộc.
[Cá linh mùa nước nổi - "món quà" cho người dân miền Tây]
Ốc được luộc kèm với lá chanh và sả để thấm đượm vị thơm và mang theo hương đồng gió nội. Khi nước sôi và vỏ ở ốc rời ra khỏi miệng ốc là báo hiệu ốc đã chín, người chế biến sẽ đổ ốc ra đĩa, hương thơm của sả, vị cay của ớt quyện hòa với hơi nóng bốc lên nghi ngút là chúng ta có thể thưởng thức ốc luộc ngay khi vừa vớt ra khỏi nồi.
Gia vị để có món ốc luộc ngon gồm: gừng, ớt, sả, chanh, tỏi và một bát nước mắm pha.
Ốc sau khi được ngâm và rửa sạch được đem luộc với sả và lá chanh. Đến khi vỏ ở miệng ốc rời ra là ốc chín.
Thành phẩm món ốc luộc được trang trí cùng lá chanh tươi.
Ốc luộc thường được ăn nóng và thú vị nhất là thưởng thức vào những ngày se lạnh hoặc mát trời.
Khi ăn ốc luộc phải dùng kim sắt hoặc que nhọn để nhảy ốc ra khỏi vỏ và chấm kèm nước chấm. Nước chấm ở đây cũng được pha chế một cách cầu kỳ gồm có nước mắm, ít đường, ớt, sả, lá chanh băm nhỏ quyện hòa với nhau.
Khi thưởng thức món ốc luộc cảm giác thăng hoa nhất là được hít hà vị cay, hơi nóng bỏng tay của ốc mà khi cầm ốc nhảy phải suýt xoa nâng lên bỏ xuống rồi mới gảy được ốc ra khỏi mình. Nhiều người khi ăn ốc luộc sẽ uống kèm một bát nước ốc nóng hổi để ấm lòng khi giá rét.
Ốc luộc Hà Thành đã gắn bó thân thiết với tuổi học trò sau mỗi giờ tan trường, các em học sinh hay ngồi quây quần bên gánh ốc trước cổng trường râm ran trò chuyện và ăn ốc.
Hình ảnh món ốc luộc đã đi vào trang sách của nhiều nhà thơ, nhà văn nổi tiếng Việt Nam như Thạch Lam, Băng Sơn… như một thú ẩm thực dân dã và tao nhã không thể nào quên. Hiện nay tại Hà Nội có nhiều con phố có món ốc luộc nổi tiếng như Đinh Liệt, Trần Phú, Tống Duy Tân, Thụy Khuê./.
Bài: Bích Vân
Ảnh: Thanh Giang
