Giống như người Việt làm ăn sinh sống tại Liên bang Nga nói chung, số phận của hầu hết người Việt ở thành phố Kazan thanh bình gắn liền với chợ.
Bởi thế, trong bối cảnh kinh tế Nga gặp nhiều khó khăn, người Việt bán hàng ở chợ bị ảnh hưởng nặng nề. Đồng ruble còn trượt giá mạnh, khiến bà con phải cầm cự qua ngày, hy vọng tình hình sẽ sớm cải thiện.
Thế nhưng số phận dường như còn hẩm hiu hơn với những người Việt ở Kazan khi chỉ trong 2 năm, nơi đây đã xảy ra 3 vụ cháy chợ gây tổn hại to lớn cho cộng đồng.
Vụ cháy mới nhất xảy ra ngày 11/3 tại chợ Admiral, bà hỏa thiêu trụi hàng hóa tại 427 gian hàng của khoảng hơn 200 người Việt.
Trước đó chỉ 5 tháng, ngày 13/10/2014, hàng trăm tiểu thương Việt do cháy chợ "Bà Côi" ở số 100 phố Zurnalistov cũng "khóc dở mếu dở". Xa hơn nữa, ngày 13/5, gian 1 khu chợ Tura bốc lửa, cũng khiến bà con người Việt chịu nhiều thiệt hại.
Nhóm phóng viên chúng tôi tới Kazan đúng 1 tháng sau khi xảy ra cháy tại chợ Admiral. Những gì còn lại của khu chợ sầm uất, trước đó được xem là bán chạy này, là một bãi đất hoang tàn trơ khung sắt, tường gạch cháy đen nham nhở, gạch vụng và mảnh kính vỡ vương vãi khắp nơi. Chỉ trong vài chục phút, ngọn lửa lanh nhanh làm tường nhà đổ sập, nhiều tiểu thương do mải cứu hàng hóa đã thương vong.
Chị Nguyễn Thị Bích Ngọc, đang kinh doanh tại chợ Novaya Tura kể lại chợ Admiral cháy vào khoảng 1 giờ (trưa). Lửa lan nhanh đã khiến chị chỉ kịp đưa một ít hàng hóa ra ngoài, còn lại phần lớn hàng hóa, giấy tờ và hộ chiếu bị thiêu rụi.
Chị Dương Thị Nguyệt cho biết gia đình chị đã 2 lần thiệt hại do cháy chợ, trước chợ Admiral là chợ Tura và hiện tại gia đình nhà chị rất khó khăn, tiền nhà tháng vừa rồi chị vẫn phải chịu.
Với tâm trạng lo lắng, chị Hải Yến và chị Thanh, cũng kinh doanh tại chợ Admiral, đã quyết định ở chung một căn hộ để giảm chi phí. Các chị hiện vẫn ở nhà và chưa biết phải làm gì. Chị Hải Yến cho biết: "Một tuần nằm như bị ám ảnh trong người vậy. Cứ 'cháy hết rồi, cháy hết rồi ý'. Sợ lắm. Mà khi đó đi ra mặt ai cũng ám khói đen hết. Container nhà chị cháy sát móng luôn. Bây giờ tình hình khó khăn, kinh tế khủng hoảng nên chẳng biết làm gì. Không phải ở đây mà nói chung các nơi, các thành phố khác, ở đâu cũng kém lắm."
Chị Thanh, người có chồng bị cơ quan nhập cư sở tại tạm giữ vì giấy tờ không đầy đủ, thì nói: "Bây giờ cháy hết rồi. Kinh tế cũng khó khăn nên chị em bảo nhau sống ghép cho bớt tiền nhà đi, vì tiền nhà ở bên này khác cao. Nhiều người đã đi nơi xa để tìm chỗ bán hàng mới vì chợ búa ở đây cũng rất cho khăn."
Theo ông Dương Tuân Tư, đại diện cho người Việt tại chợ Admiral: "Bà con sau vụ cháy rất hoảng loạn. Nhiều hộ gia đình đang ở trong tình trạng rất khó khăn. Họ đang chờ sự ổn định của chợ và mong chủ mở chợ trở lại để giả chỗ làm ăn cho bà con. Về lượng hàng bà con cứu ra, gian 1 và gian 5 hầu như cháy hết 100%. Còn gian 2 và 3 cứu được 1/2. Cái may mắn nhất của người Việt là không ai bị thiệt mạng. Chỉ có 2 người vào viện, 1 người gãy xương chậu, xương sườn giờ vẫn đang nằm bệnh viện."
Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga đã phát động phong trào quyên góp hỗ trợ bà con bị thiệt hại tại chợ Admiral và được nhiều người ủng hộ. Chi hội phụ nữ Trung tâm Thương mại Moskva cũng đã kịp thời gửi 75 bao gạo tới bà con. Song vẫn cần lắm sự sẻ chia cả về vật chất lẫn tinh thần để những người Việt khốn khó ở Kazan có thể sớm ổn định cuộc sống./.