Nhân viên y tế chăm sóc cho bệnh nhân sốt mò đang điều trị tại Trung tâm. (Ảnh: PV/Vietnam+) Theo thông tin từ Trung tâm Bệnh nhiệt đới Bệnh viện Bạch Mai, Trung tâm đang điều trị cho một bệnh nhân sốt mò sau khi điều trị tại nhiều bệnh viện và chuyên khoa khác nhau mới tìm ra nguyên nhân do bị mò cắn.
Các bác sỹ khuyến cáo bệnh sốt mò có thể tiến triển nặng dẫn tới suy hô hấp, viêm cơ tim, viêm màng não, sốc giảm thể tích và tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Vết loét gây suy hô hấp, nhiễm trùng huyết
Bệnh nhân nữ 75 tuổi, sống ở An Dương, Hải Phòng. Bệnh nhân chỉ ở nhà làm vườn, xuất hiện sốt kèm theo tức ngực, khó thở, ngày thứ 5 đến Bệnh viện Việt Tiệp-Hải Phòng trong tình trạng sốt cao, tức ngực, khó thở.
[TP.HCM kêu gọi người dân phản ánh nơi có nguy cơ gây sốt xuất huyết]
Tại Bệnh viện Việt Tiệp, bệnh nhân được chẩn đoán suy hô hấp, nhiễm trùng huyết và điều trị tại đây 2 ngày không đỡ nên đã chuyển lên Bệnh viện Bạch Mai.
Tại Trung tâm Cấp cứu A9 (Bệnh viện Bạch Mai), sau khi thăm khám lâm sàng ban đầu, các bác sỹ chẩn đoán bệnh nhân viêm phổi-suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết và được chuyển đến Trung tâm Hô hấp. Sau khi thăm khám kỹ, các bác sỹ phát hiện có một vết loét ở da vùng bẹn bên trái - một tổn thương khá đặc hiệu do mò cắn.
Qua hội chẩn liên khoa, các bác sỹ Trung tâm Bệnh nhiệt đới bước đầu nhận định đây là bệnh sốt mò và kết quả xét nghiệm đã đúng với chẩn đoán ban đầu.
Theo Phó giáo sư Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, đây là ca bệnh khá điển hình của bệnh sốt mò do mò cắn và truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người với các hội chứng lâm sàng như đã mô tả và kèm theo vết loét tại nơi mò cắn (eschar).
Mò là một loại côn trùng, truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi gây bệnh cảnh nhiễm trùng huyết và giống các căn nguyên gây nhiễm khuẩn huyết khác nên các bác sỹ thường chẩn đoán nhầm nếu không để ý đến vết loét ngoài da do con mò đốt.
Đặc điểm của con mò thường hay cắn ở vùng kín, vùng da mỏng và có nếp gấp như bẹn, nách, bìu, sau tai, quanh hậu môn... đầu tiên thường tổn thương như nốt phỏng đường kính 0,5-1cm, không đau, không ngứa nên bệnh nhân thường không để ý đến. Sau một vài ngày nốt phỏng thường tự vỡ ra, đóng một vảy đen hơi lõm xuống mặt da và xung quanh có gờ đỏ kèm theo tổn thương nổi hạch, phát ban. Một số bệnh nhân sau khi bị mò đốt sẽ dẫn đến nặng, có biểu hiện suy hô hấp, có bệnh cảnh giống nhiễm khuẩn huyết.
Theo Phó giáo sư Cường, bệnh nhân nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nên những biến chứng cấp tính như suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, có thể sốc giảm thể tích và tử vong.
Sốt mò là bệnh nhiễm trùng cấp tính
Sốt mò là một bệnh khá phổ biến trong thời gian gần đây ở một số nước nhiệt đới. Tại Việt Nam, khu vực mò hay sinh sống là những vùng nông thôn hay trung du, miền núi - nơi có cây cối rậm rạp, bụi cây. Con mò sẽ đốt và truyền tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người.
Vết loét điển hình trên vùng bẹn của bệnh nhân sốt mò. (Ảnh: PV/Vietnam+) Phó giáo sư Cường khuyến cáo người dân khi làm việc ngoài đồng ruộng hoặc những nơi có bụi cây rậm rạp nên chú ý trang phục bảo hộ lao động: mặc quần áo dày, đi tất/ủng và có thuốc/hóa chất để thoa/xịt trên người để tránh côn trùng đốt. Khi có triệu chứng sốt đột ngột, xuất huyết, mệt mỏi, đau người, phát ban, nổi hạch, cần quan sát và kiểm tra kỹ trên cơ thể xem có nốt đốt như mô tả ở trên thì nghĩ đến đây là tổn thương do mò đốt và nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.
Các bác sỹ lưu ý khi khám bệnh nhân nếu có triệu chứng sốt cao đột ngột, đau mỏi người, đa sung huyết, có phát ban, nổi hạch thì các bác sỹ cần khám kỹ ở một số vùng kín như nách, bìu, bẹn, quanh hậu môn, dưới nếp gấp sau gáy, sau tai, nếp lằn vú... là những nơi con mò hay cắn. Nếu phát hiện cần điều trị đặc hiệu với nhóm kháng sinh ngấm vào nội bào, thời gian điều trị cắt sốt nhanh và sau 3-5 ngày có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên nếu chẩn đoán sai, dùng kháng sinh không đúng, thậm chí nhóm kháng sinh mạnh/thế hệ mới như Cephalosporin, Carbapenem đều không có tác dụng.
Theo Phó giáo sư Cường, trong công tác điều trị, nhân viên y tế cũng cần được trang bị và cập nhật các kiến thức về bệnh sốt mò theo hướng dẫn của Bộ Y tế để có thể chẩn đoán và điều trị kịp thời đúng phác đồ, tránh nhầm lẫn với các bệnh truyền nhiễm khác. Nếu bệnh nhân diễn biến nặng nên chuyển đến tuyến trên để được xử lý và điều trị, tránh những biến chứng nguy kịch, đe dọa tính mạng.
Theo các chuyên gia, bệnh sốt mò là bệnh nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi Rickettsiae tsutsugamushi - vi khuẩn ký sinh nội bào. Mò đỏ thường sinh sống ở các bụi cây, bụi cỏ ẩm, nơi có bóng râm hoặc trong hang đá. Con người có thể bị mò nhiễm bệnh đốt khi sinh hoạt hoặc lao động ở khu vực có ổ dịch, đi qua vùng ven sông, ven suối, vào các hang đá, nằm nghỉ trên bãi cỏ...
Dấu hiệu ban đầu là sốt cao và một số triệu chứng khác có thể nhầm với các bệnh sốt thông thường, sốt xuất huyết Dengue, sốt phát ban (sởi), bệnh sốt rét, viêm phổi, viêm cơ tim, nhiễm trùng máu. Bên cạnh đó là các biểu hiện khác như mệt mỏi, khó chịu, hoa mắt, chóng mặt, chóng mặt, ù tai, có cơn vã mồ hôi, đau cơ nhiều như trong bệnh sốt vàng da chảy máu (bệnh Leptospira). Có những trường hợp biểu hiện li bì, thờ thẫn, u ám như bệnh thương hàn (do vi khuẩn Salmonella). Thậm chí bệnh dễ nhầm lẫn với viêm cầu thận cấp, xuất huyết giảm tiểu cầu.../.
