Gia Lai đang bước vào cao điểm vụ thu hoạch điều năm 2024. Trái với kỳ vọng, người nông dân phải đối mặt với thiệt hại kép do cả năng suất và giá đều giảm sâu. Để giảm thiểu chi phí, nhiều gia đình phải tự thu hoạch thay vì thuê nhân công như mọi năm.
Anh Nguyễn Ngọc Thế, chủ một vườn điều tại huyện Đức Cơ, cho biết gia đình có 1,6ha điều, tuy nhiên, năng suất sụt giảm đáng kể so với mùa vụ trước, dự kiến chỉ đạt khoảng 1/3 sản lượng. Anh rất hy vọng giá cả sẽ tăng để bù đắp chi phí.
Ở huyện Ia Grai, ông Puih Luyet trú tại xã Ia Khai cũng chung cảnh ngộ do vườn điều không đậu quả.
Ông Luyet chia sẻ một vụ điều bình thường sẽ có 3 đợt ra hoa và bà con chủ yếu thu hoạch từ hai đợt đầu. Năm nay, ông kỳ vọng vào lứa hoa thứ hai này nhưng khả năng thu hoạch thấp vì bông rụng nhiều, tỷ lệ đậu quả thấp, chỉ được khoảng 5-6 tấn hạt, giảm một nửa so với mùa trước.
Khó khăn không chỉ giới hạn ở một số hộ gia đình mà còn lan rộng khắp huyện Ia Grai.
Ông Lê Trung Nhân, một hộ dân ở thôn 3, xã Ia Tô, cho biết giá điều trên thị trường hiện chỉ từ 21.000-22.000 đồng/kg, quá thấp so với chi phí sản xuất. Trong khi đó, trung bình mọi năm vườn điều của gia đình có thể đạt từ 7-8 tấn hạt, năm nay chỉ được 3-4 tạ hạt, như vậy người dân lỗ nặng.
Vườn điều trồng xen canh với càphê của ông Tống A Tám, thôn trưởng thôn 3, xã Ia Tô cũng không mấy khả quan. Ông Tám ước tính sản lượng chỉ đạt một nửa so với năm trước dù vườn được chăm sóc khá tốt.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ia Tô, huyện Ia Grai Rơ Mah K’lin cho biết hiện người dân trên địa bàn và các xã lân cận như Ia Krái, Ia Chía, Ia O đang tích cực thu hoạch điều chín rộ. Tuy nhiên, giá điều hiện đã giảm từ 3.000-5.000 đồng/kg so với năm trước, gây rất nhiều áp lực cho người trồng.
Bà Trương Thị Thảo - thương lái thu mua điều trên địa bàn huyện Ia Grai - cũng xác nhận mùa vụ năm nay thất bát đã ảnh hưởng lớn đến hoạt động mua bán khi sản lượng chỉ còn một nửa so với mọi năm.
Năm nay, cây điều mất mùa, giá bán thấp, hạt điều nhỏ, chất lượng nhân lép hơn mọi năm nên việc mua bán giữa nông dân và hộ kinh doanh cũng gặp nhiều khó khăn. Hằng năm, bà Thảo nhập mua của người dân khoảng 500 tấn hạt điều thì năm nay, sản lượng nhập vào chỉ còn một nửa.
Trong bối cảnh vụ thu hoạch điều đang gặp nhiều khó khăn, nhiều địa phương đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ người trồng.
Ông Nguyễn Văn Đông, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Ia Grai, cho biết địa phương có khoảng 6.000ha điều và đang thu hoạch được khoảng 60% diện tích. Dù gặp bất lợi do mất mùa nhưng những vườn điều giống Long Khánh, cao sản vẫn duy trì được sản lượng ổn định khoảng 1 tấn hạt/ha.
Đối với những vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi cây điều được trồng lâu năm, giống cũ và thiếu áp dụng khoa học kỹ thuật, tình hình càng trở nên khó khăn hơn. Huyện đang tiến hành rà soát, đánh giá sản lượng và sẽ chỉ đạo ngành nông nghiệp và các đơn vị liên quan đề xuất những giải pháp hỗ trợ phù hợp.
Mục tiêu là giúp người trồng điều chỉnh để tiếp tục sản xuất hiệu quả vụ điều năm sau, gắn với chuyển đổi giống mới để nâng cao hiệu quả; tăng cường liên kết sản xuất với các doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu nhằm nâng cao giá trị hạt điều trên địa bàn.
Với hơn 14.000ha, huyện biên giới Đức Cơ là địa phương có diện tích điều lớn nhất tỉnh Gia Lai. Huyện đang chú trọng kiểm tra thực tế và hướng dẫn kỹ thuật cho người trồng.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Đức Cơ Trần Ngọc Phận cho biết huyện đã nắm bắt được tình trạng điều khó đậu quả và đang hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật để nâng cao hiệu quả thụ phấn cho hoa và phòng trừ sâu bệnh./.
Mục tiêu đến năm 2030, sản lượng hạt điều đạt 0,36-0,4 triệu tấn
Bộ Nông nghiệp-Phát triển Nông thôn đặt mục tiêu, đến năm 2030, tổng diện tích điều cả nước khoảng 280.000-300.000ha; sản lượng hạt điều đạt 0,36-0,4 triệu tấn.
