Cuộc đua giành thị phần hàng không tại thị trường Việt Nam vốn đã “nóng” sẽ trở lên “nóng” hơn khi Hãng hàng không Bamboo Airways vừa được Bộ Giao thông Vận tải đồng ý chủ trương tăng đội máy bay lên 30 chiếc.
Bộ Giao thông Vận tải nhận thấy từ thực tiễn kinh doanh vận chuyển hàng không, hãng hàng không muốn khai thác ổn định, có hiệu quả thì quy mô đội tàu bay tối thiểu phải từ 25-30 tàu bay. Vì vậy, Bộ Giao thông Vận tải thống nhất chủ trương tăng số lượng máy bay từ 10 chiếc lên 30 chiếc đến năm 2023 cho Bamboo Airways.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu trên, Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu Cục Hàng không Việt Nam phối hợp với các cơ quan, đơn vị rà soát, đánh giá đề án điều chỉnh dự án của Bamboo Airways.
Bộ Giao thông Vận tải cho biết, theo Quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt có mục tiêu tăng trưởng thị trường hàng không trung bình 16%/năm giai đoạn 2015-2020 và 8%/năm giai đoạn 2020-2030.
Với tốc độ tăng trưởng trên, tổng thị trường đến năm 2023 dự báo đạt hơn 117 triệu khách; trong đó các hãng hàng không Việt Nam dự kiến vận chuyển đạt xấp xỉ 85 triệu khách. Để vận chuyển 85 triệu khách, đội tàu bay của các hãng hàng không Việt Nam cần 340 chiếc vào năm 2023.
Trong khi đó, theo kế hoạch phát triển của các hãng hàng không Việt Nam đến năm 2023: Vietnam Airlines và Jetstar Pacific Airlines dự kiến khai thác 155-160 tàu bay; Vietjet Air dự kiến số lượng tàu khai thác của Hãng là từ 102-106 tàu bay (khai thác thêm trung bình 9-10 tàu bay/năm).
Như vậy, số lượng tàu bay còn lại của hãng hàng không khác (nếu có) theo quy hoạch sẽ là 74-83 tàu bay.
Theo các chuyên gia hàng không, việc Bộ Giao thông Vận tải vừa bật “đèn xanh” cho Bamboo Airways tăng số lượng tàu bay chắc chắn sẽ khiến sự cạnh tranh của thị trường hàng không sẽ trở lên cực kỳ khốc liệt.
Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) đánh giá, Việt Nam là một trong những thị trường hàng không phát triển nhất toàn cầu trong một thập kỷ trở lại đây với sự tăng trưởng doanh thu trung bình là 17,4%, cao hơn 2 lần so với mức 7,9% của toàn châu Á.
Ông Hồ Quốc Cường, Trưởng phòng Vận tải Hàng không (Cục Hàng không Việt Nam) cho hay, trong giai đoạn 5 năm trở lại đây (2014-2018), thị trường hàng không chứng kiến sự tăng trưởng cao về số lượng hành khách và hàng hóa.
Vì vậy, không ngạc nhiên khi thấy cuộc đua cạnh tranh giữa các hãng trong cuộc đua giành thị phần nội địa. Cuộc đua này vốn đã nóng giữa Vietnam Airlines và Vietjet Air, nay còn nóng hơn với sự gia nhập thị trường của Bamboo Airways đầu năm 2019.
Tại thị trường Việt Nam, thị phần lớn nhất hiện nay thuộc về Vietnam Airlines Group (gồm Vietnam Airlines, Jetstar Pacific, Vasco). Số liệu của Cục Hàng không Việt Nam cho biết năm 2018, tổng sản lượng vận chuyển của Vietnam Airlines và các hãng thành viên đạt trên 28 triệu lượt khách, chiếm 56% thị phần. Sản lượng vận chuyển của Vietjet Air đạt trên 21 triệu lượt khách, chiếm 44% thị phần.
Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam, ông Trần Quang Châu, đánh giá, tăng trưởng nhanh của hàng không thời gian qua đã bộc lộ những vấn đề cần cấp bách giải quyết. Đó là những bất cập về cơ sở hạ tầng, năng lực quản lý, điều hành... Trong đó, nhân lực là "điểm nghẽn"... của các hãng hàng không nội địa. Nguyên nhân chính là việc đào tạo không theo kịp phát triển nên tình trạng thiếu nhân lực không chỉ ở lực lượng phi công mà còn ở lực lượng khác như: giám sát bay, quản lý không lưu, kỹ sư máy bay...
Các chuyên gia hàng không nhận định, thiếu hụt nhân lực đang tác động tới không chỉ năng lực và chất lượng phục vụ mà quan trọng hơn ảnh hưởng tới thương hiệu, uy tín của hãng hàng không.
Việc chậm, hủy chuyến của các hãng hàng không Việt Nam mặc dù đã được cải thiện trong thời gian vừa qua nhưng được dự báo có thể gia tăng nếu không có các giải pháp kịp thời từ phía cơ quan quản lý nhà nước.
Nhằm giảm trình trạng chậm, hủy chuyến bay, Cục Hàng không Việt Nam đã tăng cường thực hiện các cuộc kiểm tra thường kỳ đối với các hãng hàng không nội địa.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng hàng không đã đưa ra các giải pháp cụ thể để giảm tình trạng chậm, hủy chuyến cũng như nỗ lực nâng cao chất lượng công tác xây dựng lịch bay, cải tiến công tác điều hành bay, tăng cường công tác đảm bảo kỹ thuật bay; bố trí nhân viên trợ giúp khách chưa làm thủ tục an ninh, xuất nhập cảnh, hải quan hoàn thiện các thủ tục để không ảnh hưởng tới giờ khởi hành của chuyến bay.
Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng đánh giá, hàng không của Việt Nam tăng trưởng nhanh nhưng không có nghĩa là tăng trưởng không có kiểm soát. Ví dụ như Hãng hàng không Vietjet đưa bao nhiêu tàu bay vào hoạt động, bay những đường bay nào đều phải có báo cáo chứng minh với cơ quan quản lý về số lượng người bổ sung, nhân viên giám sát, nhân viên vận hành, đặc biệt là lực lượng phi công, tiếp viên…. Tất cả những nhân sự này hãng đều phải báo cáo Cục Hàng không Việt Nam để kiểm soát chặt chẽ theo đúng tiêu chuẩn, quy định.
Liên quan đến vấn đề quản lý lĩnh vực hàng không, Văn phòng Chính phủ vừa công bố kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp Thường trực Chính phủ hôm 17/6/2019 về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 92/2016/NĐ-CP quy định về các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không dân dụng, Nghị định số 30/2013/NĐ-CP về kinh doanh vận chuyển hàng không và hoạt động hàng không chung.
Cụ thể, về vấn đề chung về an ninh, an toàn hàng không, Thủ tướng Chính phủ đánh giá thời gian qua, ngành hàng không Việt Nam đã khởi sắc với việc ra đời của các hãng hàng không mới, đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng tăng cao của người dân, tạo sự cạnh tranh có lợi cho khách hàng.
Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ cũng cho rằng thực tế đã cho thấy một số bấp cập nảy sinh có nguy cơ uy hiếp an ninh, an toàn hàng không, chất lượng dịch vụ chưa đảm bảo (tình trạng chậm, hủy chuyến còn nhiều), bắt đầu có hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.
Về vấn đề này, Thủ tướng giao Bộ trưởng Giao thông Vận tải chỉ đạo đánh giá năng lực ngành hàng không và có biện pháp quản lý để phát triển tốt nhưng phải phù hợp với quy hoạch, năng lực cơ sở hạ tầng và nhân lực.
“Việc thành lập mới hoặc nâng quy mô của các hãng hàng không phải đảm bảo yêu cầu duy trì và nâng cao năng lực khai thác an toàn bay của các hãng hàng không, năng lực giám sát an toàn khai thác của nhà chức trách, khả năng cung ứng năng lực đặc thù (phi công, kỹ sư, thợ máy sửa chữa và bảo dưỡng...) và khả năng đáp ứng của cơ sở hạ tầng hàng không," kết luận của Thủ tướng nêu rõ.
Thủ tướng cũng yêu cầu các hãng hàng không sau khi thành lập phải hoạt động theo đúng kế hoạch được duyệt, phải có sân bay căn cứ, không để ùn tắc, quá tải tại một số sân bay. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc đảm bảo an ninh, an toàn hàng không./.
